یوسف ثبوتی

یوسف ثبوتی (۱۳۱۱ زنجان-)، فیزیک‌دان سرشناس ایرانی و مؤسس مرکز تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان است.[1]

پروفسور یوسف ثبوتی

زندگی

اول شهریور ماه ۱۳۱۱ در خانواده‌ای فرهنگی در شهر زنجان به دنیا آمد. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی خود در زادگاهش در سال ۱۳۲۹ به‌طور هم‌زمان در دو رشته کشاورزی و فیزیک دانشگاه تهران پذیرفته شد که به دلیل علاقه وافر به فیزیک، این رشته را برای ادامه تحصیل انتخاب کرد. ثبوتی در دوران دانشگاه با توفان‌های سیاسی شدید سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۳ همراه بود. وی پس از پایان تحصیلاتش در آزمون نقشه‌برداری قبول شد و به صورت رایگان به یاری دکتر حسین کشی افشار شتافت و پس از چندی با معرفی وی به «دانشگاه تورنتو» در کانادا عزیمت کرد و موفق شد که درجه کارشناسی ارشد را از آن دانشگاه دریافت کند. ثبوتی پس از آن به «دانشگاه شیکاگو» راه یافت و به تحصیل اختر فیزیک نزد استادان صاحب‌نامی هم‌چون «سوبرامانیان چاندراسخار» و «اوون چمبرلین» پرداخت. او در سال ۱۳۴۲ مدرک دکتری تخصصی خود را در این رشته دریافت کرد و برای تدریس با سمت استادیاری رهسپار «دانشگاه نیوکاسل» در انگلستان شد. دکتر ثبوتی پس از مدتی به ایران بازگشت و چندی بعد با سمت دانشیاری در دانشگاه شیراز به کار مشغول شد. فعالیت وی در دانشگاه شیراز سرآغاز تحولات جدیدی در دستگاه آموزش عالی ایران بود. نظام ترمی - واحدی کنونی از دستاوردهای دکتر ثبوتی برای نظام آموزشی کشور است. وی، هم‌چنین طرح ارتقای اعضای هیئت علمی بر مبنای پژوهش‌های آنان را پیشنهاد داد و آن را در دانشگاه شیراز اجرا کرد. پایه‌گذاری دوره‌های کارشناسی ارشد در آن دانشگاه از جمله دیگر کارهای وی در دوران فعالیت در دانشگاه شیراز است. دکتر ثبوتی در سال ۱۳۴۸ در یک فرصت مطالعاتی به «دانشگاه پنسیلوانیا» رفت و ضمن تحقیقات به تدریس در آن دانشگاه پرداخت. وی پس از مدتی به ایران بازگشت و علاوه بر تدریس در «دانشگاه صنعتی شریف» در سال ۱۳۵۱ طرح تأسیس رصدخانهٔ ابوریحان بیرونی شیراز را ارائه داد. این رصدخانه در سال ۱۳۵۶ افتتاح شد.
پس از آن، دوره دکتری نجوم در دانشگاه را بنیان گذاشت و زمینه تحصیلات عالی علاقه‌مندان اختر فیزیک را در دانشگاه شیراز فراهم کرد. دکتر ثبوتی با پی‌گیری‌های فراوان، «مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان» را در سال ۱۳۷۰ تأسیس کرد. هم‌چنین در ایجاد انجمن نجوم ایران در سال ۱۳۷۵ که با تلاش چند اخترشناس حرفه‌ای ایران محقق شد، نقش مهمی برعهده داشت. از استاد ثبوتی بیش از ۵۰ مقاله پژوهشی در مجلات علمی بین‌المللی منتشر شده‌است. وی در عرصه فیزیک و نجوم علاوه بر دریافت عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی و مدال پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در سال ۲۰۰۰ میلادی به دلیل فعالیت‌های مستمر علمی به دریافت مدال ویژه آکادمی علوم جهان سوم مفتخر شد.

