سیفالدین آمدی
ابوالحسن علی بن ابی علی معروف به[1]سیف الدین آمِدی پزشک، فیلسوف و متکلم اهل سنت از برجستهترین دانشمندان و فقهیان دوره عباسی است.[2]
زندگانی
او در شهر آمِد که در دیار بکر در آناتولی شرقی واقع شده، زاده شدهاست. وی همچنین با شیخ اشراق شهاب الدین سهروردی دیدار و گفتگو داشتهاست و این به سبب سفرهای علمی بوده که وی در زمان خود داشتهاست.[3] وی همزمان با خلیفه عباسی ناصر لدین الله و نیز صلاح الدین ایوبی میزیستهاست. وی ابتدا پیرو مذهب حنبلی بودهاست و پس از فراگیری فقه محمد ابن حنبل، رهسپار عراق میشود و پس از تکمیل فقه حنبلی نزد ابوالفتح نصر ابن فتیان، و استماع حدیث از ابن شابیل، دیری نگذشت که به مذهب شافعی گرایش پیدا کرد.[2] در زمانی که آمدی در بغداد حضور داشتهاست در حلقه درس استاد شافعی، ابن فضلان شرکت میکند. به گفتهٔ برنارد وایس، آمدی فلسفه و علوم عقلی را به صورت خصوصی نزد معلمی در کلیسایی نزدیک بغداد مطالعه کردهاست.[4] پس از گرایش وی به فقه شافعی و کلام اشعری -که پیش از این با فلسفه آمیخته بود- با مخالفتها و اتهامات فراوانی (همچون روگردانی از شریعت و اشتغال به ظلمات فلسفه) روبرو می شودو در پی آن از مصر به سوریه میگریزد.[5] هرچند در آنجا نیز در اواخر عمر -به دلیل صدور فرمانی از جانب والی دمشق مبنی بر ممنوعیت تدریس هر درسی جز تفسیر و حدیث و فقه- از تدریس علم کلام محروم گشت.[6]
آثار
آثار وی را میتوان در زمینههایی چون فلسفه و کلام و فقه و اصول ردهبندی کرد:
- آثار فقهی و اصولی
- احکام فی اصول الاحکام
- ترجیحات
- آثار فلسفی
- النور الباهر فی حکم الزواهر در پنج جلد
- دقائق الحقائق در سه مجلد
- رموز الکنوز
- لباب الالباب
- کشف التمویهات
- المبین فی شرح الفاظ الحکماء و المتکلمین
- فوائد القلائد
- آثار کلامی
- آبکار الافکار در اصول دین: این کتاب یک موسوعه کلامی و شامل نظریات سیف الدین آمدی و مشتمل بر چهار مجلداست که متأسفانه در دسترس نیست.
- غایه المرام فی علم الکلام[7]
پانویس
- جمعی از نویسندگان زیر نظر دکتر محمد فنایی اشکوری (۱۳۹۲). درآمدی بر تاریخ فلسفه اسلامی (جلد دوم). تهران: سمت. صص. ۲۵۳. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۵۳۰-۹۵۰-۱.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۹ دسامبر ۲۰۱۸. دریافتشده در ۶ مارس ۲۰۱۶.
- http://www.ensani.ir/fa/content/88447/default.aspx
- Benard weiss & The search of God's law 2010, p. 28
- اخبار العلماء باخبار الحکماء. صص. ۱۶۱.
- طبقات الشافعیة. ۱. صص. ۷۳.
- باقر گرگین، نظری بر بعضی از اندیشهها و سلوک فکری سیف الدین آمدی، فروغ وحدت بهار 1389 شماره 19، صص30-40