باغ جهاننما
تاریخچه
این باغ همچون سه باغ مشهور دیگر یعنی باغ ارم، باغ دلگشا و باغ تخت در دوره آل مظفر و آل اینجو (قرن هشتم هجری قمری) یعنی قبل از یورش تیمور گورکانی به شیراز در نهایت آبادانی بودهاست. ابن عربشاه مورخ دوره تیموری در کتاب عجایب المقدور آنرا زینت الدنیا نامیدهاست. باغ جهان نما در هنگام اقامت تیمور گورکانی در شیراز، همچون سایر باغهای نامدار آن دوره مورد توجه وی واقع شده بطوریکه همانند آنرا در اطراف سمرقند که موطن او بوده احداث و آنرا جهان نما نامیدهاست.
این باغ در دوره صفویه نیز آباد و قابل اهمیت بودهاست. شارون و تاورنیه جهانگردان فرانسوی که در دوره صفویه شیراز را دیدهاند، خیابان زیبایی توصیف کردهاند که از تنگ الله اکبر تا بقعه میر علی بن حمزه که محل خیابان حافظ کنونی است ادامه داشته و در دو طرف آن باغهای زیبا و آبادی وجود داشتهاست.
این باغ کهنترین باغ شیراز است که از آب و رودخانهٔ پُرآوزاهٔ رکنی مشروب میشده و در منطقهٔ ویژه ای از شیراز (خیابان حافظ) و در میان آرامگاه حافظ، هفتتنان، دروازه قرآن، خواجوی کرمانی، بابا کوهی، باغ ملی، گهواره دید، کتابخانه ملی اسناد و... جای دارد.
کوشک
کریم خان زند در سال ۱۱۸۵ هجری قمری این باغ را که در زمینهای مقابل جعفرآباد و مصلی قرار داشته حصار کشید و عمارت کوشک را در وسط آن ساخت و در اطراف عمارت خیابان کشیهای زیبا و درختکاری مفصلی بعمل اورد. طرح و اسلوب این باغ را کریمخان نظیر باغ نظر در داخل دارای چهار خیابان و اطراف چهار حوض دو بزرگ و دو کوچک ساختهاست. در ضلع جنوبی بقایای آبنمایی به چشم میخورد که فواره آن هنوز پابرجاست. این آبنما از جلوی ضلع جنوبی آغاز میشود و به حوضی در جلوی بنایی که در دوره قاجاریه و در انتهای ضلع جنوبی احداث گردیده منتهی میشود که اخیراً مورد مرمت و بازسازی قرار گرفتهاست.
احیا
باغ جهان نما در سال ۱۳۸۳ توسط شهرداری شیراز و با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان فارس احیا و مورد بهره برداری قرار گرفت[1].
در ادبیات فارسی
در سرودههای شاعران معاصر از نام این باغ یاد شده است:
گردیده چو ویرانهام امروز | پردیسِ جهاننمای شیراز |
نگارخانه
- نمایی از باغ
- نمایی از باغ
- درب ورودی باغ در خیابان حافظ
- نمایی از باغ
- نمایی از باغ
- نمایی از باغ
- نمایی از باغ
- عمارت کوشک در وسط باغ
- عمارت کوشک در وسط باغ
- عمارت کوشک در وسط باغ
- ساختمان داخلی عمارت کوشک
- نمایی از باغ
وسایل درون موزه به وسیله ی آقای سرفراز پاکدل جمع آوری شده است
منابع
- تابلوی معرفی باغ جهان نما
- محسنی، محمدرضا 1392: مجموعه اشعار ویرایش یکم، ص 11