فهرست قهرمانان لیگ فوتبال ایران

قهرمانان لیگ فوتبال ایران، باشگاه‌های فوتبالی هستند که از سال ۱۳۴۹ تاکنون در بالاترین دستهٔ لیگ فوتبال ایران شرکت کرده و به مقام نخست رسیده‌اند. قهرمان لیگ ایران، به عنوان نمایندهٔ فوتبال ایران جواز شرکت در معتبرترین رقابت‌های باشگاهی فوتبال آسیا – هم‌اکنون لیگ قهرمانان آسیا، پیشتر جام باشگاه‌های آسیا – را هم به‌دست می‌آورد.[1] پنج دورهٔ لیگ کشوری در ایران برگزار شده‌است و ۷ باشگاه موفق به قهرمانی لیگ ایران شده‌اند.[2] هفت باشگاه قهرمانان لیگ ایران عبارتند از: تاج/استقلال تهران،[یادداشت 1] پرسپولیس،[یادداشت 2] پاس تهران،[یادداشت 3] سایپا تهران/کرج،[یادداشت 4] سپاهان اصفهان، فولاد خوزستان و استقلال خوزستان.[3]

لیگ فوتبال ایران
جام قهرمانی فوتبال ایران
(۱۳۳۶–۱۳۴۷)
جام منطقه‌ای
(۱۳۴۹–۱۳۵۰)
جام تخت جمشید
(۱۳۵۲–۱۳۵۶)
جام قدس
(۱۳۶۸–۱۳۶۹)
جام آزادگان
(۱۳۷۰–۱۳۸۰)
لیگ برتر خلیج فارس
(۱۳۸۰–)
باشگاه پرسپولیس قهرمان کنونی و پرافتخارترین تیم ایران
تأسیس
۱۳۴۹
تعداد تیم‌ها
۱۶
قهرمان کنونی
پرسپولیس (۱۳)
کشور
ایران
موفق‌ترین تیم
تیم پرسپولیس با ۱۴ عنوان قهرمانی

در کل باشگاه فوتبال پرسپولیس با ۱۳ عنوان قهرمانی، پرافتخارترین باشگاه در لیگ فوتبال ایران است. باشگاه استقلال با ۸ عنوان در جایگاه دوم قرار دارد.[4] پاس و سپاهان هرکدام ۵ بار، سایپا ۳ بار، فولاد ۲ بار و استقلال خوزستان ۱ بار قهرمانی را تجربه کرده‌اند.[5]

از ۱۳۴۹ تاکنون، لیگ فوتبال ایران با نام‌ها و به شکل‌های مختلفی برگزار شده‌است. هم‌اکنون لیگ برتر فوتبال ایران تحت عنوان جام خلیج فارس بالاترین و معتبرترین سطح لیگ فوتبال در ایران است[6] و هر فصل آن در ۲ سال پیاپی با شرکت ۱۶ تیم از سراسر کشور و به‌صورت دوره‌ای و رفت و برگشت برگزار می‌گردد.

پیشینه

فوتبال باشگاهی در ایران سابقهٔ زیادی دارد اما برگزاری مسابقاتی منظم و در سطح کشوری، با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بوده‌است.[7] نخستین جرقه‌های لیگ فوتبال در ایران در سال‌های ۱۳۳۶ زده‌شد و یک سری مسابقات باشگاهی با نام جام قهرمانی ایران برگزار شد. گفته می‌شود باشگاه فوتبال تاج تهران در سال ۱۳۳۶، جم آبادان در سال ۱۳۳۹ دارایی در سال ۱۳۴۱، پاس در سال ۱۳۴۶ و ۱۳۴۷ و پیکان در سال ۱۳۴۸ در این مسابقات قهرمان شدند اما این مسابقات چندان منظم نبود.[8]

نخستین دوره لیگ فوتبال باشگاهی کشوری در ایران ک به‌طور منظم برگزار شد، جام منطقه‌ای ایران ۱۳۴۹ بود.[9][10] این مسابقات با شرکت ۲۲ تیم در ۸ منطقهٔ کشور برگزار شد و تاج با قهرمانی در این مسابقات، قهرمان نخستین لیگ منظم و کشوری در ایران لقب گرفت.[11] سال بعد یک دورهٔ دیگر نیز از جام منطقه‌ای برگزار شد که در آن پرسپولیس قهرمان جام شد.[12]

