بخش لاریجان

محمودآباد نور فریدون کنار بابل تهران تهران دابو دشت دشت سر مرکزی امامزاده عبدالله لاریجان آمل

بخش لاریجان دارای دو شهر رِینه، گزنک به مرکزیت گزنک است که دارای ۷۳ روستا و آبادی است و از دو دهستان بالا لاریجان و پائین لاریجان تشکیل شده‌است.

• دهستان بالا لاریجان شامل: وانا، گزنک، کنارانجام، بایجان، آبگرم، گرنا، نوا، گیلاس، نیاک، آب اسک، ایرا، امیری، پلور، زیار و لاسم و کتل امامزاده هاشم.

شهر: رینه، گزنک

• دهستان پائین لاریجان شامل: پنجاب دلارستاق و نمارستاق که مشتمل بر هفده روستا می‌باشد که به هفده بلوک معرف است و به دو قسمت شمالی وجنوبی تقسیم گردیده‌است. قسمت شمالی شامل روستاهای: سوا، امره اتاق سرا، شیخ‌محله، پلریه، کلری، کفا، نمار و دیوران منطقهٔ خوش‌منظرهٔ دریوک و قسمت جنوبی نمارستاق شامل: نسل، دره‌کنار، نیزه (علی‌آباد)، حسن‌آباد، امامزاده عبدالمناف، کردچالک و روستای خوش‌منظرهٔ فیس (ارتفاع از سطح دریا ۲۳۵۰ متر است).

نمایی از جادهٔ هراز و بخشی از رشته‌کوه البرز در منطقهٔ زیار، بخش لاریجان در شهرستان آمل، استان مازندران

کوه دماوند، کوهی در شمال ایران است که بلندترین کوه ایران و بلندترین قلهٔ آتشفشانیِ آسیاست. دماوند دومین کوه بلند فلات ایران و خاورمیانه است. دماوند در پارهٔ مرکزی رشته‌کوه البرز در جنوب دریای خزر جای دارد. بر اساس تقسیمات کشوری، این کوه در بخش لاریجان آمل در استان مازندران قرار دارد. این کوه در سی‌ام تیرماه سال ۱۳۸۷ به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست آثار ملّی ایران ثبت شده و از سال ۱۳۸۱ به عنوان «اثر طبیعی ملّی» در شمار مناطق چهارگانهٔ ارزشمند از نظر حفاظت محیط زیست قرار گرفته ‌است و امروزه تلاش دوستداران محیط زیست و سازمان محیط زیست کشور بر این است تا این کوه بلند در آثار طبیعی جهان، یونسکو ثبت شود.

در زبان مازندرانی واژه لار به معنای هوای مطبوع و دلنشین است و واژه جوج به معنای هوای سرد و خشک و یخ است و واژه پِل به معنای هوای گرم و مرطوب است واژه لار در اسامی بسیاری از مناطق مازندران همچون لاریم جویبار و لاریجان آمل دیده می‌شود.[2] کلمه لار و لَر که در سر آغاز برخی اسامی اماکن فلات ایران دیده می‌شود غالباً به معنی جوی و نهر است. چنان‌که در دریاچه لار و رودخانه لار در لاریجان نیز واژه (لار) وجود دارد.
در مجموع یعنی لاریجان در اصل لاری گان یعنی جایگاه منسوب به نهر است.
ریشه کلمه علی القاعده همان زار (جریان یافتن آب است،
طبق قاعده تبدیل ز، ذ به ل از پهلوی به فارسی): مصرع مثالی از دهخدا:بهشت و جوی شیرش آب لار است.

بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش لاریجان شهرستان آمل در سال ۱۳۸۵ برابر با ۸۷۲۱ نفر بوده‌است.[3] مردم لاریجان به زبان مازندرانی صحبت می‌کنند.[4]

