فوتبال زنان در ایران

فوتبال زنان در ایران که فوتبال بانوان[1] یا فوتبال دخترها[2] نیز نامیده می‌شود، بازی بسیار محبوبی است. فوتبال دهه‌های زیادی است که بخشی از زندگی ایرانیان است و در مدارس، کوچه‌ها، خیابان‌ها و باشگاه‌های فوتبال در سراسر کشور بازی می‌شود. زنان در ایران به‌طور فزاینده‌ای به بازی فوتبال تمایل پیدا می‌کنند و با این محبوبیت روزافزون، ایجاد زیرساخت‌های ایمن‌تر تنها مسئله این زمان است. تیم ملی فوتبال زنان ایران در مسابقات بین‌المللی شرکت می‌کند.[3]

فوتبال زنان در ایران
صحنه‌ای از بازی ایران و ترکیه، المپیک جوانان سنگاپور ۱۳۸۹
کشورایران
نهاد اداریفدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران
تیم ملیتیم ملی فوتبال ایران
مسابقات ملی
لیگ کوثر فوتبال زنان ایران
مسابقات باشگاهی
مسابقات بین المللی

لیگ کوثر فوتبال زنان لیگ برتر فوتبال زنان در ایران است.[4] تیم فوتبال زنان ایران در رتبه‌بندی سال ۱۳۸۹ در جهان جایگاه ۵۵ را به دست آورد که این جایگاه بالاتر از جایگاه فوتبال مردان ایران در آن زمان بوده‌است.[5][6]

زنان در ایران مجاز به حضور در مسابقات فوتبال مردان نیستند.[7] در ۹ نوامبر ۲۰۱۸ فاطمه سامورا، دبیرکل فدراسیون بین‌المللی اتحادیه فوتبال فیفا گفت که او از دولت ایران می‌خواهد تا ممنوعیت ورود زنان به استادیوم‌های ورزشی را پایان دهد.[8]

پیشینه
بازی دوستانه تیم فوتبال زنان تاج و تیم منتخبی از زنان فوتبالیست ایتالیا

فوتبال زنان در ایران از سال ۱۹۷۰ آغاز شد. زنان همواره خواهان شرکت در مسابقات فوتبال مردان در کوچه‌ها و خیابان‌ها بودند و گاه در برخی از بازی‌های فوتبال مردان شرکت کردند. در آن زمان مربیان ایرانی زیادی در کلاس‌های فیفا در ژاپن شرکت و بازی‌های تیم ملی فوتبال زنان ژاپن را مقابل تیم‌های زنان کره، سنگاپور و هند مشاهده می‌کردند. این کار محرک مدیران فوتبال زنان در ایران بود. از سال ۱۹۷۰ اقدامات جدی برای دستیابی به استانداردهای مناسب انجام شد.

تاج اولین باشگاهی در ایران بود که به آموزش فوتبال به زنان می‌پرداخت. پس از آن، زنان ابتدا در آموزش فوتبال و سپس در تیم‌های فوتبال مانند تاج، دیهیم، پرسپولیس، عقاب و خسرم شرکت کردند. با سازماندهی مسابقات مختلف بین آن تیم‌ها، بهترین بازیکنان انتخاب و در اولین تیم ملی بانوان ایران قرار گرفتند. این تیم متشکل از بازیکنان پیشین والیبال ، بسکتبال و ورزشکاران ۱۲ تا ۱۸ ساله بود. آن‌ها با انتشار یک مجله ورزشی مختص زنان که اخبار پیشرفت آن‌ها را منتشر می‌کرد، جدی‌تر آموزش دیدند و سپس طرفداران زن بسیاری برای پشتیبانی از تیم برخاستند. با کمک موسسات آموزشی در سراسر کشور، جوانان مستعد طلایه‌دار این کار شدند.

