دین‌ناباوران و خداناباوران ایرانی

یکی از گروه‌هایی که به دست عرب‌های اسلام‌گرا در ایران، قتل‌عام شدند، زندیکان بودند.

علی دشتی به دلیل انتشار کتاب ۲۳ سال، در کهولت سن، شکنجه و به اعدام، محکوم شد.

در نظام جمهوری اسلامی ایران، انسانهای دین‌ناباور یا فرادینی (اعم از: خداناباوران،[1] دادارباوران، ندانم‌گرایان...)[2] و نوکیشان اسلام‌ناباور (همهٔ مسلمانانی که به کیشِ دیگری بگروند)، همانند بهائیان، یارسانی‌ها، شیطان‌پرستان، مندائیان، سیک‌های ایران و رائلیان... ، هیچ گونه حقوق شهروندی، قانونی و انسانی‌ای ندارند و به‌شدت، سرکوب (اعدام یا زندانی…) می‌شوند.[3][4][5][6][7]

1. خیام؛ فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس، موسیقی‌دان، نویسنده و شاعر؛
2. ابوالحسین احمد راوندی، فیلسوف و نویسنده؛
3. آرامش دوستدار؛ فیلسوف و نویسنده؛[8]
4. اسماعیل خویی؛ فیلسوف، شاعر، نویسنده و مترجم؛
5. محمدرضا نیکفر، فیلسوف، نویسنده و مترجم.

1. محمد بن زکریا رازی؛ پزشک، شیمی‌دان، کاشف (الکل، جوهر گوگرد/اسید سولفوریک) و نیز نفت سفید)، داروساز، فیلسوف، کلام‌شناس، کیهان‌شناس، ریاضی‌دان و نویسنده؛[9][10][11][12]
2. منوچهر آشتیانی (خواهرزادهٔ نیما یوشیج و نوهٔ میرزا حسن آشتیانی)؛ جامعه‌شناس، نویسنده و پژوهشگر فلسفه.

کتاب ۲۳ سال برجسته‌ترین نوشتار علی دشتی

1. میرزا فتحعلی آخوندزاده؛ نویسنده،[13] نمایش‌نامه‌نویس، پدیدآورندهٔ نوعی الفبا، پایه‌گذار ادبیات نو در ایران، از اثرگذاران بر جریان روشنفکری و ملی‌گرایی ایران؛
2. مجتبی آقابزرگ علوی؛ نویسنده، روزنامه‌نگار، سیاست‌مدار و استاد زبان فارسی؛
3. رضا آیرملو؛ نویسنده؛
4. نادره افشاری؛ نویسنده؛
5. افشین الیان، نویسنده، شاعر و حقوق‌دان؛
6. مسعود انصاری، نویسنده، مترجم، حقوق‌دان و سیاست‌دان؛[14][15]
7. احمد ایرانی؛ نویسنده؛
8. رضا براهنی، شاعر، رمان‌نویس و منتقد ادبی؛
9. بشار بن برد تخارستانی، شاعر؛
10. بهروز بوچانی، نویسنده و روزنامه‌نگار؛
11. محمدجعفر پوینده، نویسنده، مترجم و جامعه‌شناس؛
12. فریدون تنکابنی؛ داستان‌نویس و طنزپرداز؛
13. فرزاد جاسمی؛ نویسنده؛
14. صادق چوبک، رمان‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس و مترجم؛
15. امیرحسین خنجی، نویسنده و تاریخ‌پژوه؛
16. علی دشتی، نویسنده، ادیب و سیاست‌مدار؛[16]
17. بهروز عباس‌زاده دهقانی (برادر اشرف دهقانی و برادر همسر کاظم سعادتی)، نویسنده، مترجم، آموزگار و کنشگر سیاسی؛
18. ارسلان رضایی، وبلاگ‌نویس؛
19. بهرام رحمانی، نویسنده؛[17]
20. لطف‌الله روزبهانی؛ نویسنده و پژوهشگر؛
21. سیامک ستوده؛ نویسنده؛
22. فرج سرکوهی، نویسنده و منتقد ادبی؛
23. ستار سلیمی (آله دالفک)؛ نویسنده؛
24. سها، نویسنده و منتقد؛
25. احمد شاملو، نویسنده، فرهنگ‌نویس، ادیب و شاعر؛
26. شجاع‌الدین شفا، نویسنده، مترجم و پژوهشگر؛
27. علیرضا شیرمحمدعلی، وبلاگ‌نویس؛
28. سهیل عربی، وبلاگ‌نویس؛
29. راضیه غلامی شعبانی، نویسنده؛
30. عبدالحسین (میرزا آقا خان) کرمانی؛[18]
31. صادق هدایت؛[19]
32. سیاوش کسرایی، شاعر، نویسنده، کنشگر سیاسی؛
33. هوشنگ گلشیری، رمان‌نویس؛
34. محمد مختاری، نویسنده؛
35. کیومرث مرزبان، نویسنده؛
36. ژیلا مساعد، نویسنده و شاعر؛
37. رضا مظلومان (کوروش آریامنش)، نویسنده؛
38. فرخ معانی؛ نویسنده؛
39. علی میرفطروس (بابک دوستدار)؛ نویسنده و پژوهشگر تاریخ؛
40. آرمین نوابی، نویسنده؛
41. اسماعیل نوری‌علا، نویسنده؛[20]
42. ابوعیسی محمد ورّاق بغدادی؛ نویسنده، کلام‌شناس و تاریخ‌نگار؛
43. حجت‌الله نیکویی؛ نویسنده.

1. شاپی خرسندی (فرزند هادی خرسندی)، هنرمند، طنزپرداز و شاعر؛
2. هادی خرسندی، هنرمند، طنزپرداز و شاعر؛
3. علیرضا رضایی (طنزپرداز)، هنرمند و طنزپرداز؛
4. رضا فاضلی، نویسنده، مجری، هنرمند و کنشگر فرهنگی و سیاسی؛
5. فریدون فرخزاد (برادر فروغ فرخزاد)، هنرمند، نویسنده، شاعر و مجری؛
6. اشکان کوشانژاد، هنرمند؛
7. فتح‌الله منوچهری (فرود فولادوند)؛ هنرمند، نویسنده، کنشگر فرهنگی و سیاسی؛[21]
8. محسن نامجو، هنرمند؛
9. شاهین نجفی، هنرمند و شاعر.

1. مینا احدی، کنشگر سیاسی؛
2. مسعود احمدزاده، کنشگر سیاسی؛
3. شاپور بختیار، کنشگر سیاسی؛
4. امیرپرویز پویان، کنشگر سیاسی؛
5. احسان جامی، کنشگر فرهنگی و سیاسی؛
6. پیروز دوانی، کنشگر سیاسی؛
7. اشرف دهقانی، کنشگر سیاسی؛
8. کاظم سعادتی، کنشگر سیاسی؛
9. آوتیس سلطان‌زاده (سلطانوویچ، میکائیلیان)؛ اقتصاددان و کنشگر سیاسی؛
10. مریم نمازی، کنشگر سیاسی.

1. علی‌اصغر کاظمی (شایان کاویانی)، مجری و کنشگر فرهنگی؛
2. بیژن فاضلی (فرزند رضا فاضلی).

با اینکه شماری از سران نظام جمهوری اسلامی ایران، حوزوی هستند؛ پدیدهٔ خداناباوری و ندانم‌گرایی، مانند گرایش به موسیقی و همانندهای آن، در میان حوزویانِ به ویژه جوان، هر چند به گونهٔ پنهانی، در حال گسترش است.[27][28]