شوادان

در گذشته برای تأمین آب شهر، دست به حفر قنات‌هایی می زدند که نیاز محله‌ها را برطرف سازد. از این قنات‌ها در هر محله چندین دسترسی به کوچه‌ها وجود داشت. مردم آب را به زیر زمین خانه‌ها هدایت می‌کردند. در زمان صفویه به علت پایین آمدن سطح آب، مردم برای گریز از گرما به زیر زمین‌هایی در عمق بسیار پناه می‌بردند که به نام شبادان معروف گشت. دربارهٔ اطلاق نام شودان به این زیر زمین‌ها باید ذکر شود که در مناطق کویری کلمهٔ شبو به معنای زیر استفاده می سده است. تا جایی که به زیرزمین شبوزمین می‌گفتند.[2]

شودان در دو شهر دزفول و شوشتر بعلت تفاوت جنس زمین، ویژگی‌هایی را برای هر کدام ایجاد کرده‌است. دزفول با جنس قلوه سنگی بودن زمین شرایط بهتری را نسبت به شوشتر داراست . حفر در هر زاویه و هر عمقی با وسعت بیشتری را امکان‌پذیر می نماید. بعلت خلل و فرج‌های موجود در آن عمل تهویه در ان آسان‌تر صورت می‌گیرد و باعث می‌شود که هوا خنک تر و خشک تر شود . در شوشتر با لایه‌های گلی محدودیت فضا را پیش رو داشتیم و نیاز به طاق زنی را عنوان می‌کرد.[2]

نور در شوادان توجه خاصی به ان شده‌است . از حفره‌هایی در سطح حیاط یا بام به نام سی‌سرا برای ورود نور و در مواردی برای تهویه نیز استفاده شده‌است.[2]

با مشاهدهٔ استقرار شوادان در دزفول و شوشتر به اختلاف‌هایی در مکان یابی آن مواجه هستیم . ساختمان شودان در یک بنای مسکونی در دزفول به صورت دو بخش مجرای اندرونی و بیرونی است که امکان دسترسی هریک را تنها در محدودهٔ خود میسر می‌سازد و به ندرت می‌توان ارتباط این دو را در زیر دید که اکثراً این ارتباط جهت تهویه است.[2]