پیپ
پیپ ( از pipe انگلیسی در حالی که سبیل[1] و شَطَب و دمی در فارسی هست) وسیلهای برای استفاده از توتون مخصوص پیپ است. این وسیله شامل یک کاسه حفره دار برای قراردادن تنباکو، و یک دستگیره چوبی نازک است که درانتها به یک دهان گیر از جنس پلاستیک یا کائوچو ختم میشود. پیپ ها در محدوده وسیعی از پیپهای ماشین ساز خیلی ساده تا پیپهای دست ساز و با ارزش هنری و گران قیمت کلکسیونرها ساخته میشوند. پیپ کشی یکی از قدیمی ترین سنتهای شناخته شده کشیدن تنباکو است. اصالتاً از اروپا وارد ایران شده است و در ایران چپق تقریباً معادل آن است با این فرق که نوع دیگری از توتون در آن استفاده میشود.
پیشینه
بر طبق روایات غیر قابل یقین این وسیله نخستین بار در اوایل سده شانزدهم میلادی به وسیله شخصی به نام «سید محمد امین قوچانی» از اروپا وارد ایران شد و در ایران به شکل چپق ایرانی رواج یافت. روایت دیگر وارد شدن پیپ اروپایی توسط پرتغالیها در سال ۹۱۳ هجری قمری و متحول شدن آن به چپق در ایران است که شکل دسته چوبی و دسته سفالی و با اندازههای مختلف طول دسته (لوله دود) رواج دارد.
ستند که خودشان صاحب سبک هستند و طراحیهای منحصر بفرد خودشان را در شمار محدود عرضه میکنند و قیمت این طراحیهای منحصربفرد معمولاً قیمت بالایی است ولی هنگام تولید به صورت عمومی از اصول اصلی پیروی میکنند.
مدلهای استاندارد بر پایه تیپ میتواند اسموکهای متفاوتی داشته باشد و بر همین اساس اسموکرهای معمولا پیپهای زیادی میخرند تا آنرا امتحان کنند.
برخی مدلهای طراحیهای خیلی سختی دارند و برخی برندها آن را تولید میکنند و برخی دیگر عمومیتر هستند.
جنس پیپ
قسمت بدنه و کاسه پیپ معمولاً از جنس چوب بریار؛ مرشام؛ چوب ذرت (کورن) و حتی سفالی است و در ساخت پیپ کمتر از چوبهای متراکم آلبالو؛ زیتون؛ چوب افرا؛ چوب کهور و بلوط؛ استفاده میشود. آهن و شیشه از مواد غیر متداول در ساخت پیپ هستند.
قسمت کاسه پیپ گاهی خراطی و گاهی با فلز و سنگ و نگینهای جواهر تزئین میشوند.
دسته پیپ باید یک مجرای بلند با قطر مناسب داشته باشد تا دود تنباکوی پیپ به صورت مناسب از آن گذر کند. همچنین مجرای پیپ ها با قطرهای مختلفی (۲میلیمتر، ۴ میلیمتر، ۶ میلیمتر، ۹ میلیمتر) و به صورت بدون فیلتر و یا فیلتردار ساخته میشوند.
قسمت دهانگیر پیپ معمولاً از مواد قالب پذیر نظیر کائوچو و یا پلاستیک نرم ساخته میشود.
در بعضی موارد دسته پیپ از جنس بامبو، نی، یا چوب ساخته میشود. در پیپهای گران قیمت دهانگیر پیپ از جنس کهربا و یا سنگهای جواهر ساخته میشود.
در کتاب The Pipe Book by Alfred Dunhill به این مبحث پرداخته است.
اشاره کلی آن به این قسمت است که در هر نقطهای از جهان با توجه به وجود منابع طبیعی اجناس مختلفی برای ساخت استفاده شده است:
- چوب یا بریار:
پیپ چوبی رایج ترین نوع است.
