شندآباد

باتوجه به وجود آثاری چون قوچ سنگی کنار مسجد جامع باقی‌مانده از دوران قراقویونلوها، وجود محلهٔ قلی، امامزاده داود شندآباد، مسجد جامع سابق شندآباد (معماری این مسجد براساس الگوی مسجدالقصی طراحی شده بود که بر اثر سهل‌انگاری مسئولان میراث فرهنگی تخریب و نوسازی گردید) و محله‌های قدیمی شهر شندآباد، تاریخ آن را می‌توان تا قبل از دوران گورکانی و قرون هشتم و نهم هجری تخمین زد.[1]

در زبان محلی قدیم به آن «شیندیوار» یا «شن دیوار» یا «شنی وار» اطلاق می‌شد، (مکانی که خاک آن و دیوارهای آن شنی می‌باشد). علت آن نیز این بود که در خاک آن شن زیادی وجود داشت که برای کشاورزی خوب بود و بر روی دیوارها بر اثر شست و شوی باران شن زیادی به چشم می‌خورد به‌طوری‌که باعث جلب توجه کسانی که از خارج به آن وارد می‌شدند، می‌گردید.[2] درارتباط باشندآباد، اسامی قدیمی محلات شندوار ازقبیل" توآلار "كه درزبان مردم "تلولر- تلبه لر" گفته میشود."توآلارTuva’lar"و"تله ئوتلرTeleutlar"اسامی قدیمی طوایف ترك میباشد.یا محله "خانسی" و"خولا-خولا"و...كه بنطرمیرسداز واژه های اساطیری (میتولولوژیك) تركی بامعانی تاریخی – اسطوره ای ویژه ای باشند.وباورهای اساطیری رایج درمیان مردم منطقه گونئی با ریشه های سومری- تركی را نشان می دهند دركتاب "توركچه یر آدلاری گیلاوزو Türkçe yer Adlari kilavuzu: prof.dr.tunjer gulensoy ankara-1995"كلمه شن Şen ، حدود،بند ها، سد ها،دره، گول و.... معنی شده است.

Şen:(bağlar+ dere+durak+gul+ +ova+tepe+yayla+yurt)

علامه كاشغری كلمه" شین şın"رامنسوب به لهجه تركی چیگیلی (çigil) میداند. وبراین باوراست درلهجه اوغوزی وچگلی فونم (د:d) بصورت d > d. > z > y تغییر میكند ، ویا می افتد. یعنی كلمه" شین şın" همان" شیند " تركی باستان میباشد. دربیان وجه تسمیه (Toponomy ) و معنا شناسی( Semantic )شندوار=شندآوارمختصرا" بیان میكنیم:

اسم خاص شیند وار(شندآباد)متشكل ازدوجزء" شیند (şınd :shind) "+ "وار:آوار (avar:var )"است.

شیند درمعنی  تخت (اریكه، مكان طویل وعریض:بند:سد)،

واردرمعنی موجود، و كرت وحد بین دوكرت < > و

آواردرمعنی "آبراه و كانال"میباشد .

بنظرمیرسد ،معناشناسی تاریخی آن :"محل اسقرار وسكونت طایفه وار"، و معنی لغوی ومنطبق باشرائط اقلیمی آن : "سرزمین پهن و هموار شده مانند سد در میان آبراههای تالاب" باشد.

.. میشل فوكو فیلسوف پست مدرن فرانسوی: فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیك، ترجمه: حسین بشیریه، تهران: نی، چاپ پنجم، 1385، ص 175

مردم این شهر اکثراً به شغل کشاورزی مشغول هستند. شهر شندآباد در سال های اخیر مهاجرت پذیر بوده است بطوری که در سال ۱۳۹۰ از ۴۰۰۰ نفر به ۱۵۰۰۰ در سال ۱۳۹۹ رسیده است. از مجموع ۱۵۰۰۰ نفر جمعیت این شهر، ۸۰۰۰ نفر مرد و ۷۰۰۰ نفر زن بوده‌اند . براساس همین آمار ۹۰ درصد از جمعیت این شهر باسواد و ۱۰ درصد بی‌سواد بوده‌اند.[3]

البته در کنار این، شندآباد مهاجرپذیر نیز بوده و در سال‌های اخیر تعدادی از ساکنان جزیرهٔ اسلامی سکنی گزیده‌اند.

شندابادی‌ها در تهران دارای یک حسینیه واقع در خزانه بخارایی (تأسیس ۱۳۴۰) و یک خیریه واقع در طرشت می‌باشند و برای مراسم‌های مختلف در این دو مکان گردهم می‌آیند.

از مهم‌ترین محصولات آن می‌توان به میوه‌های سردرختی در انواع مختلف اشاره نمود که مهم‌ترین آن‌ها میوه هلو با بیش از صد نوع تنوع می‌باشد. مرغوبیت هلوی شندآباد به‌حدی است که شهرت کشوری یافته و به بازارهای اقصی‌نقاط کشور و کشورهای همجوار صادر می‌شود و به عنوان قطب هلوی کشور نیز شناخته میشود.

البته در کنار محصولات باغی، محصولات جالیزی و صیفی‌جات شندآباد هم مرغوبیت و محبوبیت خاص خود را در میان مردم شهرستان شبستر داراست.

شهر شندآباد دارای بازار هفتگی میباشد که در روز سه شنبه میباشد. در سال‌های اخیر با رونق‌گرفتن کار باغداری در شندآباد، وضعیت اقتصادی و معاش ساکنان آن بیش از پیش رونق یافته و باعث پیشرفت هر چه بیشتر اماکن و منازل شهری و مسکونی گردیده‌است. البته مشکلاتی همچون خشکیدگی عمومی درختان هلو از جملهٔ عواملی است که بر روند رونق و شکوفایی شندآباد تأثیر منفی می‌گذارد. از دیگر مشکلاتی که بر توسعه شندآباد تأثیر می‌گذارد، فرار سرمایه‌ها به سمت مرکز شهرستان و سرمایه گذاری شندآبادی هادر شبستر و دیگر شهرهای بزرگ می‌باشد.

↓تحقیق آقای فرهاد فداکارشندی

• جمعیت شهرهای استان آذربایجان شرقی

هلو