برگزاری کنفرانس ثبوتی

انجمن فیزیک ایران در شهریور ماه ۱۳۸۱ هفتادمین سال موجودیت خود را هم‌زمان با هفتادمین سالگرد تولد ثبوتی در کنفرانس سالانهٔ فیزیک ایران جشن گرفت. این برنامه به احترام وی، کنفرانس ثبوتی نامگذاری و با حضور بیش از ۸۰۰ تن از استادان و دانشجویان فیزیک ایران در دانشگاه زنجان برگزارشد.

برکناری از ریاست دانشگاه علوم پایه زنجان

کامران دانشجو، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در طی حکمی در تاریخ سی مرداد ۱۳۸۹ دکتر یوسف ثبوتی را از ریاست دانشگاه علوم پایه زنجان برکنار کرد و به جای وی دکتر رسول خدابخش را به سمت ریاست این دانشگاه برگزید. این حکم اعتراضات متعددی را در شهر زنجان و به ویژه میان دانشجویان در پی داشت. هم چنین مجمع نمایندگان استان زنجان در پی برکناری یوسف ثبوتی از ریاست دانشگاه علوم پایه زنجان با ارسال نامه خطاب به وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نسبت به این تصمیم واکنش نشان داد و خواستار تجدیدنظر وزیر علوم در این خصوص شد. در این خصوص عده‌ای از بازاریان زنجان با امضای طوماری خواستار لغو حکم عزل یوسف ثبوتی شدند.[2][3][4][5][6]

فعالیت‌ها

علمی

اجرایی

فرهنگی و اجتماعی
  • رئیس هیئت امنای انجمن خیریه مهرانه (انجمن حمایت از بیماران سرطانی در استان زنجان)

افتخارات
  • ۱۳۵۷ - مدال پژوهشی- وزارت علوم
  • ۱۳۶۶ - عضویت در آکادمی علوم جهان سوم، تا کنون-
  • ۱۳۶۸ - عضویت در فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، تا کنون
  • ۱۳۷۴ - جایزه کتاب سال ایران - ریاست جمهوری اسلامی ایران
  • Medal Lecture, in Physical Sciences, The Third World Academy of Sciences, TWAS, ۲۰۰۰
  • ۱۳۷۹ - جایزه خوارزمی
  • ۱۳۸۰ - چهره ماندگار
  • ۱۳۸۱ - تجلیل انجمن فیزیک ایران و نام‌گذاری کنفرانس فیزیک سالانه ۱۳۸۱ بنام کنفرانس ثبوتی
  • ۱۳۹۱ - دریافت جایزه آکادمی علوم جهان سوم، «تواس».
  • ۱۳۹۱ - اهدا جایزه مرحوم علامه طباطبایی به استاد یوسف ثبوتی.
  • ۱۳۹۲ -اخذ نشان درجه یک دانش:در هفتم دی ماه سال ۹۲ دکتر یوسف ثبوتی از طرف فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران جهت اخذ نشان درجه یک دولتی دانش انتخاب شد.

پانویس
  1. «زندگینامه: یوسف ثبوتی (۱۳۱۱-)». وب‌گاه همشهری. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژانویه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۸ تیر ۱۳۸۷.
  2. «تنش و درگیری در مراسم تودیع پروفسور ثبوتی- تابناک». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۱۰.
  3. بیانیه جمعی از جامعه پزشکی زنجان در اعتراض به برکناری پروفسور ثبوتی - خانه بدون پدر خواب پریشان می‌بیند - روزنامه مردم نو
  4. شاهدان عینی سخن می‌گویند-آنچه در علوم‌پایه گذشت - روزنامه مردم نو
  5. بیانیه مشترک جمشید انصاری و نصیری‌قیداری نمایندگان زنجان و طارم در مجلس شورای‌اسلامی - برکناری پروفسور ثبوتی را محکوم می‌کنیم- روزنامه مردم نو
  6. زنجانی‌ها آماده استقبال باشند پیام پروفسور ثبوتی به فرزندانش: روز یکشنبه در میان شما خواهم بود روزنامه مردم نو
  7. «Astronomical Society of Iran:: Board of Directors:: Farsi». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۰۷.

منابع

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به یوسف ثبوتی در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.