تقریباً همه افراد هنگام به یادآوری آن وسیلهای چوبی را به خاطر میآورند. این محصول از انواع مختلفی از ریشههای فراوری شده (بریار) ساخته میشود و ممکن است قیمت هر بلاک فراوری شده برایر به صدها دلار هم برسد. بریار چوبی مناسب برای ساخت پیپ است. مهمترین مشخصه این چوب مقاومت در برابر آتش و مشخصه دیگر آن جذب رطوبت بالاست. سن برخی از بریارها هنگام فراوری مشخص شده اند و برخی برندها مانند بربیا، دانهیل، کستلو و… انتخاب دقیقی از بریارها و کیفیت آنها را دارند. هر قدر از قسمتهای بالاتری از ریشه ساخته شوند کیفیت محصول ساخته شده نازلتر خواهد بود و فینیش پیپ هم نازلتر است.
- فلزی یا متال:
این پیپ ها دارای لوله فلزی برای هدایت دود و معمولاً محفظه چوبی برای ریختن و آتش زدن توتون هستند. از آنجایی که درجه حرارت فلز در جای خنک کمتر از درجه حرارت محیط است استفاده از آن در مناطق کوهستانی و خنک و اماکنی که سرد هستند توصیه میشود. دقیقاً به همین دلیل اکثر محفظههای توتون این مدل ها به صورت دایره تراشیده میشوند و توتون در آنها به سرعت میسوزد.
اگر آن را در مناطق گرم و یا زیر آفتاب استفاده کنید نه تنها لذت کمتر را دارد بلکه ممکن است حتی ناراحت کننده هم باشد.
این پیپ ها از جنس سنگ مرشام میباشند که گونهای از سنگهای سیلیکاتی است. خاصیت این پیپ جذب رطوبت بوده و هنگام استفاده، رطوبت خود را به توتون میدهد. برای هر بار استفاده کردن از آن میبایستی حداقل ۲ ساعت از آخرین استفاده گذشته باشد.
- ذرت یا (کورن کوب):
این پیپ از ذرت ساخته میشود و مورد علاقه مارک تواین، روزولت، ژنرال مک آرتور و بسیاری از اسموکرهای دیگر بوده است. در کارتون پاپای (ملوان زبل) شخصیت اصلی کارتون از کورن استفاده میکند. بزرگترین تولید کننده آن شرکت میسوری مرشام بوده ارزان قیمت ترین پیپ دنیاست. اسموک آن تقریباً نزدیک و شبیه به مرشام است و دلیل آن مقدار رطوبتی است که ذرت میتواند جذب کند.
برخلاف تصور، عمومی پایداری و قدرت آن بسیار خوب است و میتواند اسموک جالبی داشته باشد.
- کالاباش:
این پیپ ترکیبی از چوب (معمولاً ماهاگونی) و مرشام است. بدنه چوب و آتشگاه مرشام. یک نوع بی نظیر از سلیقه انسانی!
- سرامیک:
پیپهای سرامیکی بیشتر بدلیل اینکه قبه آن زیاد داغ میشود استفاده از آن برای پیپ کشهای ماهر سخت و دردسر ساز است ولی یک پیپ سرامیکی خوب یک دود خالص و بدون طعم اضافه را در زمان کشیدن پیپ ارائه میدهد.
- پیپهای مصنوعی:
پیپهای متنوعی از جنسهای (گرافیت، رزین، باکلیت، و حتی ترکیب چوب و نایلون و دیگر مواد مصنوعی )در رنگ ها و شکلهای مختلف ساخته میشوند که عموما پیپهای حرفهای و مرغوبی محسوب نمیشوند.
تنباکوی پیپ
توتون پیپ در شکل ها و اندازه ها و عطرهای مختلف عرضه میشود. بیشتر توتونهای پیپ از توتونهای سیگار ملایمتر و درشتتر و مطلوبتر هستند چون تنباکوهای خیلی ریز در پیپ، مانع جریان هوا شده و به اصلاح موجب عدم کام گرفتن صحیح از پیپ میشوند و همچنین توتونهای خشک نیز به سرعت میسوزند.
توتون پیپ برای اینکه خشک نشود باید در یک محفظه بسته مثل قوطی فلزی یا شیشهای درب دار نگهداری شود.
