پاپایا
پاپایا، پاپایه یا خربزه درختی (نام علمی: Carica papaya) گیاهی بومی مناطق حاره‌ای قاره آمریکا است که اکنون در بسیاری مناطق حاره‌ای از جمله هند، آفریقای جنوبی، سری لانکا و فیلیپین کشت می‌شود. در سال ۲۰۱۸ میزان ۱۳٫۳ میلیون تن از این میوه تولید شد و کشورهای هند، برزیل و مکزیک به ترتیب برترین تولید این میوه را در جهان داشته‌اند.
| پاپایا | |
|---|---|
 | |
| درخت و میوهٔ پاپایا | |
 | |
| برش مقطعی پاپایا | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاه |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | دولپه‌ای‌های نو |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | رزیدها |
| راسته: | کلم‌سانان |
| تیره: | خربزه‌درختیان |
| سرده: | خربزه درختی |
| گونه: | C. papaya |
| نام علمی | |
| Carica papaya | |
شرح
پاپایا درختی است نسبتاً کوچک، دارای یک تنه به ارتفاع ۴ تا ۱۰ متر و برگ‌هایی منشعب و بزرگ به ابعاد ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر. میوهٔ این گیاه بزرگ و از نوع سته است. اندازه میوه ۱۵ تا ۴۵ سانتی‌متر در طول و قطر آن ۱۰ الی ۳۰ سانتی‌متر بوده و ظاهر آن شبیه یک کپسول است. رنگ میوه در ابتدا سبز رنگ و موقعی که رسیده باشد زرد کهربایی تا کمی نارنجی است. میوه‌ها در حالت نارس باید پس از پخته شدن مصرف شوند زیرا در حالت نارس دارای مقادیری مادهٔ لاتکس هستند که برای بدن مضر است اما میوه در حالت رسیده به دلیل تجزیهٔ لاتکس قابل خوردن به صورت خام است. این میوه در نقاط مختلف جهان به خصوص در جنوب شرقی آسیا و در قاره آمریکا استفادهٔ فراوانی در آشپزی و تهیهٔ شیرینی‌ها و دسرها دارد. در طب سنتی از برگ‌های پاپایا برای درمان مالاریا و از دود کردن آن برای بیماران مبتلا به آسم استفاده می‌شود.[2]
کاشت درخت
گیاه پاپایا دارای سه نوع نر، ماده و هرمافرودیت است. گیاه نر فقط تولید گرده می‌کند و بدون میوه است. گیاه ماده برای تولید میوه‌های درشت و مناسب نیاز به گرده‌های درخت نر دارد. نوع هرمافرودیت دارای گل‌های نر و ماده است و می‌تواند به تنهایی تولید میوه کند. امروزه در تولید اقتصادی این میوه فقط از درختان هرمافرودیت استفاده می‌شود.[3]
درخت پاپایا رشد سریعی داشته و پس از سه سال از زمان کاشت تولید میوه می‌کند. این درخت متعلق به مناطق معتدل و گرمسیر است و در دمای پایین‌تر از -۲ درجه دچار مشکل شده یا به کلی از بین می‌رود. این گیاه نیاز به خاک‌های ماسه ای و با زهکشی مناسب دارد و در صورت انباشته شدن آب پای درخت طی ۲۴ ساعت از بین خواهد رفت.[4]
خاستگاه و پراکندگی
پاپایا گیاه بومی آمریکای مرکزی، مکزیک و مناطق شمالی آمریکای جنوبی است[1][5] و در نقاط مختلفی از دنیا کاشته شده و تطبیق پیدا کرده‌است. این مناطق شامل جزائر کارائیب، فلوریدا، تگزاس، کالیفرنیا، هند، استرالیا، مالزی، اندونزی، فیلیپین، هاوایی و همچنین جنوب و جنوب شرقی ایران و بسیاری مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری دیگر. می‌باشند.[1]
ارزش غذایی
| مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس) | |
|---|---|
| انرژی | ? |
| کربوهیدرات‌ها | ۱۰٫۸۲ g |