با گذشت زمان، تیم‌ها انتخاب شدند و سرانجام در سال ۱۹۷۱ یک مسابقه توسط یک مجله ورزشی زنان و شرکت مسافرتی هواپیمایی اسکاندیناوی (SAS) تحت نظارت فدراسیون فوتبال برگزار شد و به همین منظور تیم ملی فوتبال زنان ایتالیا به دعوت پری اباصلتی از مؤسسین انجمن دوشیزگان و بانوان و مجله بانوان، به ایران دعوت شد و دو بازی مقابل تاج و تیمی به نام تهران در ورزشگاه امجدیه انجام داد. تیم تاج با نتیجه ۲ بر صفر مغلوب حریف خود شد. در این بازی ژنیک شهبازیان دروازه‌بان تیم تاج بهترین بازیکن زمین معرفی شد.[9][10] فوتبال زنان تا انقلاب ۱۳۵۷ به رشد خود ادامه داد[11]

پس از انقلاب
معاون اول رئیس‌جمهور، اسحاق جهانگیری، در کنار بازیکنان تیم ملی فوتبال زنان

در سال ۱۹۹۳ با برگزاری مسابقات فوتسال که نوعی فوتبال داخل سالن بود توسط دانشگاه الزهرا، تغییرات اساسی برای فوتبال زنان در ایران ایجاد شد. مدیران ورزشی این دانشگاه در ابتدا فوتسال را نیز نمی‌پذیرفتند، اما به دلیل اشتیاق دانشجویان به فوتبال، این دانشگاه قانون را تغییر داد و اولین مسابقه غیررسمی زنان پس از انقلاب برگزار شد. در این مسابقه ۱۰ تیم شرکت کردند که بیشتر آن‌ها متعلق به دانشگاه الزهرا و بقیه از دانشگاه‌های ملی دیگر بودند. فعالیت فوتبال زنان همچنان رو به رشد بود تا اینکه سرانجام، در سال ۱۹۹۷ سازمان تربیت بدنی کمیته فوتسال زنان را تشکیل داد و از آن زمان به‌طور رسمی باشگاه‌های ورزشی فوتسال زنان در ایران شروع به کار کردند.

از سال ۲۰۰۱ اولین مسابقه ملی دانشجویان دختر به‌طور رسمی تحت نظارت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دانشگاه الزهرا برگزار شد. این مسابقات توسط ۱۲ تیم از دانشگاه‌های مختلف انجام شد.

در سال ۲۰۰۴ تلاش‌های جدیدی برای تهیه تسهیلات برای زنان صورت نگرفت. گاه تیم‌های زن در زمین‌های کم‌کیفیت ورزشگاه‌ها در گروه‌های کوچک با حجاب تمرین می‌کنند. همچنین تلاش شده‌است که زنان همزمان با مردان به ورزشگاه‌ها راه یابند. تا به امروز، زنان فوتبالیست قادر به تمرین در زمین‌های با کیفیت بالا نیستند. امروزه فقط امکانات داخل سالن برای زنان فوتبالیست قابل دسترسی است. تا سال ۲۰۰۵ مسابقات زیادی با حضور تیم‌های خارجی برگزار شده‌است.

تیم فوتبال دختران ایران در المپیک جوانان سنگاپور ۱۳۸۹ مشارکت کرد. این بازی‌ها با مسابقه ایران مقابل ترکیه افتتاح شد. سپ بلاتر در استادیوم تماشاچی این بازی بود. وی پس از بازی از مشاهده دختران فوتبالیست ایرانی ابراز خوشحالی کرد و گفت: «به عنوان رئیس فدراسیون بین‌المللی معتقدم که درهای فوتبال باید روی همه فرهنگ‌های جهان باز باشد. این هدف فوتبال است که همه دختران در همه جای دنیا فوتبال بازی کنند.» او همچنین انتقاداتی نسبت به کلاه بازیکنان ایرانی، و تفاوت آن با عکس‌هایی که فدراسیون فوتبال ایران قبلاً منشر کرده بود، داشت.[12] در سال ۲۰۱۵ برای اولین بار در تاریخ فوتبال زنان در ایران، تیم ملی راهی مسابقات قاره‌ای شد. تیم‌های زیر ۲۰ سال و زیر ۱۷ سال نیز برای گروه‌های سنی مربوطه خود راهی مسابقات قهرمانی آسیا در چین شدند.