برخی توتون ها به نوارهای باریک بلند بریده میشوند. بعضی توتون ها در یک قالب تخت پرس میشوند و سپس قطعه قطعه میشوند در روشهای حرفهایتر بستهبندی توتونهای پیپ به صورت نوارهای بلندی دورهم محکم پیچیده میشوند و سپس به صورت صفحه صفحه بریده میشوند در این روش عطر توتون ماندگاری بیشتر را دار میباشد.
توتون Flake را بین انگشتان و کف دست میمالند تا خردتر شود و به راحتی در پیپ جا بگیرد و بعضی ها هم آن را به قطعات کوچکتر میبرند.
روش پر کردن پیپ
پرکردن کاسه پیپ یکباره انجام نمیشود بلکه در چند مرحله انجام میشود:
پر کردن پیپ روشهای مختلفی دارد. یکی از این روش ها این است که کاسه پیپ را بسته به مقدار توتونی که میخواهند بکشند را از توتون پر میکنند. در هر مرحله مقداری توتون در کاسه پیپ ریخته و با انگشت شست توتون را به سمت کف کاسه فشرده میکنند و پیپ را به دهان گرفته و به آن پک میزنند و امتحان میکنند که پیپ خوب کام میدهد و هوا براحتی در آن جریان پیدا میکند.
حال اگر میزان فشردگی توتون زیاد بود میتوان از توتون درون کاسه مقداری برداشت و کم کرد و یا اینکه با ابزار سوزنی شکل پیپ در توتون فشرده شده کمی سوراخ باز کرده تا هوا برای پُک زدن بهتر جریان پیدا کند.
پس از روشن کردن توتون اگر نیاز به فشرده کردن توتون بود با ابزار کوبهای پیپ این کار را انجام میشود.
یکی دیگر از روشهای پر کردن پیپ و فشرده سازی توتون روش سه مرحلهای است که بدین صورت است:
مرحله نخست: مخزن کاسه پیپ را پر از توتون کرده و روی آن را با قدرت فشرده میکنیم تا در ۳/۱ از کاسه پیپ جا شود.
مرحله دوم: دوباره کاسه پیپ را پر از توتون کرده و به صورت ملایم فشرده میکنیم تا ۳/۲ پیپ پر شود.
مرحله سوم: دوباره کاسه پیپ را پر کرده و به آرامی و ملایمت فشار میدهند تا پیپ کاملاً پر شود. در این روش توتون موجود در کاسه پیپ سه لایه میشود که لایه پاین فشردگی زیاد و لایههای بالاتر فشردگی کمتری دارد و توتون به صورت مناسبی میسوزد. در این روش معمولاً توتون زیادی در پیپ جا میگیرد. در نتیجه زمان طولانی میتوان پیپ را کشید.
یک روش دیگر که به «روش فرانک» نامیده میشود به این صورت است که خورده توتون ها را به آرامی از بالای کاسه پیپ رها کرده و داخل کاسه پیپ ریخته تا کاملاً پر شود و سپس یکباره توتون را فشرده مینمایند و اگر نیاز به توتون بیشتر بود دوباره یک مرحله دیگر انجام میشود.
منبع بایگانیشده در ۳ اوت ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine
منبع بایگانیشده در ۲۲ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
منبع بایگانیشده در ۱۲ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
پیپ وسیلهای برای کشیدن دود توتون است. انواع این وسیله در میان بومیان آمریکا رایج بود و پس از کشف آمریکا و آوردن توتون به بر قدیم انواع آن در جاهای دیگر جهان نیز رایج شد. نوعی پیپ در ایران به چپق معروف است که دسته چوبی و کاسه گلی دارد.
برای کشیدن دود توتون آن را در کاسه پیپ میریزند و آتش میزنند. با پک زدن به انتهای دسته پیپ دود به داخل دهان میرود و نباید آن را به داخل ریهها داد.
برای ساختن پیپ از مواد متنوعی استفاده میشود. پیپ مرغوب اروپایی معمولاً از چوب بریار درست میشود و شکلهای متنوعی دارد.
منابع
- ویکی، پارسی. «معنی سبیل | لغت نامه دهخدا». پارسی ویکی. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۰۲.
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ پیپ موجود است. |