جنجال سربازی بازیکنان فوتبال در ایران

در اردیبهشت ۱۳۹۳ یک باند تبهکاری دستگیر شد که با سندسازی و جعل اسناد اقدام به گرفتن کارت پایان خدمت برای معافیت از خدمت سربازی می‌کردند.[1] اعضای این باند در بخشی از اعترافات خود بیان می‌کنند که با برخی از تیم‌ها و بازیکنان فوتبال ایران همکاری داشته‌اند.[2]
عادل فردوسی‌پور نیز در برنامه نود با اشاره به پیگیری‌های خود در این باره می‌گویید:[3]

دو باند بودند که بیشتر در اهواز فعالیت می‌کردند. یکی در سال ۸۶-۸۵ بوده که با روش‌های مختلف مثلاً ابتلای بازیکن به یک بیماری خاص وی را معاف می‌کردند. سال ۸۶-۸۵ یک سری بازیکن این اتفاق برایشان افتاد و معافیت گرفتند. یکبار هم در سال ۹۱-۹۰ دوباره این باند با یک سری بازیکن دیگر همکاری داشته.

از مهم‌ترین شبهات مطرح شده در این پرونده، طولانی بودن زمان وقوع جرم تا کشف آن و نحوهٔ گرفتن گذرنامه توسط بازیکنان خاطی در این مدت زیاد بود.[4]

تا پیش از جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴ گمان می‌شد تعداد بازیکنانی که کارت پایان خدمت آن‌ها مشکل دارد ۵-۴ بازیکن هستند، به همین دلیل در بحبوحه جام جهانی، رسانه‌ها کمتر به این موضوع پرداختند ولی بعد از جام جهانی و پیش از شروع چهاردهمین دورهٔ مسابقات لیگ برتر فوتبال ایران، سازمان لیگ برتر نام ۲۱ نفر را به عنوان متخلف اعلام کرد و این شروع دوباره حدس و گمان‌ها در بارهٔ ابعاد این تخلف بود، عده‌ای تعداد بازیکنان متخلف را ۹۵[12] تا ۱۰۰ نفر پیش‌بینی کردند.[13][14][15] و حتی علی‌رضا منصوریان (سرمربی وقت باشگاه فوتبال نفت تهران) بازیکنان را بیش‌از ۱۵۰ نفر بیان کرد.[16]

در ابتدا سیف‌الله دهکردی (مدیرعامل وقت فولاد) به عنوان یکی از اصلی‌ترین متهمان این پرونده نام برده می‌شد و ادعا می‌شد که وی نه‌تنها برای پسر خود کارت معافیت جعلی گرفته‌است بلکه در گرفتن کارت معافیت سایر بازیکنان نیز نقش داشته‌است.[17][18] عده‌ای نیز علی کعبی بازیکن سابق فولاد را رابط اصلی بین گروه جعل‌کننده و بازیکنان فولاد میدانند.[13]
ابتدا نام بازیکنانی از جمله بختیار رحمانی، آرش افشین، ساسان انصاری و فرید دهکردی (پسر سیف‌الله دهکردی) از فولاد و سعید حلافی از پیکان به عنوان متخلفان پرونده به‌طور غیررسمی در رسانه‌ها اعلام شد.[2] که تمام افراد هرگونه اشکال در کارت پایان خدمت خود را تکذیب می‌کردند.
بعد از گذشت حدود ۳ ماه و پس از پایان یافتن جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴، نام بازیکنان و عوامل متخلف اعلام شدند؛ در اولین فهرست منتشر شده، سازمان لیگ برتر، نام ۲۱ فرد شاغل در فوتبال را به عنوان افرادی که سربازی نرفته‌اند اعلام کرد (این اسامی پیش از پایان یافتن بررسی‌های سازمان وظیفه عمومی ناجا اعلام شدند و حکم نهایی نبودند):[19]

بختیار رحمانی، کاپیتان وقت فولاد، یکی از سرشناس‌ترین بازیکنان موجود در لیست.

یک ماه بعد، سازمان وظیفه عمومی ناجا در اطلاعیه‌ای نتایج بررسی‌های اولیه را منتشر کرد که طی آن بیان شد از بین ۹۵ بازیکن اعلام شده، ۵۶ مورد از اسامی دارای معافیت پزشکی، ۲۶ مورد دارای معافیت ایثارگری والدین، ۷ مورد دارای معافیت کفالت، ۳ مورد دارای معافیت سه برادری و ۳ مورد دیگر نیز مربوط به معافیت تحصیلی هستند؛ همچنین ۲۱ بازیکن تبرئه و ۱۳ بازیکن متخلف معرفی شدند، ولی اسامی آن‌ها معرفی نشد.[20][21][22]
پس از آن، منابع مختلف در بازه‌های زمانی متفاوت لیست‌هایی را از اسامی متخلفان اعلام کردند:

۱۷ شهریور ۱۳۹۳ - سازمان وظیفه عمومی ناجا - ۱۰ بازیکن[23][24][25]

۲۵ شهریور ۱۳۹۳ - سازمان وظیفه عمومی ناجا - ۱۲ بازیکن[26]

۳ آبان ۱۳۹۳ - سازمان لیگ برتر - ۲۷ بازیکن[27]

۲ آذر ۱۳۹۳ - منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران - ۲۰ بازیکن[28]

• اسامی برخی از بازیکنان، هرگز به‌طور رسمی رسانه‌ای نشد ولی کارت معافیتشان باطل شد،[29] اسامی برخی بازیکنان نیز مانند مهرداد پولادی و[30] شجاع خلیل‌زاده[31][32] خارج از لیست و به صورت تکی اعلام شد.
• در هنگام انتشار تدریجی لیست بازیکنان یا پس‌از آن، شایعاتی درباره باطل شدن کارت معافیت بازیکنانی همچون حنیف عمران‌زاده،[33] کریم انصاری‌فرد،[34][35][36] امید ابراهیمی،[33] محسن بنگر،[37] و امید عالیشاه[31][38] منتشر شد که همگی تکذیب شدند.
• بلافاصله پس‌از اعلام نام بختیار رحمانی، خبری منتشر شد از مصدومیت این بازیکن، که عده‌ای این دو رویداد را با هم مرتبط می‌دانستند، که خود وی با حضور در برنامه نود به شدت این موضوع را تکذیب کرد و گفت در یک بازی در سطح محلات مصدوم شده‌است.[39]
• پس‌از اعلام نام مهرداد پولادی، وی با باشگاه فوتبال الشحانیه در قطر قرارداد بست، در حالی که خبرهایی از گرفتن تابعیت قطری توسط وی و عدم بازگشت به ایران شنیده می‌شد[40][41][42] وی از حضور در اردوهای تیم ملی منع شد.[43][44][45][46][47]
• در آستانهٔ جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۵، کارلوس کی‌روش در لیست اولیه خود به‌جای ۲۳ بازیکن نام ۲۱ بازیکن را اعلام کرد و دو جای دیگر را برای سروش رفیعی و مهرداد پولادی (بازیکنانی که به عنوان متخلف شناخته می‌شدند) کنار گذاشت تا در صورت موافقت مسؤلان، بتوانند تیم ملی ایران را در این مسابقات همراهی کنند. این در خواست ابتدا با مخالفت مسؤلان روبه‌رو شد.[48][49] ولی پس از درخواست محمود گودرزی (وزیر وقت ورزش و جوانان) از سرلشکر فیروزآبادی، مجوز بازی مهرداد پولادی، سروش رفیعی، شجاع خلیل‌زاده و حسین ماهینی موقتاً صادر شد.[50][51]

• دراگان اسکوچیچ (سرمربی وقت فولاد)، پس‌از باخت مقابل باشگاه فوتبال صبا:

  عامل اصلی باخت تیم فنی نبود و ارتباط مستقیم با مسایل حاشیه‌ای فوتبال ایران دارد. مسئله سربازی هنوز برای ما مشکل درست می‌کند و هنوز نمی‌دانم در بازی آینده مقابل تراکتورسازی چند نفر دیگر از لیست حذف می‌شوند.

[71]

• علی حمودی (که در لیست ۳ آبان ۱۳۹۳ به عنوان متخلف معرفی شد):

  پیش از این اتفاق من علی دایی را خیلی دوست داشتم اما پس از این موضوع (پیگیری پرونده جعلی بودن کارت‌ها توسط علی دایی) خیلی از او ناراحتم و هرگز او را نمی‌بخشم.

[72]

• رسول خطیبی (سرمربی وقت تراکتورسازی):

  اگر یکی از این بازیکنان سرباز که به آن‌ها اجازه بازی داده نشده معتاد شود یا تصمیم به خودکشی بگیرد، چه کسی پاسخگو خواهد بود؟

[73]

• مهدی کریمیان (که در لیست ۲ آذر ۱۳۹۳ به عنوان متخلف معرفی شد):

  اگر تخلف کرده‌ام، حاضرم به زندان بروم.

[74]

• حمید رسایی (نماینده مجلس):

  یک فوتبالیست بوده که نام مادر خود را در فهرست مستمری‌بگیران کمیته امداد ثبت کرده و به این صورت از حضور در سربازی معاف شده‌است. این فوتبالیست در حال حاضر در اروپا به سر می‌برد. با توجه به سطح درآمدی این بازیکن اینکه مادر او از کمیته امداد مستمری بگیرد، موضوع جالبی است.

[75]