فهرست والیان خلفا در طبرستان

این فهرستی است از والیانی که خلفای راشدین و خلفای دو سلسله امویان و عباسیان برای حکومت بر طبرستان برگزیده‌اند. برخی از افرادی که برای این امر فرمان یافتند، نقش فرمانده داشته و لزوماً حضورشان در فهرست به این معنا نیست که در طبرستان به حکومت نشسته باشند. چنانچه می‌دانیم فرشوادگر در زمان اسپهبد خورشید به دست خلفای عباسی سقوط کرد و نخستین والیان عرب بر طبرستان مستولی شدند و پس از آن در زمان شورش طبرستان هم بسیاری از فرماندهان به عنوان والی برای جنگ به فرماندهی لشکری به طبرستان عزیمت یافتند.

سکه مضروب توسط قطری بن فجاه
سکه مضروب توسط عبدالله بن خردادبه در طبرستان
سکه مضروب توسط عمر بن علا در طبرستان

مهمترین منابع فهرست ذیل کتاب ابن اسفندیار و سکه‌های مضروب در زمان والیان هستند. گویا مواقعی حکام محلی طبرستان، به نام اسپهبدان، که از یکدیگر جدا و در مناطق مختلفی سلطنت داشتند، کنترل کامل بر قلمروشان را داشتند و والیان تنها به اخذ خراج و داشتن پایگاه نظامی یا حفاظت از مسلمانان می‌پرداختند.

فهرست افراد

خلیفه نام مدت حکومت/توضیحات
خلفای راشدین
عمر سوید بن مقرن ۱۸ یا ۲۲ هجری
عثمان سعید بن العاص ۲۹ هجری
امویان
معاویه مصقله بن هبیره شیبانی با تمامی لشکریانش کشته شد.
محمد بن الاشعث
عبدالملک مهلب بن ابی صفرا ۷۸ یا ۷۹ هجری
قطری بن فجاة المازنی
سلیمان یزید بن مهلب ۹۸ هجری - پس از چندین جنگ ناکام برابر فرخان بزرگ توسط کارگزاران خود به قتل رسید.
عباسیان
منصور ابوالخصیب مرزوق السعدی ۱۴۰ تا ۱۴۲ هجری
ابوخزیمه یا خازبن خزیمه تمیمی ۱۴۳ تا ۱۴۴ هجری
ابوالعباس طوسیمدت یک سال
روح بن حاتم بن قیصر بن مهلب
خالد بن برمک ۱۱۶ تا ۱۱۹ هجری
حسن بن حسین
عمر بن علا ۷ سال (۱۲۰-۱۲۵ هجری) - وی ابتدا به اسپهبد خورشید پناهنده شده بود ولی در فتح طبرستان به خلیفه کمک کرد و پس از سنواتی به ولایت این ناحیه رسید.
مهدی سعید بن دعلج ۱۲۵-۱۲۸ هجری
عمر بن علاء ۱۲۷-۱۲۹ هجری
یحیی بن مخناق ۱۲۹-۱۳۰ هجری
عبدالحمید مضروب ۲سال
سالم فرغانی او و والیان پس از او در زمان خلافت مهدی همگی همراه با لشکریان برای سرکوب شورش طبرستان راهی می‌شدند. سالم در اسرم کشته شد.
فراشه کشته شده در نبردی در لاویج.
روح بن حاتم به علت کشتار و ظلم بیش از حد عزل شد.
خالد بن برمک با قارنوندیان صلح کرد.
عمر بن علاء
تمیم بن سنان
یزید بن مزید
حسن بن قحطبه
ابومحمد موسی هادی ابتدا خود به عنوان والی از سوی پدرش انتخاب شد ولی پس از رسیدن به خلافت طبرستان را به قارنوندیان سپرده و ونداد هرمزد را به گروگان برد.
هارون‌الرشید جریر بن یزید ۱۳۷-۱۳۵ هجری
معاذ ۱۳۶ هجری
سلیمان بن موسی ۸ماه
بن هانی ۱۳۷-۱۳۸
مقاتل ۱۳۹ هجری
عبدالله بن قحطبه ۱۳۹-۱۴۰ هجری
ابراهیم ۱۴۱ هجری
عثمان بن نهیک
سعید بن مسلم بن قتیبه بن مسلم
عبدالله بن عبدالعزیز بن حماده ۱۰ ماه در ۱۷۷ هجری
مثنی بن الحجاج ۱ سال و ۴ ماه در ۱۷۷ تا ۱۷۹ هجری
عبدالملک بن قعقع یک سال در ۱۷۹-۱۸۰ هجری
فضل بن یحیی
عبدالله بن حازم
محمود و موسی بن یحیی بن خالد بن برمک
یحیی بن یحیی
جهضم بن خباب
خلیفه بن هارون الجواهری
عبدالله بن سعید الجریشی ۴ماه در ۱۸۷ هجری
عبدالله بن مالک
مأمون عبدالله بن خردادبه ۲۰۱ هجری
محمد بن خالد
موسی بن حفص
محمد بن موسی بن حفص
معتصم ابندار بن مونی ۲۲۴ هجری
معتز مفلح جمادی‌الاخر ۲۵۵ هجری
احمد بن محمد السکنی-شاری حاکم گرگان بوده.
معتمد رافع بن هرثمه ۲۷۲ تا ۲۸۲ هجری

منابع

  • رابینو، هاسنت لویی (۱۳۶۵). مازندران و استرآباد. علمی و فرهنگی. ص. ۲۰۶ تا ۲۰۹.
  • رابینو، حکام خلافت عربی در طبرستان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.