سپهبد

سِپَهبَد (تلفظ معمول: سپهبُد؛ (به پارسی میانه: «spāhpat» یا «spāhbed») نام یکی از درجه‌های ارتش است که بالاتر از سرلشکر و پایین‌تر از ارتشبد است.

سپهبد
کشور ایران
شاخه خدماتنیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران
درجهسه‌ستاره
درجه ناتوOF-8
شکل گرفته۱۹ فروردین ۱۳۰۹
رتبه بالاتر بعدیارتشبد
رتبه پایین‌تر بعدیسرلشکر
درجه‌های معادلدریاسالار
درجه‌های ارتش ایران
نیروها
زمینی و هوایی دریایی
ارتشبد دریابد
سپهبد دریاسالار
سرلشکر دریابان
سرتیپ دریادار
سرتیپ دوم دریادار دوم
سرهنگ ناخدا یکم
سرهنگ دوم ناخدا دوم
سرگرد ناخدا سوم
سروان ناوسروان
ستوان ۳، ۲ و ۱ ناوبان ۳، ۲ و ۱
استوار ۲ و ۱ ناواستوار ۲ و ۱
گروهبان ۳، ۲ و ۱ مهناوی ۳، ۲ و ۱
سرجوخه سرناوی
سرباز ۲ و ۱ ناوی ۲ و ۱
سرباز ناوی

سپهبد فرمانده یک سپاه از ارتش است که آن یگانی راه کنشی است که دارای تجهیزات و تسلیحات لازم برای اجرای عملیات رزمی بوده و از دو یا سه لشکر تشکیل می‌شود.[1]

سپهبد معادل Lieutenant General (ژنرال سه‌ستاره) در نیروهای نظامی آمریکا و معادل دریاسالار در نیروی دریایی است.
درجه سپهبَد از واژه اسپهبد برآمده است که در زمان ساسانیان به فرماندهان ارشد جنگی داده می‌شد.[2]

در ایران

در ۱۹ فروردین ۱۳۰۹، احمد امیراحمدی در نتیجهٔ نبرد کردستان در برابر اسمعیل سیمیتقو به درجهٔ سپهبدی رسید و برای نخستین بار، این درجه در ارتش ایران معمول شد.[3]

پس از او، به‌ترتیب این افراد به درجهٔ سپهبدی رسیدند: فرانسوا ژرژ ژاندر،[پانویس 1] محمد شاه‌بختی، مرتضی یزدان‌پناه، محمد نخجوان، امان‌الله جهانبانی، حاج‌علی رزم‌آرا،[پانویس 2] علی‌اصغر نقدی، فرج‌الله آق‌اولی،[پانویس 3] فضل‌الله زاهدی و عبدالله هدایت. تا سال ۱۳۳۶ این درجه، که معادل دریاسالار در نیروی دریایی و امیرنویان (نویان) در رتبه‌های نظامیِ دورهٔ قاجار بود، بالاترین درجهٔ ارتش ایران به‌شمار می‌رفت، ولی در این سال درجهٔ ارتشبد و معادل آن «دریابد» در نیروی دریایی ابداع شد.[4][5]

بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، این درجه به هیچ فرد زنده‌ای اعطا نشد، اما دو تن از سپهبدهای نیروی هواییِ شاهنشاهی، یعنی سید سعید مهدیون و شاپور آذربرزین برای مدت کوتاهی پس از انقلاب، به ترتیب سرپرستی و ریاست ستاد نیروی هوایی ملی ایران را عهده‌دار شدند. همچنین در چند روز نخست پس از انقلاب، محمدعلی نوروزی سرپرست شهربانی کل کشور، احمدعلی محققی سرپرست ژاندارمری کل کشور و کمال حبیب‌اللهی رئیس ستاد نیروی دریایی ملی گردیدند.

پس از ترور محمد ولی قرنی، علی صیاد شیرازی و قاسم سلیمانی، درجه‌ٔ این سه نفر از سرلشکری به سپهبدی ترفیع یافت.

نگارخانه

جستارهای وابسته

پانویس

  1. François Georges Gendre سرلشکر فرانسوی که با یک درجه بالاتر (سپهبدی) در ارتش ایران استخدام گردید و در زمان رضاشاه مدتی مدیر دروس دانشگاه جنگ بود.
  2. در فروردین ۱۳۲۷ سرلشکر محمد نخجوان، سرلشکر امان‌الله جهانبانی و سرلشکر حاج‌علی رزم‌آرا همزمان به درجهٔ سپهبدی ترفیع یافتند.
  3. در فروردین ۱۳۳۰ سرلشکر علی‌اصغر نقدی و سرلشکر فرج‌الله آق‌اِولی همزمان به درجهٔ سپهبدی ترفیع یافتند.

منابع

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.