در دههٔ ۵۰، جام تخت جمشید لیگ فوتبال اصلی در ایران بود[13] که نخستین دورهٔ آن در سال ۱۳۵۲ با قهرمانی پرسپولیس آغاز شد و ۵ دوره به‌صورت دوره‌ای و رفت‌وبرگشتی برگزار گردید.[14] ۲ دوره اول این جام با شرکت ۱۲ تیم[15] و ۳ دوره بعدی آن با ۱۶ تیم برگزار شد.[16] در این زمان به جز تهران که باشگاه‌هایش قهرمان بلامنازع این رقابت‌ها بودند،[17] گیلان و خوزستان از مراکز مهم بودند.[18]

در حالی که ششمین دوره جام تخت جمشید در حال برگزاری بود، انقلاب ایران اتفاق افتاد و این مسابقات را نیمه‌کاره گذاشت.[19] به دنبال انقلاب، لیگ ایران به مدت ۱۱ سال تعطیل شد.[20][21] در زمان جنگ ایران و عراق و تعطیلی لیگ کشوری، از سال ۶۴ لیگ‌های استانی شروع به فعالیت کردند. مسابقات جام قدس بدون شرکت باشگاه‌ها و با تیم‌های استانی برگزار شد که استان تهران و استان اصفهان موفق به قهرمانی شدند.[22] پس از جنگ، یک دوره از جام قدس در سال‌های ۶۹–۱۳۶۸ به صورت لیگ کشوری و با شرکت ۲۲ تیم که شامل ۴ تیم از تهران و ۱۸ تیم از شهرستان‌ها بود با قهرمانی استقلال به پایان رسید که نخستین لیگ بعد از انقلاب محسوب می‌شود.[23]

در سال ۱۳۷۰، لیگ فوتبال ایران با نام جام آزادگان دوباره زنده شد[24] و پاس نخستین قهرمان آن شد. ۱۰ دوره از جام آزادگان تا سال ۱۳۸۰ برگزار شد. در دههٔ ۷۰ خوزستان که هنوز اثرات جنگ بر آن باقی بود، از صحنه کنار رفت و خراسان و آذربایجان به عنوان مراکز جدید استعداد فوتبال ایران سر برآوردند[25] اما همچنان هیچ باشگاه خارج از تهرانی موفق به قهرمانی نشده‌بود.[26]

در سال ۱۳۸۰، لیگ حرفه‌ای ایران آغاز به‌کار کرد[27] و پرسپولیس در نخستین دورهٔ آن قهرمان شد. این مسابقات تحت عنوان لیگ برتر فوتبال ایران جام خلیج فارس از سال ۱۳۸۰ تاکنون در حال برگزاری است.[28] در این دوره برای نخستین بار تیم‌های شهرستانی موفق به قهرمانی در لیگ ایران شدند. سپاهان از اصفهان، فولاد و استقلال خوزستان از اهواز تنها قهرمانان شهرستانی لیگ ایران هستند. تیم پرسپولیس در طول دوران لیگ برتر با ۶ قهرمانی بیش از هر باشگاه دیگری قهرمان این لیگ شده‌است و این باشگاه تنها تیمی است که موفق شده در ۴ دورهٔ پشت سرهم قهرمان لیگ برتر فوتبال شود.[29]

