جام تخت جمشید

پرسپولیس نخستین قهرمان جام تخت جمشید

در اوایل دهه پنجاه هجری شمسی فوتبال در ایران جنبه عمومی پیدا کرده و چندین مسابقه مختلف در استان‌های بزرگ کشور برگزار شد. در سال ۱۳۵۲ شمسی (۱۹۷۳ میلادی) و در زمان ریاست آتابای بر فدراسیون فوتبال تصمیم بر آن شد تا مسابقات فوتبال باشگاهی در ایران همانند لیگ‌های معتبر اروپایی برگزار شود. فدراسیون آتابای تغییراتی در آئین‌نامه لیگ سراسری به وجود آورد که به‌طور اهم می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: نام لیگ سراسری به جام تخت جمشید تغییر یافت، تعداد تیم‌ها از ۸ تیم به ۱۲ تیم افزایش پیدا کرد، کلیه باشگاه‌های همنام از مسابقات کنار گذارده شدند، سهمیه تهران ۶ تیم و شهرستان‌ها نیز ۶ تیم اعلام شد. از این رو پس از انجام برنامه‌ریزی این رقابت‌ها، نام جام تخت جمشید بر آن نهاده شد تا سمبل و معرفی برای تاریخ ایران باستان باشد. اولین دوره مسابقات جام تخت جمشید با حضور دوازده تیم آغاز شد، مسابقاتی که اتفاقات زیادی در آن رخ داد . در نهایت و بعد از انجام بازی‌های رفت و برگشت بین تیم‌های حاضر در این مسابقات، پرسپولیس عنوان قهرمانی را در اولین دوره این رقابت‌ها از آن خود کرد. تاج (استقلال فعلی) نایب قهرمان شد و پاس به مقام سوم دست یافت. در سال ۱۳۵۳ تاج (استقلال فعلی) توانست عنوان قهرمانی را به دست آورد اما در سال ۱۳۵۴ پرسپولیس فاتح این رقابت‌ها نام گرفت. در سال‌های ۱۳۵۵ و ۱۳۵۶ این تیم پاس بود که موفق شد دو جام قهرمانی متوالی را بر بالای سر ببرد. ششمین دوره این مسابقات با پیروزی انقلاب اسلامی ناتمام ماند تا فوتبال باشگاهی ایران مدت‌ها به صورت غیررسمی برگزار شود.

جام تخت جمشید (Trophy): جامی با هشتاد سانتی‌متر ارتفاع متشکل از هشت کیلو نقره خالص و بیست کیلو برنج با ارزش تقریبی هفتاد و سه هزار تومان (البته با معیارهای سال ۱۳۵۳) برای اولین بار در روز یکشنبه سوم آذر سال ۱۳۵۳ رونمائی و به تیم قهرمان دوره اول با یکسال تأخیر اهدا شد تا سمبل فوتبالی باشد که با گذر از مرحله آماتور بودن به‌سوی فوتبال روز دنیا و حرفه‌ای شدن پیش می‌رفت. ابتدا قرار بود که هر تیمی ۳ بار موفق به کسب عنوان قهرمانی شود جام را به باشگاه خود ببرد و برای سال بعد جامی دیگر تهیه شود اما در سال ۱۳۵۳ کنگره جام تخت جمشید تصمیم گرفت که جام برای همیشه در فدراسیون وقت بماند و تنها نمونه‌های کوچکی از آن تولید شود تا هر سال به قهرمانان مسابقات لیگ اهدا گردد.

فهرست تیم‌هایی که موفق به قهرمانی و دستیابی به رتبه در جام تخت جمشید شده‌اند به شرح جدول زیر است:

توضیحات: جام تخت جمشید در ۶ دوره برگزار شد که دوره ششم آن به دلیل تقارن با انقلاب ۱۳۵۷ نا تمام ماند. سه تیم پرسپولیس ٬ تاج و پاس موفق به کسب عنوان قهرمانی شدند.
این جدول تا پایان دور پنجم تنظیم شده‌است و دور ششم به دلیل ناتمام ماندن آن در این جدول محسوب نشده‌است.
در لیگ تخت جمشید برای هر برد ۲ امتیاز و برای هر مساوی ۱ امتیاز در نظر گرفته می شده‌است.

ممکن است برخی از داده‌ها ناقص یا نادرست باشند.

رتبه	نام	گل
1	غلامحسین مظلومی	۴۴
۲	عزیز اسپندار	۳۷
۳	غفور جهانی	۲۶
	حسین فرکی
۴	ناصر نورایی	۲۵
گلزنان جام تخت جمشید (۱۳۵۷-۱۳۵۲)

• لیگ فوتبال ایران
• فوتبال در ایران

• محمودی، صادق (۱۵ شهریور ۱۳۸۶). «فوتبال باشگاهی ایران از جام تخت جمشید تا لیگ برتر». وبگاه آفتاب به نقل از روزنامه مردم‌سالاری. بایگانی‌شده از اصلی در 14 اكتبر 2007. دریافت‌شده در ۲۹ فروردین ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در |archivedate= را بررسی کنید (کمک)