انقلاب فوتبال
حضور زنان در ورزشگاه آزادی در فینال لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۸

انقلاب فوتبال به حوادثی در ایران اشاره دارد که از سال ۱۹۹۷ در چارچوب فوتبال در آن کشور آغاز شد. ایده «انقلاب فوتبال» این است که این بازی می‌تواند به عنوان بخشی از روند سکولارسازی ایران و چهارچوب جنبش‌های حقوق زنان در کشور مورد استفاده قرار گیرد.

هنگامی که تیم فوتبال ایران در مسابقات انتخابی جام جهانی فوتبال ۱۹۹۸ در تاریخ ۲۹ نوامبر ۱۹۹۷ به سختی استرالیا را شکست داد، علی‌رغم هشدارهای متعدد دولت نسبت به برگزاری هرگونه جشن سکولار، میلیون‌ها ایرانی با رقص و آواز در خیابان پیروزی را جشن گرفتند. مهمترین واقعه در آن روز این بود که زنان سد پلیس شکسته و وارد استادیوم شده و از این رو آن‌ها از حضور در ورزشگاه‌ها منع شدند.[13] در این میان حتی برخی از زنان حجاب خود را درآوردند.[14] در خیابان‌ها معاشرت آشکاری بین زن و مرد وجود داشت.[15] مطبوعات غربی این وقایع را پیامی به بنیادگرایان اسلامی در ایران می‌دانستند.[16][17]

وقتی متعاقباً ایران در جام جهانی ۱۹۹۸، در تاریخ ۲۱ ژوئن ۱۹۹۸، ایالات متحده را با نتیجه ۲ بر ۱ شکست داد، جشن‌های مشابهی برای چندین روز ادامه یافت، در حالی که برخی از زنان حجاب نداشتند و با مردان معاشرت داشتند. این روند تا شکست ۲ بر ۰ ایران از آلمان ادامه داشت.[18]

تلاش برای گشودن استادیوم به روی زنان برای تماشای فوتبال نوعی تغییر اجتماعی تلقی می‌شد.[13] ایده برخی این بود که فوتبال به عنوان ملی‌گرایی سکولار به عنوان جایگزین اسلام‌گرایی معرفی می‌شود.[19] روزنامه‌نگاری به نام فرانکلین فوئر انقلاب فوتبال را با مهمانی چای بوستون مقایسه کرد.[20] ایرانیان خود فوتبال را راهی برای «کاهش تنش دیپلماتیک» یا راهی برای ایجاد تحولات اجتماعی در داخل کشور می‌دانند.[15]

میراث
بازیکنان تیم ملی فوتبال زنان در کنار کارلوس کیروش

از آن زمان فعالان حقوق زنان در ایران برای دستیابی به حق ورود به استادیوم‌ها مبارزه کردند و گاه با خشونت وارد آن‌ها شدند.[21][22] فیلمی از جعفر پناهی به نام آفساید (۲۰۰۶) در مورد گروهی از زنان جوان است که برای دیدن فوتبال در یک استادیوم مانند پسران لباس می‌پوشند.[23]

در آوریل ۲۰۰۶ رئیس‌جمهور محمود احمدی‌نژاد با وجود مخالفت محافظه‌کاران، ممنوعیت ورود زنان به استادیوم‌ها را لغو کرد و اظهار داشت که زنان و خانواده‌ها به اخلاق و عفت در مکان‌های عمومی کمک می‌کنند.[21][22] با این حال این ممنوعیت توسط رهبر انقلاب علی خامنه‌ای در تاریخ ۸ مه ۲۰۰۶ بازگشت.[23]

سپس محدودیت‌های بیشتری برای مسابقات بین‌المللی و ملی وضع شد. در دسامبر ۲۰۰۷ عبدالرضا سوار، معاون رئیس کمیته المپیک ایران، تفاهم‌نامه‌ای را به تمام فدراسیون‌های ورزشی در مورد رفتار صحیح ورزشکاران زن و مرد صادر کرد و مجازات شدیدی را برای کسانی که در طول مسابقات ورزشی از احکام اسلامی پیروی نمی‌کنند، هم در داخل و هم در خارج از کشور، وضع کرد.[24] مردان در ایران مجاز به آموزش و مربی‌گری زنان نیستند. تیم والیبال بانوان ایران زمانی بهترین تیم آسیا محسوب می‌شد اما به دلیل کمبود مربی زن از حضور در مسابقات بین‌المللی بازمانده است.

