برهان اخلاقی

برهان اخلاقی یکی از براهین اثبات وجود خداست. تقریرهای مختلفی از برهان مطرح شده که همهٔ آن‌ها قصد اثبات وجود خدا را با مشاهداتی دربارهٔ اخلاق در جهان دارند.

این برهان را نخستین بار ایمانوئل کانت مطرح نموده‌است.کانت عقل آدمی را به عقل نظری و عملی تفکیک می‌کرد. او عقل نظری را از اثبات وجود خدا ناتوان دانست، اما هم‌زمان اثبات خدا را با استفاده از عقل عملی ممکن اعلام نمود.

بررسی اجمالی

مفروضات:

  • جنبه‌هایی از اخلاق وجود دارد.
  • توضیح علت وجود اخلاق، به بهترین وجه با پذیرش وجود خدا ممکن است.

نتیجه از مفروضات:

  • باور به وجود خدا، بهترین توضیح برای مشاهدات ما دربارهٔ وجود اخلاق است.[1]

تقریر کانت
ایمانوئل کانت

مقدمات

  1. عقل انسان به دو بخش نظری و عملی تقسیم می‌شود.
  2. عقل عملی انسان را موظف به تلاش جهت رسیدن به برترین خیر می‌کند.
  3. برترین خیر شامل دو مؤلفهٔ فضیلت کامل و سعادت کامل است.
  4. فضیلت کامل عبارتست از: تطبیق کامل اراده و اخلاق که علت سعادت است.
  5. سعادت کامل عبارتست از: برآوردن امیال طی عمر که معلول فضیلت است.
  6. هر وظیفه‌ای تنها در صورتی بر دوش موظف است که موظف توانایی انجام آن وظیفه را داشته باشد.(اصل اخلاقی)
  7. مهیا کردن شرایط جهان خارج برای رسیدن به برترین خیر، از عهدهٔ انسان خارج است.

نتیجه:

  • برای ایجاد سعادت باید خالقی را برای طبیعت فرض کرد تا بتواند این هماهنگی را برقرار سازد که این خالق، همان خداست.

تقریر تیلور

تقریری که آلفرد ادوارد تیلور، فیلسوف بریتانیایی از این برهان در کتاب آیا خدا هست؟ ارائه می‌دهد، نامشروط بودن وظیفهٔ اخلاقی را نشان دهندهٔ مرجعیتی متعالی به عنوان وضع‌کنندهٔ آن دانسته است. تیلور می گوید که تجربهٔ ما از داوریهای اخلاقی نشان می دهند که این موارد تنها به این دلیل که از موجودی عظیم الشاًن صادر شده اند، اصالت دارند؛ از این رو ندای وجدان گواهی واقعی بر وجود خداوند است.

تقریر رشدال

هیستینگر رشدال در کتاب نظریهٔ خیر و شر بر این باور است که هر قدر افراد بر سر یک داوری اخلاقی خاص اختلاف نظر داشته باشند، در این شک ندارند که در داوریهای اخلاقی چیزی وجود دارد که به‌طور مطلق درست یا نادرست است.اما به این دلیل که در باب ارزشهای اخلاقی اختلاف نظر وجود دارد، باید این آرمان ناشی از ذهنی برتر باشد؛ و این همان ذهنی است که کل واقعیات از آن نشاًت گرفته و به واسطه آن تدبیر می‌شوند.

تقریر تعالی گرایانه
  • حقایق اخلاقی در جهان وجود دارند.
  • حقایق اخلاقی جهان تعالی خواه هستند.
  • توضیح دو فرض نخست صرفاً با پذیرش خداباوری ممکن است.

نتیجه از مفروضات:خداباوری موجه است.

پانویس
  1. Boyd, Richard (۱۹۸۸). "How to Be a Moral Realist," in Essays on Moral Realism, edited by G. Sayre-McCord, pp. 181-228.

منابع و پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.