زندان
زندان یا در فارسی افغانستان بندیخانه[2] مکانی است که اشخاص از نظر فیزیکی، محدود و توقیف و معمولاً از آزادی‌های شخصی محروم می‌شوند. زندانها به‌طور قراردادی، سازمان‌هایی هستند که بخشی از نظام قضائی یک کشور محسوب می‌شوند و به منظور اجرای کیفر حبس، به‌عنوان یک مجازات قانونی که به صورت حکم از سوی دادگاه صادر شده‌است، به دلیل ارتکاب جرم بکار می‌روند.
| جرم‌شناسی و کیفرشناسی |
|---|
 |
در بیان عامیانه در خیلی از کشورها، واژه زندان به عنوان یک مترادف برای بازداشتگاه یا به فارسی افغانستان نظارت خانه نیز بکار می‌رود. در حالی که از نظر قانونی این واژه‌ها به دو نهاد مختلف اختصاص دارند. بازداشتگاه‌ها ویژه نگهداری اشخاصی هستند که در انتظار محاکمه‌اند یا هنوز احکام به آن‌ها ابلاغ نشده‌است، برای کمتر از یک سال. در صورتی که زندانها میزبان افرادی هستند که دارای محکومیت قطعی می‌باشند.
به کسی که در زندان خدمت می‌کند و وظیفهٔ حفاظت از زندانیان را بر عهده دارد، زندانبان و به کسانی که در زندان محبوس هستند زندانی می‌گویند. گاهی اوقات واژه زندانبان به تمام افرادی که در زندان یا سازمان زندانها کار می‌کنند اطلاق می‌شود. شناخته شده‌ترین زندان امروز ایران، زندان اوین است.
زندانهای بزرگ به بخش‌هایی تقسیم می‌شوند که هر بخش، یک بند نام دارد. در زندانهای بزرگ قسمت‌هایی مانند اندرزگاه، سلول انفرادی، و بهداری نیز وجود دارد.
ریشه‌شناسی
ه زندان در لغت‌نامه دهخدا: زندان جایی است که متهمان و محکومان را در آن نگاهدارند. این کلمه در فرهنگستان زبان و ادب فارسی به جای حبس پذیرفته شده‌است. در زبان پهلوی «زیندان»، ارمنی «زندن»، اوسِتی «زیندون» … محبس، جایی که گناهکاران را در آنجا توقیف کنند. بندیخانه. سجن. دوستاخ. دوستاقخانه. بند. حصیر. محبس. سجن. دوستاق. این واژه در فرهنگ عمید به معنای بندیخانه، محبس خانه و قیدخانه، جایی که محکومان و تبهکاران را در آنجا نگهداری می‌کنند و محبس است.
زندانی
در قانون به افرادی که در زندان به‌عنوان یک مجازات قانونی که به صورت حکم از سوی دادگاه صادر شده‌است، که به دلیل ارتکاب جرم بکار می‌روند، از نظر فیزیکی محدود و توقیف و معمولاً از آزادی‌های شخصی محروم می‌شوند، زندانی گفته می‌شود. در قانون ایران عفو و مرخصی‌ها به زندانی‌هایی تعلق می‌گیرد که مجدداً به کارهای خلاف روی نمی‌آورند و می‌توانند از مرخصی خود استفاده کنند.[3] به گفتهٔ معاون منابع انسانی قوه قضاییه (تا ابتدای سال ۱۳۹۵) حدود ۲۰۰ هزار زندانی در ایران وجود دارد.[4]
تعریف زندان و بازداشتگاه در قانون جمهوری اسلامی ایران
در آیین‌نامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور (مصوب ۱۳۸۴/۹/۲۰) در تعریف زندان آمده‌است:
زندان محلی است که در آن محکومانی که حکم آنان قطعی شده‌است با معرفی مقامات قضایی صلاحیت‌دار قضایی و قانونی برای مدت معین یا به‌طور دایم به منظور تحمل کیفر، با هدف حرفه‌آموزی، بازپروری و بازسازگاری نگهداری می‌شوند.
در همین آیین‌نامه بازداشتگاه اینگونه تعریف شده‌است:
بازداشتگاه، محل نگهداری متهمانی است که با قرار کتبی مقامهای صلاحیت‌دار قضایی تا اتخاذ تصمیم نهایی به آنجا معرفی می‌شوند.
نگهداری کودکان در زندانهای زنانه در ایران به همراه مادران
در ایران بر اساس قانون زندانها مادران مجرم مجازند کودکان و نوجوانان خود را تا۱۴سالگی به همراه خود به زندان ببرد.
ممنوعیت حبس زیر ۳ ماه
طبق رأی دیوان عالی کشور بایست برای مجازات‌های با حبس کمتر از ۳ ماه مجازات جایگزین در نظر گرفته شود.[5] با هر شرایطی مجازات زیر ۳ماه باید با مجازات دیگری جایگزین شود که حبس و جرائم غیرعمد دیگر نیاز به گذشت شاکی خصوصی وجود نداشته و همه دادگاه‌ها موظف هستند مجازاتی را جایگزین مجازات حبس کنند.[6]
جستارهای وابسته
- بازداشتگاه
- ندامتگاه
- دارالتأدیب
- اندرزگاه
منابع
- زندان قرون وسطایی رجایی شهر کرج از کهریزک بدتر است، ایران وایر
- انوشه، حسن؛ خدابنده‌لو، غلامرضا (۱۳۹۱). فارسی ناشنیده: فرهنگ واژه‌ها و اصطلاحات فارسی و فارسی‌شدهٔ کاربردی در افغانستان. تهران: قطره. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۱۱۹-۶۰۹-۶.
- http://khabaronline.ir/detail/207166/
- «عناوین مجرمانه را افزایش ندهید؛ ۲۰۰ هزار زندانی داریم». همشهری. ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۵–۱۸:۳۹:۴۸. دریافت‌شده در ۲۷ تیر ۱۳۹۵. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - روزنامه همشهری، ۲۲ تیر ۱۳۹۵
- «حذف حبس‌های کمتر از سه ماه». همشهری. ۲۶ تیر ۱۳۹۵–۱۶:۲۲:۰۶. دریافت‌شده در ۲۶ تیر ۱۳۹۵. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک)
- آئین‌نامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور
- Wikipedia contributors, "Prison," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Prison&oldid=182754020 (accessed January ۸، ۲۰۰۸).
- لغت‌نامه دهخدا
پیوند به بیرون
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به زندان در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
| نظامی |
|  | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| انتظامی |
| |||||||||||||||||||||