نتایج

قهرمانی تاج در ۱۳۵۳
فصل قهرمان[یادداشت 5] نایب‌قهرمان سوم آقای گل منابع
جام منطقه‌ای
۱۳۴۹ تاج (۱)پاستاج آبادان حسین کلانی (پرسپولیس)۶ [30][31]
۱۳۵۰ پرسپولیس (۱)پاستاج حسین کلانی (پرسپولیس)
صفر ایرانپاک (پرسپولیس)
۱۱ [32][33]
جام تخت جمشید
۱۳۵۲ پرسپولیس (۲)تاجپاس غلامحسین مظلومی (تاج)۱۵ [34][35]
۱۳۵۳ تاج (۲)پرسپولیسهما غلامحسین مظلومی (تاج)
عزیز اسپندار (ملوان)
۱۰ [36][37]
۱۳۵۴ پرسپولیس (۳)هماپاس ناصر نورایی (هما)۱۸ [38][39]
۱۳۵۵ پاس (۱)پرسپولیسشهباز غلامحسین مظلومی (شهباز)۱۹ [40][41]
۱۳۵۶ پاس (۲)پرسپولیسملوان عزیز اسپندار (ملوان)۱۶ [42][43]
۱۳۵۷ به دلیل انقلاب ناتمام ماند[یادداشت 6] [44][45]
جام قدس
۶۹–۱۳۶۸ استقلال (۳)پرسپولیسملوان محمد احمدزاده (ملوان)۱۶ [46][47]
جام آزادگان
۱۳۷۰ پاس (۳)استقلالپرسپولیس فرشاد پیوس (پرسپولیس)۱۱ [48][49]
۱۳۷۱ پاس (۴)پرسپولیسکشاورزتراکتورسازی[50] جمشید شاه‌محمدی (کشاورز)۱۱ [51][52]
۱۳۷۲ سایپا (۱)پرسپولیسجنوب اهواز عباس سیمکانی (ذوب‌آهن)۱۷ [53][54]
۱۳۷۳ سایپا (۲)استقلالکشاورز[55] فرشاد پیوس (پرسپولیس)۲۰ [56][57]
۱۳۷۴ پرسپولیس (۴)بهمناستقلال محمد مؤمنی (پلی‌اکریل)۱۹ [58][59]
۱۳۷۵ پرسپولیس (۵)بهمنسپاهان علی‌اصغر مدیرروستا (بهمن)۱۸ [60][61]
۱۳۷۶ استقلال (۴)پاسذوب‌آهن حسین خطیبی (تراکتورسازی)۱۶ [62][63]
۷۸–۱۳۷۷ پرسپولیس (۶)استقلالسپاهان کوروش برمک (تراکتورسازی)
عبدالجلیل گل‌چشمه (ابومسلم)
۱۴ [64][65]
۷۹–۱۳۷۸ پرسپولیس (۷)استقلالفجر سپاسی مهند مهدی النداوی (صنعت نفت)۱۵ [66][67]
۸۰–۱۳۷۹ استقلال (۵)پرسپولیسسایپا علی سامره (استقلال)
رضا صاحبی (ذوب‌آهن)
۱۴ [68][69]
جام خلیج فارس
۸۱–۱۳۸۰ پرسپولیس (۸)استقلالفولاد رضا عنایتی (ابومسلم)۱۷ [70][71]
۸۲–۱۳۸۱ سپاهان (۱)پاسپرسپولیس ادموند بزیک (سپاهان)۱۳ [72][73]
۸۳–۱۳۸۲ پاس (۵)استقلالفولاد علی دایی (پرسپولیس)۱۶ [74][75]
۸۴–۱۳۸۳ فولاد (۱)ذوب‌آهناستقلال رضا عنایتی (استقلال)۲۰ [76][77]
۸۵–۱۳۸۴ استقلال (۶)پاسسایپا رضا عنایتی (استقلال)۲۱ [78][79]
۸۶–۱۳۸۵ سایپا (۳)استقلال اهوازپرسپولیس مهدی رجب‌زاده (ذوب‌آهن)
دنیل اولروم (ابومسلم)
۱۷ [80][81]
۸۷–۱۳۸۶ پرسپولیس (۹)سپاهانصباباتری محسن خلیلی (پرسپولیس)
هادی اصغری (راه‌آهن)
۱۸ [82][83]
۸۸–۱۳۸۷ استقلال (۷)ذوب‌آهنمس کرمان آرش برهانی (استقلال)۲۱ [84][83]
۸۹–۱۳۸۸ سپاهان (۲)ذوب‌آهناستقلال عماد محمد رضا (سپاهان)۱۹ [85][83]
۹۰–۱۳۸۹ سپاهان (۳)استقلالذوب‌آهن رضا نوروزی (فولاد)۲۴ [86][83]
۹۱–۱۳۹۰ سپاهان (۴)تراکتورسازیاستقلال کریم انصاری‌فرد (سایپا)۲۱ [87][83]
۹۲–۱۳۹۱ استقلال (۸)تراکتورسازیسپاهان جلال رافخایی (ملوان)۱۹ [88][83]
۹۳–۱۳۹۲ فولاد (۲)پرسپولیسنفت تهران کریم انصاری‌فرد (تراکتورسازی)۱۴ [89][83]
۹۴–۱۳۹۳ سپاهان (۵)تراکتورسازینفت تهران لوسیانو ادینهو (تراکتورسازی)۲۰ [90][83]
۹۵–۱۳۹۴ استقلال خوزستان (۱)پرسپولیساستقلال مهدی طارمی (پرسپولیس)۱۶ [91][83]
۹۶–۱۳۹۵ پرسپولیس (۱۰)استقلالتراکتورسازی مهدی طارمی (پرسپولیس)۱۸ [92][83]
۹۷–۱۳۹۶ پرسپولیس (۱۱)ذوب‌آهناستقلال علی علیپور (پرسپولیس)۱۹ [93][94]
۹۸–۱۳۹۷ پرسپولیس (۱۲)سپاهاناستقلال کیروس استنلی (سپاهان)
شیمبا (فولاد)
۱۶
۹۹–۱۳۹۸ پرسپولیس (۱۳)استقلالفولاد شیخ دیاباته (استقلال)۱۵

