دریاچه مهارلو
دریاچهٔ مَهارلو (نام‌های دیگر: مهلو، مهلویه و ماهلویه،[1] نام قدیمی: جنکال، یا دریاچهٔ نمک) واقع در کلانشهر شیراز، از دریاچه‌های استان فارس ایران است.
| دریاچهٔ مهارلو | |
|---|---|
 | |
| موقعیت | ایران، فارس شهرشیراز، بخش کوهنجان |
| مختصات | ۲۹°۲۷′۲۷٫۰″ شمالی ۵۲°۴۸′۲۲٫۹″ شرقی |
| درون‌شارش‌های کلان | ۳ رودخانهٔ فصلی؛ رودخانهٔ خشک، رودخانهٔ سروستان و رودخانهٔ سلطان‌آباد |
| برون‌شارش‌های کلان | تبخیر |
| کشورهای حوضه | ایران  ایران |
| بیشترین درازا | ۲۸ کیلومتر |
| بیشترین پهنا | ۱۵ کیلومتر |
| مساحتِ رو | ۶۰۰ کیلومتر مربع- ۲۳۰ مایل مربع |
| بیشترین ژرفا | ۳ متر (۹٫۸ فوت) |
| ارتفاع سطح | ۱٬۵۰۰ متر- ۴٬۹۰۰ فوت |
خاستگاه نامگذاری
نام این دریاچه، برگرفته از نام روستای مهارلو از توابع شیراز است که در مجاورت آن قرار گرفته‌است و این روستا در بخش ساحلی دریاچه واقع است.
اصطخری این دریاچه را《جنکان》نامیده و ابوالفداء و ابن‌بطوطه آن را《جمکان》نوشته‌اند. در فارسنامه ابن بلخی و جغرافیای حمدالله مستوفی ماهلویه نوشته شده و اکنون آن‌را دریاچه《ماهلو》گویند. [2]
جغرافیا
این دریاچه با ابعاد ۱۰×۶ در ۲۳ کیلومتری و وسعت ۲۵ هزار هکتاری[3] جنوب‌شرقی شهر شیراز و در باختر دریاچهٔ بختگان قرار گرفته‌است. دریاچهٔ مهارلو خاوری‌ترین بخش جلگهٔ شیراز است.[4] مهارلو دارای آبی بسیار شور است و در فصل‌های خشکی یکی از کانسارهای بزرگ نمک ایران به‌شمار می‌آید. فرآوری نمک از این دریاچه توسط مجتمع استحصال نمک وابسته به پتروشیمی شیراز انجام می‌شود.[5]
دو رودخانه فصلی «سلطان‌آباد» و رودخانهٔ خشک دریاچهٔ مهارلو را تغذیه می‌کنند. آب چند چشمه نیز عمدتاً از قسمت‌های غربی و شمالی وارد این دریاچه می‌شوند. مهم‌ترین گونهٔ پرنده این دریاچه فلامینگو است. تنجه، اردک سرسبز، مرغابی، آبچلیک، چوکا و آنقوت به عنوان دیگر پرندگان دریاچهٔ مهارلو هستند. از این دریاچه برای تهیهٔ نمک صنایع استان فارس هم استفاده می‌شود.[3]
در سال ۱۳۸۵ ه.ش با تصویب هیئت وزیران، دریاچهٔ مهارلو به عنوان یکی از ۷ منطقهٔ نمونهٔ گردشگری ایران برگزیده‌شده‌است.[6] مهارلو، محمودآباد، بکت، برمشور، قنبری، دوبنه، انجیره و اعلاالدوله از روستاهای گردشگری پیرامون این دریاچه هستند. از کوه‌های مشرف به دریاچه می‌توان به کوه قلعهٔ گریخته، کوه شرقی و کوه شمالی اشاره کرد.
طی دوره‌ای در سال ۱۳۸۵ ه.ش پرواز بالگردها بر فراز این دریاچه ممنوع شد.
خشکی
در خشکسالی سال ۱۳۸۷ حدود ۹۰ درصد دریاچهٔ «مهارلو» خشک شد و از این دریاچه به غیر از نیزارها و تالاب‌های اقماری چیزی به‌جا نماند. در پی این خشکسالی از جمعیت ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار قطعه‌ای پرنده فلامینگو در دریاچهٔ مهارلو در سال ۱۳۸۷ خورشیدی تنها حدود ۵ هزار فلامینگو باقی ماند.[3] این دریاچه در سال ۱۳۹۵ خورشیدی به‌طور صد در صد خشک شد و کلانشهر شیراز را در خطر طوفان‌های نمک و ریزگردهای کشنده قرار داده است.
منابع
- فارسنامهٔ ابن بلخی
- لسترینج، گای (۱۳۹۳). جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی. تهران: علمی و فرهنگی. ص. ۲۷۱. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۰۵-۸.
- خبرگزاری ایسنا بایگانی‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine، سرویس: اجتماعی - محیط‌زیست، ۱۳۸۷/۰۶/۰۱، ۰۸-۲۲-۲۰۰۸، کد خبر: ۸۷۰۶–۰۰۲۴۲، بازدید: اوت ۲۰۰۸.
- آفتاب
- پایان‌نامه: بررسی منابع نمک دریاچهٔ مهارلو و ناخالصی‌های آن بایگانی‌شده در ۱ اکتبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine / امیررضا باستانی؛ به راهنمایی: ناصر طالب بیدختی.
- ایسنا، ۱۰ شهریور ۱۳۸۵
| جاذبه‌های طبیعی | دریاچه مهارلو • میان‌جنگل • کوه قلعه‌گریخته • مزرا • چشمه سواره • چشمه مزرا • چشمه تزنگ • چشمه له‌یاسی • چشمه غنیبی • چشمه مهارلو • چشمه کوه‌چنار • چشمه آبریز جبل • چشمه نباتی • چشمه انجیرک • چشمه سرو نخودی • چشمه تنگ‌مهدی • نمکدان • باغ‌های رباط • قدح‌فر • چشمه آب‌زنگی • باغ کمالی • آب محمد‌خالو • باغ حیدر • کوه‌زیره • آب بیدک • آب مهارلو کهنه • آب شیخک • آب طلیکو • آب باغک • چشمه آب‌خونی • کمرزرد نظرآباد • بوته نور دولت آباد • قلات • قنات برزو • لاغور • باعان |  |
|---|---|---|
| جاذبه‌های تاریخی | کاخ ساسان • آرامگاه شیخ یوسف سروستانی • مسجد جامع تزنگ • قلعه انگشت گبری • پیر رباط • خرف‌خانه • شهر تاریخی پیر بیابان • حمام کوهنجان • کاروانسری شاه‌عباسی مهارلو • کارونسرای خیرآباد • قلعه کمال‌آباد • قلعه کنو • تپه شرقی • تپه‌های امامزاده ابراهیم نظرآباد • شهر باستانی براته • قلعه برزو • تل پوک • تل سرخو • تل شاهرخی مهارلو • تل قلعه‌ای • تل محمد حسنی • گورستان مهارلو | |
| جاذبه‌های مذهبی | امامزاده سیدعلی بن اسحاق • امامزاده بی‌بی شریفه خاتون • امامزاده ابراهیم سروستان • امامزاده ابراهیم هزاردره • شاه صفی‌الدین • امامزاده پیرچراغ • امامزاده پیرغیب | |
رده گردشگری • بناهای تاریخی | ||