| قندها | ۷٫۸۲ g |
| فیبر | ۱٫۷ g |
| چربی | ۰٫۲۶ g |
| پروتئین | ۰٫۴۷ g |
| ویتامین آی معادل | ۴۷ میکروگرم (۵٪) |
| - بتاکاروتن | ۲۷۴ میکروگرم (۳٪) |
| - لوتئین و زآکسانتین | ۸۹ μg |
| ویتامین ب۱ (تیامین) | ۰٫۰۲۳ میلی‌گرم (۲٪) |
| ویتامین ب۲ (ریبوفلاوین) | ۰٫۰۲۷ میلی‌گرم (۲٪) |
| ویتامین ب۳ (نیاسین) | ۰٫۳۵۷ میلی‌گرم (۲٪) |
| پانتوتنیک اسید (ویتامین ب۵) | ۰٫۱۹۱ میلی‌گرم (۴٪) |
| اسید فولیک (ویتامین ب۹) | ۳۸ میکروگرم (۱۰٪) |
| ویتامین C | ۶۲ میلی‌گرم (۱۰۳٪) |
| ویتامین E | ۰٫۳ میلی‌گرم (۲٪) |
| ویتامین K | ۲٫۶ میکروگرم (۲٪) |
| کلسیم | ۲۰ میلی‌گرم (۲٪) |
| آهن | ۰٫۲۵ میلی‌گرم (۲٪) |
| منیزیم | ۲۱ میلی‌گرم (۶٪) |
| منگنز | ۰٫۰۴ میلی‌گرم (۲٪) |
| فسفر | ۱۰ میلی‌گرم (۱٪) |
| پتاسیم | ۱۸۲ میلی‌گرم (۴٪) |
| سدیم | ۸ میلی‌گرم (۰٪) |
| روی | ۰٫۰۸ میلی‌گرم (۱٪) |
| لیکوپن | ۱۸۲۸ µg |
| پیوند به پایگاه داده وزارت کشاورزی ایالات متحده درصدها نسبی‌اند منبع: پایگاه اطلاعاتی مواد غذایی آمریکا | |
کشت پاپایا در ایران
پاپایا در ایران به صورت عمده کشت نمی‌شود، بلکه به صورت اندک در استان سیستان و بلوچستان و خیلی کم در استان هرمزگان و برخی استان‌های دیگر مانند یزد، بوشهر و نی‌ریز فارس کشت می‌شود. به گفته سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان، سطح زیر کشت پاپایا در این استان مجموعاً به ۲۵ هکتار می‌رسد.[6][7]
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Papaya». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۴ ژانویهٔ ۲۰۱۸.
- Carica papaya was originally described and published in گونه‌های گیاهان 2:1036. 1753. GRIN (9 May 2011). "Carica papaya information from NPGS/GRIN". Taxonomy for Plants. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland: United States Department of Agriculture, ARS, National Genetic Resources Program. Archived from the original on 6 February 2010. Retrieved 10 December 2010.
- Titanji, Vincent P. K.; Zofou, Denis; Ngemenya, Moses N. (2008-04-10). "The antimalarial potential of medicinal plants used for the treatment of malaria in Cameroonian folk medicine". African journal of traditional, complementary, and alternative medicines: AJTCAM. 5 (3): 302–321. ISSN 2505-0044. PMC 2816552. PMID 20161952.
- «Papaya». hort.purdue.edu. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۲.
- (PDF) http://www.ctahr.hawaii.edu/oc/freepubs/pdf/F_N-5.pdf. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - Morton JF (1987). "Papaya". NewCROP, the New Crop Resource Online Program, Center for New Crops & Plant Products, Purdue University; from p. 336–346. In: Fruits of warm climates, JF Morton, Miami, FL. Retrieved 23 May 2015.
- https://agronic.ir/post/898/پاپایا،-گنج-پنهان-سیستان-و-بلوچستان
- http://www.yjc.ir/fa/news/4445993/آغازبرداشت-خربزه-درختی-پاپایا-تنها-میوه-گرمسیری-کشور-درشهرستان-سرباز