مناره

مِنارِه یا گُل‌دَستِه یک گونه از برج است و از اجزاء معماری اسلامی است که بیشتر در مسجدها بکار می‌رود.

نمایی از مناره حرم زینب دختر علی ابن ابیطالب در دمشق

معنی لغوی

مناره. [ م َ رَ / رِ ] (از ع، اِ) منار و جوتره؛ و فنار. (ناظم الاطباء). نشان که در راه از سنگ و خشت برپا کنند و در اصل لغت به معنی چراغ پایه باشد ظاهراً وجه تسمیه آن باشد که سابق برای راه یافتن مسافران چراغی بر مناره می‌افروختند، زیرا که در بلاد عرب به شبها می‌روند.[1][2]

کاربرد

مناره‌ها سه کاربرد اصلی دارند:

  • میل راهنما: برای راهنمایی کاروان‌ها در مسیر جاده‌ها و نشان دادن مکانهای اصلی بافت شهری.[2]
  • اذان‌گویی و خبررسانی: مکانی برای گفتن اذان.
  • مناره نماد پیروزی: این نوع مناره‌ها را از جمجمه سر انسان‌ها و حیوانات می‌ساختند.[1]

اجزاء

مناره‌ها از چهار جزء اصلی تشکیل شده‌اند:

  • پایه یا سکو: مربعی شکل یا چندپهلو بوده که بدنه یا ساقه مناره در وسط آن قرار می‌گیرد. پایهٔ مناره رهروان اصفهان و مناره خسروگرد سبزوار مربعی شکل بوده و پایهٔ مناره گار، مناره سین و مناره زیار هشت ضلعی. برخی از مناره‌ها هم بدون سکو هستند مانند: مناره برسیان، مناره علی و مناره ساربان.
  • ساقه: در ایران در مناره‌های پیش از اسلام اغلب مربعی شکل و در دوران اسلامی به شکل استوانه یا مخروطی ساخته می‌شده.
  • سرپوش: مربع و هشت گوش که مهم‌ترین بخش مناره‌است.
  • رأس: سایبان که به اشکال مختلف ساخته می‌شود.[3]

تاریخچه مناره مساجد

نخستین مناره در حدود سال ۴۵ هجری به درخواست والی عراق، زیاد بن ابیهی، در مسجد جامع بصره برپا شد. بلافاصله پس از آن، به دستور حاکم مصر، چهار مناره به مسجد عمرو در فسطاط ملحق گردید و این در حالی است که در مصر، مناره های دیگری به مساجد اضافه می شدند. [4]

بلندترین مناره‌های کهن

ممنوعیت ساخت مناره‌ها در سوئیس

دولت سوئیس پس از یک همه پرسی ساخت مناره برای مساجد را ممنوع کرد. اولریش اشلوئر از رهبران مخالف ساخت مناره‌ها در مصاحبه‌ای مناره‌ها را سمبل ادعای برتری اسلام بر مسیحیت دانست. این اقدام با اعتراض گسترده نهادهای اروپا و واتیکان روبرو شد.[5]

نگارخانه

منابع

  1. ویکی‌پدیای عربی.
  2. لغت‌نامه دهخدا بایگانی‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine.
  3. «مناره ها (معماری اسلامی)».
  4. «مناره». ایران معماری.
  5. آفتاب نیوز
  • لغت‌نامه دهخدا
  • ویکی‌پدیای عربی
  • فرهنگ ناظم الاطباء
  • ذهن من

پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مناره موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.