ابن کمونه
سعد بن منصور معروف به ابن کمونه از فیلسوفان و منطق دانان قرن هفتم است. به قولی، او یهودی بوده و به اسلام گرویدهاست،[1] یا به اعتبار اینکه جدش یهودی بودهاست او را یهودی خواندهاند. مضمون ابتدا و انتهای چند کتاب مختلف او نشان میدهد که وی مسلمان و بلکه شیعه بودهاست.[2]
آثار
ابن کمونه چند اثر در منطق دارد:
- بخش منطق کتاب الکاشف فی الحکمه الجدیده: وی در این کتاب مختصری از علم منطق را آورده و در پایان میگوید مباحث منطقی بسیار فروان است و بیش از آنچه را در کتابش آورده سودمند نمیداند. بلکه بسیاری از مباحث منطقی مطرح شده تنها برای تمرین ذهن است نه نیاز در بخش طبیعیات و الهیات.
- بخش منطق شرح التلویحات سهروردی.
- بخش منطق المطالب المهمه فی علم الحکمه.
- بخش منطق الملتقط من کتاب زبده النقض و لباب الکشف (البته این کتاب تألیف نخجوانی است و ابن کمونه آن را خلاصه کردهاست).
آراء در منطق
۱- از نظر ابن کمونه، مانند دیگر منطقدانان پس از شیخ اشراق، مفهومی آسان و حد حقیقی دشوار است.[3][4]
۲- او در تعریف، تساوی مصداقی بین معرِّف و معرَّف را شرط نمی ذاند؛ زیرا از نظر او رسم ناقص معرَّف را از بعض ماعدایش ممتاز میکند.[1]
۳- شرط انتاج شکل اول و سوم فعلیت صغری نیست؛ زیرا با صغرای ممکنه نیز قیاس منتج است.[1][2]
۴- از نظر ابن کمونه، استقراء نوعی قیاس است. اگر استقراء ناقص باشد، ممکن است یکی از مقدماتش صادق نباشد. از این روی، این استقراء - بر خلاف استقرای تام - معتبر نیست.[2]
پانویس
- ابن کمونه، سعد بن منصور (۱۴۰۲). الجدید فی الحکمه. بغداد- عراق: الجمهوریة العراقیة؛ وزارة التعلیم العالی و المبحث العلمی؛ جامعة بغداد. صص. ۱۷۹.
- سهروری، شهاب الدین. التنقیحات فی شرح التلویحات. صص. ۲۳۰.
- سهروردی، شهاب الدین. التنقیحات فی شرح التلویحات. صص. ۵۴.
- ابن کمونه، سعد ابن منصور (۱۴۰۲). الجدید فی الحکمه. بغداد، عراق: الجمهوریة العراقیة، وزارة التعلیم العالی و المحث العلمی، جامعة بغداد. صص. ۱۵۸.
منابع
- الجدید فی الحکمة، ابن کمونه.
- التنقیحات فی شرح التلویحات، سهروردی.