تقریباً در همه نقاط لاریجان چشمه و رودخانه‌های فراوانی وجود دارد که در نواحی کوهستانی در فصل زمستان و اوایل بهار پرآب و در تابستان کم‌آب و گاهی خشک است. از دیگر منابع آب این منطقه دریاچه‌های کوچک محلی است که به هنگام طغیان رودها در قسمت‌هایی که سطح آب‌های زیرزمینی بالا است به وجود می‌آید و برای کشاورزی، صید و شکار مورد استفاده قرار می‌گیرد. رودی که از جنوب به شمال جریان دارد رود هراز است که به دریای مازندران می‌ریزد. نوع دیگر ذخایر آبی که در آن ماهی پرورش می‌یابد و از جاذبه‌های گردشگری استان است. در لاریجان چشمه‌های آب معدنی فراوانی یافت می‌شود که خاصیت درمانی دارد و در معالجه امراض پوستی، مفصلی، عصبی و گوارشی موثرند که چشمه‌های (آب اسک) (آبگرم لاریجان) و (استراباکو) حمام‌های آب معدنی (گوگردی) از آن جمله‌اند. چشمه‌های آبگرم در سراسر ایران و به ویژه در دامنة کوه‌های البرز و زاگرس پراکنده‌اند و بسیاری از آبادیها به علت داشتن این‌گونه چشمه‌ها، شهرت و اهمیت یافته و آبگرم نام گرفته‌اند. برخی از این آبها به علت دربرداشتن پاره‌ای مواد شیمیایی، دارای رنگ، بو یا مزه خاصی می‌شوند. برخی ترکیبات گوگرد (سولفور و سولفات) به آب رنگ شیری یا آبی می‌دهند و آبی که هیدروژن سولفوره داشته باشد، بوی تخم‌مرغ فاسد دارد. آبگرمهای دارای ترکیبات آهن، رنگ سرخ یا اُخرایی و مزه گس دارند. نمکهای دیگر، مانند کلرور سدیم (نمک طعام) و یدور سدیم، آب را شور یا تلخ می‌سازند.

زردآلو در روستا ایرا، لاریجان

لاریجان از نظر محصولات کوهستانی و درختی غنی می‌باشد که مهمترین محصولات آن عبارت‌اند از: گیلاس، گردو، هلو، زردآلو، ولیگ، تمشک، آلبالو، انجیر، به و گلابی.

• حسن حسن‌زاده آملی: فیلسوف، عارف، اخترشناس، مجتهد و مدرس حوزه
• میرزا هاشم آملی: از مراجع تقلید شیعه و استاد فقه و فلسفه
• علی لاریجانی: رئیسِ مجلسِ شورای اسلامی و نماینده مردم قم
• محمدجواد لاریجانی: سیاست‌مدار، دبیرِ ستادِ حقوقِ بشرِ قوّه قضائیه و مدیرِ پژوهشگاه دانش‌های بنیادی
• صادق لاریجانی: مدرّسِ فقه و فلسفه، رئیسِ قوّهٔ قضائیه، عضوِ فقیهِ شورای نگهبان و از اعضای مجلس خبرگانِ رهبری
• فاضل لاریجانی: رایزن فرهنگی ایران در کانادا و رئیس دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات آیت‌الله آملی
• محمدباقر لاریجانی: پزشک و رئیسِ دانشگاهِ علوم پزشکی تهران
• خاندان نوایی: چراغعلی خان نوایی (شاعر) عبدالحسین نوایی (استاد دانشگاه) رضاقلی نوائی (سیاستمدار) اسدالله مشارالسلطنه (وزیر امور خارجه ایران)
• محمدتقی دانش‌پژوه: نویسنده، موسیقی‌دان، مترجم مصحح، خاورشناس و نسخه‌پژوه ایرانی
• عباس میرزا: از شاهزادگان قاجار
• ملک بهمن دوم: آخرین پادشاه شاخۀ سلسله پادوسبانیان
• مسعود منفرد نیاکی: فرمانده و سرهنگ زرهی نیروی زمینی ارتش ایران
• عبداللطیف لاریجانی: خوشنویس و از منشیان دیوان
• اسماعیل منصوری لاریجانی: عارف، محقق و نویسنده
• سید رضی لاریجانی: مجتهد و پایه‌گذار مکتب تهران
• لطف‌الله حسنی لاریجانی: خوشنویس
• عبدالله احمدیه: پزشک، مترجم، نیکوکار، سرگرد ارتش و استاد دانشگاه
• عبدالعلی لطفی: سیاستمدار و حقوق‌دان و وزیر دادگستری ایران
• سید محمود کاظمی‌دینان: نماینده سابق مجلس شورای اسلامی

• فهرست بخش‌های ایران
• استان مازندران
• شهرستان آمل