ولی‌الله مؤمنی

ولی‌الله مؤمنی در دهم خردادماه سال۱۳۲۳ در اردبیل به دنیا آمد. وی در کلاس چهارم ابتدایی تحصیل می‌کرد که همراه خانواده از اردبیل به تهران نقل مکان کرد. مؤمنی به خاطرعلاقه‌ای که به هنر داشت از سال ۱۳۴۳ به بازی در تئاتر روی آورد و ازسال ۱۳۴۵ نیز با بازی درفیلم «دو انسان» ساخته آرامائیس آقامالیان وارد سینما شد. وی در این فیلم با فرانک میرقهاری و ایرج قادری هم بازی شد.

ولی‌الله مؤمنی یک سال بعد در سال ۱۳۴۶ فعالیت در گویندگی را آغاز و از سال ۱۳۴۷ وارد حرفه دوبله شد و گویندگان معاصری همچون ژرژ پطرسی، جواد پزشکیان، خسرو شکیبایی و فریبرز صالح بودند. مؤمنی در همان سال با بازی در مجموعه سریال «پهلوان نایب» به عنوان بازیگر وارد تلویزیون شد. وی هم‌زمان فعالیت در سینما، تلویزیون و دوبلاژ را ادامه داد و تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران دربیش از ۱۰ فیلم سینمایی و مجموعه سریال تلویزیونی ایفای نقش کرد و در فیلم‌های زیادی نیز به جای بازیگران خارجی وایرانی گویندگی کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به فرهاد حمیدی اشاره کرد که بیشتر در نقش‌های منفی سینما ظاهر می‌شد. مؤمنی پس از انقلاب فعالیت بازیگری خود را با فیلم قیام ساخته رضا صفایی آغاز کرد. وی در سال۱۳۶۰ به دلیل علاقه‌ای که به هنرخوشنویسی داشت به کلاس‌های غلامحسین امیرخانی (خط نستعلیق) و استاد کابلی (شکسته نستعلیق) رفت و موفق به اخذ مدرک عالی خوشنویسی شد. مؤمنی بازیگر نقش اصلی میرزا کوچک خان جنگلی در فیلمی به همین نام بود. او علاوه بر هنر هفتم در هنر خوشنویسی نیز دارای ذوق و مهارت فراوان بود؛ ولی‌الله مؤمنی دربارهٔ چگونگی انتخاب شدنش برای ایفای نقش میرزا کوچک خان جنگلی می‌گوید: «آن زمان حدود هشت سال از ورود من به عرصه دوبله می‌گذشت. سازندگان فیلم به دنبال فردی بودند که از نظر ظاهری شبیه میرزا باشد. زمانی که مرا برای ایفای این نقش در نظر گرفتند، پیشنهاد کردند که مو و ریش‌هایم را بلند کنم. پس از مدتی مرا نزد شادروان ابراهیم فخرایی (وزیر فرهنگ میرزا کوچک‌خان و نویسنده کتاب سردار جنگل) بردند. فخرایی زمانی که مرا دید، جاخورد، گریه کرد و من را بوسید و گفت که کپی میرزا کوچک خان شده‌ام.» مؤمنی در سال ۱۳۷۵ با بازی در مجموعه سریال «آفتاب و زمین» در نقش پدر امام خمینی نیز دوباره توانایی خود را به تصویر کشید. وی از جمله معدود بازیگرانی است که در تمام ژانرهای منفی و مثبت ایفای نقش می‌کند. بازی تأثیرگذار او در نقش بسیار منفی «شرحبیل بن ذی الکلاع» در سریال مختارنامه و در نقش مثبت «امیر بخارا» در سریال جلال الدین فراموش نشدنی است. مؤمنی در سال ۱۳۹۰ نیز در فیلم «سال‌های حادثه» در نقش امام خمینی ایفای نقش کرد که این فیلم بنا به دلایلی ناتمام ماند. مؤمنی در حالی در هشتم دیماه ۱۳۹۴ در تهران درگذشت که آخرین کارش معمای شاه در حال پخش از تلویزیون است.

او در عصر روز سه شنبه هشتم دی ماه ۱۳۹۴، در بیمارستان رجایی در حصارک کرج بر اثر عارضه قلبی درگذشت.