جانماز

جانماز یا سجاده فرشی کوچک است که مسلمانان بر کف اتاق یا زمین می‌گسترند و روی آن نماز می‌گزارند.[1]

یک جانماز.

پیدایش

سجاده یا جانماز نوعی قالیچه است که مسلمانان بر آن نماز می‌گزارند. در صدر اسلام سجاده وجود نداشته و در ابتدای پیدایش آن، به این دلیل که سنت پیامبر نبوده، از سوی بسیاری از مسلمانان با آن مبارزه می‌شده و از جمله در دوران بنی امیه سجاده‌ها را می‌سوزاندند.

سجاده را معمولاً بعد از نماز جمع (لوله یا تا) می‌کنند. از خرافات گذشتگان این بوده که اگر جانماز جمع نشود شیطان به روی آن خواهد رفت و نماز خواهد گذاشت.

طرح اصلی سجاده فرش معمولاً محراب است. نقش قندیل، ستون و سر ستون هم در سجاده معمول است. دوران طلایی بافت سجاده اوایل سدهٔ هفدهم م. (یازدهم ه‍. ق) بوده‌است. شیعیان در بالای محراب، یا در حاشیه سجاده کتیبه‌هایی به نام معصومین - و اشعاری در مدح ایشان- و کلماتی چون «یاهو» یا حروف ابجد مانند ۱۲۱ (یا علی)، ۱۱ (هو) نقش می‌کرده‌اند. در حالی که سجاده‌های ایرانی با گل و بوته و نقش جانوران زیاد دیده شده، سجاده‌های مناطق دیگر - مانند آسیای صغیر- هرگز با شکل حیوانات دیده نمی‌شود. سجاده‌های بافت بلوچ، افغان و ترکمن رنگ متن قرمز سیر، ارغوانی تیره یا مشکی دارند.

تولید سجاده فرش ماشینی

تولید سجاده فرش هیچگاه به صورت دستی انجام نگرفته است. زیرا مساحت بالای مساجد نیازمند مقدار فرش زیادی است. در صورتی که فرش ها دستباف باشند هزینه تمام شده برای مساجد زیاد می شود در حالی که به این مورد نیازی نیست. با رونق گرفتن صنعت فرش، کم کم محصولی به نام سجاده فرش معرفی شد. سجاده فرش ها نیز مثل فرش ها توسط دستگاه های بافندگی بافته می شدند. سجاده فرش های ماشینی در کیفیت های مختلف ۴۴۰ و ۵۰۰ و ۷۰۰ شانه با تراکم های گوناگون تولید می شوند. سجاده فرش های ماشینی عمولا دارای طول ۰٫۶۳ متر یا ۶۳ سانتی‌متر برای هر شخص بوده و عرض حالت معمول آن ۱۲۵ سانتی‌متر است .

نگارخانه

پانویس
  1. فرهنگ معین، سرواژهٔ «جانماز»
معنای جانماز را در ویکی‌واژه، واژه‌نامهٔ آزاد، ببینید.

منابع
  • معین، محمد، لغتنامهٔ معین.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ جانماز موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.