هشت بهشت (کتاب)
هشت بهشت، نوشته میرزا آقاخان کرمانی و شیخ احمد روحی دو تن از ازلیان است که به زعم نوشته کتاب دربارهٔ احکام آیین بیانی و پارهای از وقایع تاریخی نگاشته شدهاست.[1][2]
این کتاب، در شرح احکام آیین باب و نیز دارای نقدی کلامی- تاریخی، بر دعوت استقلالی میرزا حسینعلی نوری است که با ادبیاتی سخت به نگارش در آمده است. بهائیان این کتاب را در شمار آثار سیاسی بابیان در زمان مشروطیت دانستهاند.[2] نویسندگان این کتاب در ارتباط با میرزا حسینعلی نوری، بنیانگذار آیین بهائی و مشاورش از واژگانی تند استفاده کردهاند.[3]
علت نامگذاری کتاب به هشت بهشت، وجود هشت بابی است که در آن گردآوری شدهاست.[4] هشت باب از این قرارند:
مشخصات بهترین نوع حکومت در اعتقاد نویسندگان
در این کتاب بر اساس آموزههای سید علی محمد شیرازی، برخی از مشخصات حکومت بیانی درج گردیده است:[6]
- در کتاب بیان حکم برآن شده که قوای دولت، با قوای ملت، دائماً، متساوی و در برابر یکدیگر، قائم و برپا باشند؛ و باید شخص رئیس در احکام خود معصوم و مصون از حطا و زلل باشد. اما دراحکامی که حق اوست، نه در احکام خصوصیه و جزئیه، که باید به مشورت و اکثریت آراء پیش برود.[7]
- فراگیر کردن (صلح عمومی) و جلوگیری از خرید وفروش سلاحهای جنگی وبرداشتن رسم اسارت و برده فروشی و...[8]
- نپذیرفتن (فدیه و جزیه) از (منکرین و معاندین دین بیان) و جلوگیری از کشتن هر که (به مشعر فؤاد و توحید) نیامده، تا با این (قتل عامه)، (صلح عامه) حاصل شود و (کل روی زمین) در (مشعر فؤاد) وارد شوند.[9]
- تشکیل مجلسی در (هر بلد و هر مرکز) با حضور (سفراء و مبعوثان هر دولت ومنتخبین آن مملکت) تا (به طور مساوات در میان سکنه آن حدود حکم کند، اعم از اهالی یا اجانب)[10]
در خصوص کتاب هشت بهشت
شهاب فردوسی در این خصوص میفرماید:[11]
باب در آثار خود - بر طبق کتاب هشت بهشت - وعده داده است که قبل از انقضای ۶۵ سال از ظهور او در ایران حادثهای پیش خواهد آمد که بابیه عزت خواهند یافت و دشمنان ایشان خوار خواهند شد و این حادثه را بابیان، مشروطهٔ ایران میپندارند و نیز باب گفته است که چون قاجاریه رجعت بنی امیه هستند همانطور که بعد از شهادت حضرت سیدالشهداء هزار ماه حکومت کردند قبل از انقضای هزار ماه از ظهور منقرض خواهند شد. بابیه این موضوه را بر ظهور رضا شاه که سبب انقراض قاجاریه شد تطبیق میکنند.
[12] در جای دیگری مینویسد:
در این جا لازم است اشاره کنیم کتاب هشت بهشت که در اوایل مشروطیت نوشته شده یکی از کتب بسیار نادر بابیه است که در آن احکام دین و آیین بیانی را شرح میدهد. این کتاب به قلم شیخ احمد روحی کرمانی به روایتی و میرزا آقاخان کرمانی به روایت دیگر یا به قلم هر دو نوشته شده است ولی مطالب آن بنا به نوشتهٔ میرزا آقاخان کرمانی که در کتاب خانهٔ بریتیش میوزیم انگلستان موجود و ضمیمهٔ کتاب هشت بهشت است و بر اثر اقدام پروفسور ادوارد براون در آن کنابخانه ضبط شده است از بیانات سید جوادکربلایی که باطناً بابی و ظاهراً شیخی بوده و در کرمان میزیسته و در همان شهر وفات یافته اقتباس شده است.
منابع
- هشت بهشت، ملاحظات
- نبوی رضوی، سید مقداد (۱۳۹۳). «مقدمه تاریخی». تاریخ مکتوم. تهران: پردیس دانش. ص. ۲۹.
- هشت بهشت، ص۳۰۴و ۳۰۸
- هشت بهشت، ص۲۹
- هشت بهشت، 162
- نبوی رضوی، سید مقداد (۱۳۹۳). «مقدمه تاریخی». تاریخ مکتوم. تهران: پردیس دانش. ص. ۳۲.
- هشت بهشت، ص 162
- هشت بهشت، 168و169
- هشت بهشت، 172و173
- هشت بهشت، 178
- ترابیان فردوسی، محمد (۱۳۸۳). حالات و مقالات استاد شهاب فردوسی (به پارسی). ایران: صحیفه خرد. ص. ۳۱۵. شابک ۵-۵-۹۵۴۱۴-۹۴۶ مقدار
|شابک=
را بررسی کنید: checksum (کمک). - نبوی رضوی، سید مقداد (۱۳۹۳). «مقدمه تاریخی». تاریخ مکتوم. تهران: پردیس دانش. ص. ۳۰.