زنان ایرانی در صورتی مجاز به شرکت در ورزش‌هایی که نیاز به برداشتن حجاب دارند، هستند که همه حاضران در آنجا فقط زن باشد.[25] اگر تماشاگران شامل مردان غیرمرتبط باشند، از حضور در آن‌ها ممنوع هستند.[26] بنابراین، از ۵۳ ورزشکار ایرانی در المپیک پکن، فقط سه زن حضور داشتند: سارا خوش جمال فکری (تکواندو)، نجمه آبتین (تیراندازی) و هما حسینی (روئینگ).[25]

سازمان‌های فوتبال زنان در ایران به شکوفایی خود ادامه می‌دهند.[27]

حاشیه‌ها

جنجال بازی دختران با پسران

در بهمن ۱۳۸۷، خبر بازی دوستانه تیم نوجوانان پسر و تیم دختران باشگاه فوتبال استقلال تهران منتشر شد. این واقعه پس از انقلاب بی‌سابقه بود و جنجال و واکنش‌های بسیاری برانگیخت.[28][29] پسران این بازی را ۷–۱ بردند.

شایعه حضور افراد دوجنسه در تیم ملی

در تابستان ۱۳۸۸، شایعاتی دربارهٔ حضور افراد دوجنسه در تیم ملی فوتبال زنان ایران در میان مردم پیچید. فدراسیون فوتبال ایران این مسئله را تکذیب کرد.[30][31] در سال ۱۳۹۲ فدراسیون فوتبال ۷ بازیکن دوجنسیتی را محروم کرد.[32] همچنین پس از قهرمانی تیم فوتسال بانوان ایران در آسیا، شبکه العربیه به نقل از مجتبی شریفی بازیکنان این تیم را مرد اعلام کرد، که با تکذیب وی همراه شد[33]

نگارخانه
  • تیم فوتبال دختران تاج در سال ۱۳۴۹، پیش از برد ۶ بر ۰ برابر دیهیم
  • بازی دوستانه تیم فوتبال زنان تاج و تیم منتخبی از زنان فوتبالیست ایتالیا
  • بازی دوستانه تیم‌های ملی فوتبال زنان ایران و آلمان در سال ۲۰۰۶
  • بازی دوستانه تیم‌های ملی فوتبال زنان ایران و بلاروس در سال ۲۰۱۹
  • شبنم بهشت از بازیکنان تیم ملی فوتبال زنان
  • بازیکنان تیم ملی گلبال زنان ایران