فهرست قهرمانان

باشگاه دوره
جام قهرمانی ایران
تاج۱۳۳۶
جم۱۳۳۹
دارایی۱۳۴۱
شاهین۱۳۴۳
پاس۱۳۴۶
پاس۱۳۴۷
پیکان۱۳۴۸
جام منطقه‌ای
تاج۱۳۴۹
پرسپولیس۱۳۵۰
جام تخت جمشید
پرسپولیس۱۳۵۲
تاج۱۳۵۳
پرسپولیس۱۳۵۴
پاس۱۳۵۵
پاس۱۳۵۶
جام قدس
استقلال۶۹–۱۳۶۸
جام آزادگان
پاس۱۳۷۰
پاس۱۳۷۱
سایپا۱۳۷۲
سایپا۱۳۷۳
پیروزی۱۳۷۴
پیروزی۱۳۷۵
استقلال۱۳۷۶
پیروزی۱۳۷۷
پیروزی۱۳۷۸–۷۹
استقلال۱۳۷۹–۸۰
جام خلیج فارس
پیروزی۱۳۸۰–۸۱
سپاهان۱۳۸۱–۸۲
پاس۱۳۸۲–۸۳
فولاد۱۳۸۳–۸۴
استقلال۱۳۸۴–۸۵
سایپا۱۳۸۵–۸۶
پیروزی۱۳۸۶–۸۷
استقلال۱۳۸۷–۸۸
سپاهان۱۳۸۸–۸۹
سپاهان۱۳۸۹–۹۰
سپاهان۱۳۹۰–۹۱
استقلال۱۳۹۱–۹۲
فولاد۱۳۹۲–۹۳
سپاهان۱۳۹۳–۹۴
استقلال خوزستان۱۳۹۴–۹۵
پرسپولیس۱۳۹۵–۹۶
پرسپولیس۱۳۹۶–۹۷
پرسپولیس۱۳۹۷–۹۸
پرسپولیس۱۳۹۸–۹۹
۱۳۹۹–۰۰

آمار

سهم هر باشگاه از قهرمانی‌ها:

  پرسپولیس (۳۵٫۱۴٪)
  استقلال (۲۱٫۶۲٪)
  سپاهان (۱۳٫۵۱٪)
  پاس (۱۳٫۵۱٪)
  سایپا (۸٫۱۱٪)
  فولاد (۵٫۴۱٪)
  استقلال‌خ (۲٫۷۰٪)
باشگاه قهرمانی نایب قهرمانی فصل‌های قهرمانی قهرمانی متوالی (دوره)
پرسپولیس ۱۳ ۹ ۱۳۵۰، ۱۳۵۲، ۱۳۵۴، ۱۳۷۴، ۱۳۷۵، ۷۸–۱۳۷۷، ۷۹–۱۳۷۸، ۸۱–۱۳۸۰، ۸۷–۱۳۸۶، ۹۶–۱۳۹۵، ۹۷–۱۳۹۶، ۹۸–۱۳۹۷، ۹۹–۱۳۹۸ دو (۳ بار)، چهار (۱ بار)
استقلال ۸ ۱۰ ۱۳۴۹، ۱۳۵۳، ۶۹–۱۳۶۸، ۱۳۷۶، ۸۰–۱۳۷۹، ۸۵–۱۳۸۴، ۸۸–۱۳۸۷، ۹۲–۱۳۹۱
پاس ۵ ۵ ۱۳۵۵، ۱۳۵۶، ۱۳۷۰، ۱۳۷۱، ۸۳–۱۳۸۲ دو (۲ بار)
سپاهان ۵ ۲ ۸۲–۱۳۸۱، ۸۹–۱۳۸۸، ۹۰–۱۳۸۹، ۹۱–۱۳۹۰، ۹۴–۱۳۹۳ سه (۱ بار)
سایپا ۳ ۰ ۱۳۷۲، ۱۳۷۳، ۸۶–۱۳۸۵ دو (۱ بار)
فولاد ۲ ۰ ۸۴–۱۳۸۳، ۹۳–۱۳۹۲
استقلال خوزستان ۱ ۰ ۹۵–۱۳۹۴
منبع[95]

بر پایه

شهر تعداد قهرمانی برندگان
شهر
تهران۲۸پرسپولیس (۱۳)، استقلال (۸)، پاس (۵)، سایپا (۲)
اصفهان۵سپاهان (۵)
اهواز۳فولاد (۲)، استقلال خوزستان (۱)
کرج۱سایپا (۱)
منبع[96]
استان
تهران۲۹پرسپولیس (۱۳)، استقلال (۸)، پاس (۵)، سایپا (۳)[یادداشت 4]
اصفهان۵سپاهان (۵)
خوزستان۳فولاد (۲)، استقلال خوزستان (۱)
منبع[97]

جستارهای وابسته

یادداشت‌ها

  1. باشگاه تاج پس از سال ۱۳۵۷ استقلال نامیده می‌شود.
  2. باشگاه پرسپولیس پس از سال ۱۳۶۵ در برخی مراجع پیروزی نیز نامیده می‌شد، اگرچه این نام متداول بود.
  3. باشگاه پاس تنها قهرمان لیگ فوتبال ایران است که دیگر فعال نیست. امتیاز این باشگاه در سال ۱۳۸۶ به استانداری همدان واگذار شد و باشگاه پاس همدان متولد شد.
  4. باشگاه سایپا از سال ۱۳۸۲ بازی‌های خود را در کرج برگزار می‌کند. پیش از این تهران شهر خانگی سایپا بود. کرج تا پیش از تشکیل استان البرز در سال ۱۳۸۸، در تقسیمات کشوری ایران جزئی از استان تهران محسوب می‌شد.
  5. عدد داخل پرانتز، مجموع تعداد قهرمانی‌های آن باشگاه با احتساب قهرمانی آن فصل را نشان می‌دهد.
  6. جام تخت جمشید ۱۳۵۷ تا هفته دوازدهم از ۳۰ هفته برگزار شد و تا این زمان باشگاه شهباز در صدر جدول قرار داشت.

