جام قهرمانی فوتبال ایران

بعد از عضويت فدراسيون فوتبال ايران در فيفا، مسابقاتی به طور منسجم برگزار گرديد و رفته رفته رقابت بين تيم های شهرستانی آغاز شد. از سال 1335 اولين مسابقات قهرمانی کشور بين تيم های اصفهان، تهران، تبريز، مشهد و آبادان به میزبانی مسابقات که در کرمان برگزار گرديد که زمینه ساز اغاز رقابت های باشگاهی بین شهرستانی شد و از سال بعد رقابت ها با حضور باشگاه ها آغاز گردید.[8]

نخستین تلاش‌ها برای برگزاری لیگ سراسری در ایران در دهه ۱۳۳۰ خورشیدی انجام شد. با نظر فدراسیون فوتبال ایران در شهریور ۱۳۳۶ یک دوره مسابقات کشوری بین نمایندگان استان‌ها در شهر اصفهان برگزار شد. تیم تاج تهران که در آن سال با اقتدار عنوان قهرمانی باشگاه‌های تهران را کسب کرده بود به عنوان نماینده باشگاه‌های فوتبال تهران راهی رقابتهای کشوری در اصفهان شد و طی انجام چندین رقابت و بدون شکست به فینال رقابتها رسید و در دیدار نهایی تیم کلونی تبریز (مموریال) را با نتیجه ۳–۰ مغلوب کرد و اولین قهرمان فوتبال ایران لقب گرفت.[9]

در اواخر سال ۱۳۳۶ در اثر وقوع زلزله، مسابقات سال ۱۳۳۷ لغو گرديد و بودجه اين بازی ها به منظور کمک به زلزله زدگان واريز گرديد.[10]

در این دوره تیم کلنی تبریز توانست با شکست دادن حریفان قهرمان شود.شهر تهران در این دوره بدلیل لغو مسابقات لیگ تهران در سال قبل نماینده ای نداشت و مسابقات بدون حضور تیمی از تهران برگزار شد. این مسابقات بین منتخب استان ها، و بدون حضور تیم های باشگاهی برگزار شد.

تابستان سال ۱۳۳۹ , مسابقات سالیانه فوتبال قهرمانی کشور، طی دو مرحلهٔ مقدماتی و نهایی " بصورت جداگانه " برگزار شد. بدین صورت که ابتدا مرحلهٔ مقدماتی در شش منطقه، بصورت غیر متمرکز برگزار شد که در پایان تیمهای نخست هر یک از شش منطقه، به مرحلهٔ نهایی صعود کردند که در ساری برگزار شد. سپس تیم‌های صعود کرده، در یک تورنمنت بصورت متمرکز " دوره ای " با یکدیگر رقابت نموده تا قهرمان ایران در سال ۱۳۳۹ شمسی تعیین گردد.

در پایان دو مرحلهٔ یاد شده، تیم فوتبال باشگاه جم آبادان (شاهین آبادان) با شایستگی به عنوان نخست دست یافت و تیم فرهنگ قزوین به مقام دومی مسابقات دست یافت. بر این پایه در تاریخ فوتبال ایران، نام باشگاه فوتبال جم آبادان، بعنوان " نخستین تیم شهرستانی که به مقام قهرمانی ایران دست یافته " ثبت شده‌است.[11][12]

این دوره در شهر مشهد برگزار گردید که تیم آریا مشهد توانست قهرمان شود و تیم منتخب تهران به مقام دوم رسید. همچنین تیم کلونی تبریز نیز بدلیل مسائل مالی از شرکت در این دوره انصراف داد.[13]

در این دوره از مسابقات که مجدداً با میزبانی اصفهان برگزار می‌گردید تیم دارایی با شکست کلونی مموریال تبریز قهرمان جام قهرمانی فوتبال کشور شد.[14][15]

در این سال بدلیل برگزار نشدن لیگ فوتبال تهران مسابقات اولین بار بصورت المپیک در رشته های مختلف برگزار شد اما جام قهرمانی فوتبال ایران برگزار نگردید.[16]

این دوره از مسابقات به صورت بین استانی برگزار گردید و تیم های باشگاهی در آن حضور نیافتند. در پایان این دوره از مسابقات که به میزبانی مشهد انجام گرفت تیم منتخب تهران اول شد و تیم کلنی تبریز به مقام دوم رسید.[17]

در سال ۱۳۴۳ مسابقات لیگ استان تهران نیمه کاره ماند و تیم تازه مطرح شده پاس که تا آن زمان صدرنشین لیگ تهران بود به عنوان نماینده تهران راهی مسابقات جام قهرمانی فوتبال ایران در ساری شد. تیم پاس در ادامه توانست قهرمان این رقابت ها شود و تیم های منتخب کهگویله و بویراحمد و کلنی تبریز به ترتیب دوم و سوم شدند. [18]

در این سال این مسابقات برگزار نشد.[19]

جشن قهرمانی پاس در جام قهرمانی ایران ۱۳۴۶

در این دوره از مسابقات که به میزبانی کرمان انجام گردید بازی‌ها از فروردین ۱۳۴۶ آغاز گردیدند. تیم فوتبال پاس به عنوان قهرمان جام باشگاه‌های تهران ۴۵–۱۳۴۴ در این مسابقات حاضر شد و توانست با شکست دادن تیم کلنی تبریز قهرمان این رقابت‌ها شود.[20][21][22]

در سال گذشته رقابت های لیگ تهران برگزار نشد و تیم پاس به عنوان قهرمان جام حذفی فوتبال تهران به این مسابقات راه پیدا کرد. مسابقات در این سال در بندر پهلوی انجام شد که تیم پاس مجددا توانست به مقام قهرمانی برسد و با ۳ قهرمانی پرافتخارترین تیم این رقابت ها شود.[23][24]

در این دوره از مسابقات تیم فوتبال تازه تأسیس پیکان که در آن زمان با نام پیکان ناسیونال فعالیت می‌کرد توانست قهرمان جام قهرمانی فوتبال ایران شود. پیکان در آن سال چند تن از بازیکنان پرسپولیس و شاهین تازه منحل شده را به خدمت گرفته بود.[25]

پس از ایجاد رقابت های طبقه بندی استانی در میان لیگ های استانی کشور، از سال ۱۳۴۹ این رقابت‌ها با تغییرات جزئی در ساختار بازی‌ها، به سرآغازی برای شروع لیگ سراسری فوتبال باشگاهی در ایران تبدیل شد و پس از شروع لیگ سراسری این مسابقات برای همیشه پایان یافت.[26]