جستارهای وابسته

منابع
  1. «گزارش الجزیره از فوتبال بانوان ایران». وبگاه تبیان. ۱۶ تیر ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۵ مهر ۱۳۸۸.
  2. «سال قبل دربی بی‌خاصیت بود»، خبر ورزشی (ویژه‌نامه نوروزی)، ص. صفحهٔ ۲۵، ۱۳۸۷
  3. "Iran's women footballers banned from Olympics because of Islamic strip | Football | guardian.co.uk". London: Guardian. Reuters. 2011-06-06. Retrieved 2012-08-02.
  4. «جدول لیگ برتر بانوان - لیگ کوثر». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۲۱.
  5. ایران امروز
  6. «فوتبال بانوان در رنکینگ فیفا رتبه 55 را کسب کرد :: Football Federation Islamic Republic of Iran». web.archive.org. ۲۰۱۱-۰۱-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۶.
  7. Iran football ticket 'glitch' gave female fans hope - BBC, 4 September 2017
  8. FIFA To Engage With Iran To Lift Ban On Women In Stadiums
  9. «بنیاد مطالعات ایران - برنامه تاریخ شفاهی» (PDF). fis-iran.org. ۲۰۱۹-۱۰-۱۳. ص. ۲. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۰۱۹-۱۰-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۱۳.
  10. «ایران و برلین، نمایش فوتبالی کاملاً زنانه تماشاگران، نگران آینده! - ایسنا». web.archive.org. ۲۰۱۹-۱۱-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۰۲.
  11. Barzin, Saeed (2012-05-16). "BBC News - Iran's women football fans dream of a return to the terraces". Bbc.co.uk. Retrieved 2012-08-02.
  12. فارس
  13. Flowers, Benjamin S. (2017-05-08). Sport and Architecture. New York: Taylor & Francis. p. 107. ISBN 978-1-317-75632-3.
  14. Nafisi, Azar (1999). "Tales of Subversion: Women Challenging Fundamentalism in the Islamic Republic of Iran". In Howland, Courtney W. Religious Fundamentalisms and the Human Rights of Women. New York: Springer. p. 269. ISBN 978-0-230-10738-0.
  15. "United States and Iran Renew Rivalry Today". Herald and Review. 2000. p. 4. Retrieved 2017-09-12.
  16. "The Veiled Threat" بایگانی‌شده در ۶ ژوئن ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine, by Azar Nafisi
  17. Courtney W. Howland (ed.) (1999) "Religious Fundamentalisms and the Human Rights of Women", شابک ‎۰−۳۱۲−۲۱۸۹۷−۴ , p. 265
  18. FarsiNet News Archive
  19. "Books Behind the News". The Australian. 10 July 2004. Retrieved 11 September 2017.
  20. Franklin Foer (2004) How Soccer Explains the World: An Unlikely Theory of Globalization, شابک ‎۰−۰۶−۶۲۱۲۳۴−۰ , p. 221
  21. "Iran: Women At Sports Events: A Victory, But 'Not Enough'", Radio Liberty, April 24, 2006
  22. "President lifts ban on women watching football in Iran", The Guardian, April 25, 2006
  23. Barzin, Saeed (2012-05-16). "Iran's Women Football Fans Dream of a Return to the Terraces". BBC News. Retrieved 2017-09-12.
  24. Iran: Women excluded from sports in the name of Islam, Adnkrono, December 19, 2007; accessed September 21, 2008.
  25. Iran gets ready for Beijing Olympics without 'Iranian Hercules', Associated Press via the International Herald Tribune, July 24, 2008; accessed September 21, 2008.
  26. High hopes of Iran's women rowers, John Leyne, BBC, August 1, 2008; accessed September 21, 2008.
  27. Nicholson, Paul (2017-05-31). "Iran reaps the success of grassroots as focus now turns to developing women's game - Inside World Football". Inside World Football. Retrieved 2017-09-12.
  28. «تکذیب می‌کنیم، برخورد می‌کنیم؛ دیدار تیم‌های فوتبال دختران و نوجوانان پسر استقلال»، روزنامه اعتماد (شماره ۱۸۷۴)، ص. صفحهٔ ۱۳، ۵ بهمن ۱۳۸۷، بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ بهمن ۱۳۸۹
  29. «دیدار تیم‌های فوتبال دختران و پسران استقلال/ با خاطیان برخورد شود». خبرگزاری مهر. ۴ بهمن ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۵ مهر ۱۳۸۸.
  30. «حضور بازیکنان دوجنسه در تیم ملی فوتبال بانوان». web.archive.org. ۲۰۰۹-۱۱-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۶.
  31. خبرآنلاین (۲۰ مهر ۱۳۸۸). «دختران فوتبالیستی که کاملاً دختر نیستند». خبرآنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۲ فروردین ۱۳۹۷.
  32. «هفت فوتبالیست دوجنسه فعلاً محرومند؛ اما می‌توانند به تیم بانوان برگردند». www.tabnak.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۶.
  33. خبرآنلاین (۸ مهر ۱۳۹۴). «قاضی شریفی: دربارهٔ فوتسال بانوان با العربیه مصاحبه نکرده‌ام/ از فوتبال بی‌خبرم، چه برسد به فوتسال!». خبرآنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ مهر ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲۲ فروردین ۱۳۹۷.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.