یادکردها

  1. محمّدنبی، ۱۰۲.
  2. Naraghi.
  3. Naraghi.
  4. Naraghi.
  5. Naraghi.
  6. محمّدنبی، ۹۳.
  7. محمّدنبی، ۹۳.
  8. محمّدنبی، ۹۶.
  9. Naraghi.
  10. محمّدنبی، ۹۶.
  11. محمّدنبی، ۹۶.
  12. محمّدنبی، ۹۶.
  13. Chehabi.
  14. محمّدنبی، ۹۶.
  15. محمّدنبی، ۹۶.
  16. محمّدنبی، ۹۷.
  17. محمّدنبی، ۹۷.
  18. Chehabi.
  19. محمّدنبی، ۹۷.
  20. Chehabi.
  21. محمّدنبی، ۹۷.
  22. محمّدنبی، ۹۷.
  23. محمّدنبی، ۹۷.
  24. Chehabi.
  25. Chehabi.
  26. محمّدنبی، ۹۷.
  27. محمّدنبی، ۹۸.
  28. Naraghi.
  29. Naraghi.
  30. Naraghi.
  31. Niqui & Zarei.
  32. Naraghi.
  33. صداقت، ۸۷.
  34. Naraghi.
  35. صداقت، ۸۹.
  36. Naraghi.
  37. صداقت، ۹۰.
  38. Naraghi.
  39. صداقت، ۹۱.
  40. Naraghi.
  41. صداقت، ۹۲.
  42. Naraghi.
  43. صداقت، ۹۳.
  44. Naraghi.
  45. صداقت، ۹۴.
  46. Naraghi.
  47. صداقت، ۱۰۲.
  48. Naraghi.
  49. صداقت، ۱۰۷.
  50. «قهرمانان لیگ از آغاز تا کنون». سایت تبیان. ۲۳ شهریور ۱۳۸۳. دریافت‌شده در ۲۹ اسفند ۱۳۹۸.
  51. Naraghi.
  52. صداقت، ۱۰۸.
  53. Naraghi.
  54. صداقت، ۱۱۰.
  55. «پرسپولیس بهترین تیم تاریخ، سپاهان برترین تیم لیگ/ یک آبی در صدر». خبرگزاری مهر. ۲۰۱۵-۰۷-۲۹. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۱-۱۱.
  56. Naraghi.
  57. صداقت، ۱۱۲.
  58. Naraghi.
  59. صداقت، ۱۱۳.
  60. Naraghi.
  61. صداقت، ۱۱۴.
  62. Naraghi.
  63. صداقت، ۱۱۵.
  64. Naraghi.
  65. صداقت، ۱۱۶.
  66. Naraghi.
  67. صداقت، ۱۱۷.
  68. Naraghi.
  69. صداقت، ۱۱۸.
  70. Naraghi.
  71. صداقت، ۱۱۹.
  72. Naraghi.
  73. Niqui & Zarei.
  74. Naraghi.
  75. Niqui & Zarei.
  76. Naraghi.
  77. Niqui & Zarei.
  78. Naraghi.
  79. Niqui & Zarei.
  80. Naraghi.
  81. Niqui & Zarei.
  82. Naraghi.
  83. همشهری آنلاین.
  84. Naraghi.
  85. Naraghi.
  86. Naraghi.
  87. Naraghi.
  88. Naraghi.
  89. Naraghi.
  90. Naraghi.
  91. Naraghi.
  92. Naraghi.
  93. Naraghi.
  94. fc-perspolis. «باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس – هفته 27 لیگ برتر؛ پدیده صفر - پرسپولیس صفر». fc-perspolis.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۷.
  95. Naraghi.
  96. Naraghi.
  97. Naraghi.

منابع

  • محمّدنبی، حسین (۱۳۸۴). «فوتبال باشگاهی در ایران». فوتبال در ایران. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی. شابک ۹۶۴-۳۹۷۹-۰۳۷-۱ مقدار |شابک= را بررسی کنید: length (کمک).
  • صداقت، فرهاد (شهریور ۱۳۸۱۳۴ سال با پرسپولیس (از سال ۴۷ تا سال ۸۱)، تبریز، شابک ۹۶۴-۰۶-۱۶۹۳-۱
  • «آشنایی با لیگ برتر فوتبال ایران». همشهری آنلاین. ۱۰ اسفند ۱۳۸۵. دریافت‌شده در ۲۳ اسفند ۱۳۹۲.
  • F. Naraghi, Hooshyar (9 August 2013). Milad Niqui, Asghar Zarei, ed. "Iran - List of Champions". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Archived from the original on 21 September 2013. Retrieved 14 March 2014.
  • Niqui, Milad; Zarei, Asghar (20 June 2007). "Iran - List of Topscorers". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Archived from the original on 14 March 2013. Retrieved 14 March 2014.
  • Chehabi, Houchang (December 15, 1999). "FOOTBALL (soccer)". Vol. X, Fasc. 1 (Online ed.). Encyclopædia Iranica. p. 79-80. Retrieved 14 March 2014.

پیوند به بیرون

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.