میر عمادالدین

بخشی از مجموعه مقالات تاریخ طبرستان و دیلم

تمدن‌های پیش از تاریخ هوتو کمربند گمیشان گوهرتپه املش مارلیک

اقوام نخستین آمارد تپور کاسپی کادوسی دربیک

حکام پیش از اسلام فرادات اتحادیهٔ داهه امپراتوری اشکانیان هفت خاندان پارتی گودرز از خاندان گیو خاندان کارن اسپهبد مهران گشنسب شاهان پارسد موتا

دودمان‌های ساسانی‌تبار زرمهرشاهان مسمغان کارنوندیان دابویگان گاوباری پادوسپانیان گاوباری باوندیان اسپهبدان گیلان (آستارا) جستانیان

والی‌های ایرانی-اسلامی خلفای راشدین، امویان و عباسیان طاهریان سامانیان سلجوقیان، غزنویان و خوارزمشاهیان ایلخانان و تیموریان

حاکمان شیعه‌تبار علویان طبرستان و دیلمان ماکان کاکی حسن فیروزان اسفار شیرویه سالاریان زیاریان بوییان کاکویه اسماعیلیان سربداران جلالیان چلاویان مرعشیان کیاییان تجاسبیان اسحاقوندان روزافزون دیو ساران سادات عمادی

تاریخ معاصر گیلان و تالش صفویه ساروخان خانات تالش طالشه کولی غریب شاه حمزه خان قرن هجدهم حمله روسیه به رشت حمله روسیه به تالش شورش زینال عهدنامه رشت قرن نوزدهم قرن بیستم جنبش مشروطه جنبش جنگل جمهوری سرخ گیلان جنبش سیاهکل مغان شوروی جمهوری تالش-مغان

تاریخ معاصر مازندران صفویه ایل قاجار روسیه تزاری عهدنامه رشت نادر محمدعلی ذوالفقار نعیم‌شاه کلاردشتی دادوی از سوی کریم‌خان زند شورش امیر گونه قاجاریه هزارفامیل جنگ با بابی‌ها بهایی‌ها سلسله پهلوی اتحاد ملی طبرستان شورش لهاک‌خان مشدی پروری جنبش سوسیالیستی سربداران آمل جدایی استان گلستان

جستارهای وابسته پتشخوارگر نام طبرستان شورش طبرستان قصه سنجان سالشمار تاریخ پیش از اسلام گیلان تاریخ پس از اسلام گیلان شهرهای سابق طبرستان پیشینه تقسیمات گیلان دیلم زیدیه در گیلان و مازندران حملات روس‌ها از دریای مازندران

گرگان • طبرستان • گیلان • تالش

روستای ویران شده وری که گویا بدنبال زمین لرزه بدین روز افتاده و مردمانش به یک کیلومتر پایین‌تر کوچیدند. گنبد آرامگاه میرعماد در میانه روستا هویداست

سید عبدالمجید میقانی سال ۷۷۵ قمری را سال آغاز جنبش میرعماد می‌داند که در برابر «امیر ولی» صورت گرفت. اما حافظ ابرو روایت دیگری دارد. وی ۷۷۵ قمری را زمان روی دادن جنگی میان «امیر ولی» و «میر عمادالدین» و نه سال آغاز جنبش می‌داند. از دید حافظ ابرو اندکی پس از قیام سربداران در سبزوار علیه تغاتیمور خان در سال ۷۳۹ قمری، سید عماد در سال ۷۴۱ قمری قیام کرد و چون موضعش حصین بود چند کرّت پادشاه طغای‌تیمور لشکر بدان جانب فرستاد به او دست نیافت.[1]

پدر عمادالدین را نام عزالدین بود که به امور شرعی اشتغال داشت. از آنجا که مردم آن سامان یعنی هزارجریب ارادتی به عزالدین داشتند، پس از مرگش به فرزند او میر عمادالدین گرویدند. عمادالدین رسیدگی به امور مردم را پیشه ساخت و در مشکلات مددکار آنان گردید او در آغاز اندیشهٔ زعامت و ریاست در سر نداشت. اما در پی واقعه‌ای، مردم میر عمادالدین را به میانجی‌گری طلبیدند تا از نوکران امیر ولی بخواهد که از اذیت و آزار زنی که همراه با یک سگ به درختی بسته بودند دست بردارند. میر عمادالدین برای میانجیگری، نزد نوکران امیر ولی رفت و خواهش کرد تا زن را آزاد نمایند. ترکان با ریشخند پاسخ دادند که برای رهایی زن دست به دامان امامان خود شوید. سید با اندوه فراوان برگشت و بر آن شد تا مردم را بر آن‌ها بشوراند. اما از بیم یورش امیر ولی و قتل و غارت او، منصرف شد و با حالت اندوه به خواب رفت. به خواب دیدن علی بن ابی‌طالب سبب شد تا تصمیم به تحریک و تبلیغ مردم بگیرد. پس برای بار دوم نزد نوکران امیر ولی رفت ولی باز هم پاسخی جز پرخاش نشنید. وانگهی مردم را به انتقام فراخواند و آن‌ها نیز با حمله به گماشتگان امیر ولی شکستشان دادند و زن را آزاد نمودند. از گماشتگان تنی چند زنده ماندند که راه گریز را پیش گرفتند. کم‌کم همهٔ مردم هزارجریب علیه مغولان برخاستند و میر عمادالدین که مردم را موافق خود دید با ۳۰۰۰ سواره و پیاده آهنگ استرآباد کرد تا امیر ولی را نابود کند. امیر ولی زمانی به خود آمد که از هر سو دچار یورش میر عمادالدین شده بود پس گریخت. عمادالدین هم بی‌درنگ به هزارجریب برگشت تا دچار حملهٔ امیر ولی نشود. امیر ولی با لشکری برای سرکوبی میر عمادالدین به هزارجریب آمد اما شکست خورد و ناگزیر راه گریز را گزید؛ و دیگر یادی از هزارجریب ننمود.

تاریخ دقیق دیدار میر عمادالدین با تیمور لنگ معلوم نیست اما آنگونه که ظهیرالدین مرعشی می‌نویسد این دیدار احتمالاً هنگام توقف تیمور لنگ در هزارجریب (چهارده کلاته تا پیش از زمان محمدشاه قاجار جزء هزارجریب بود) در جریان عزیمتش به عراق برای جنگ هفت ساله در سال ۸۰۰ قمری اتفاق افتاد و نه در جریان جنگ‌های پیشین.

کیفیت ملاقات میر عمادالدین و رسیدن خدمت امیر تیمور گورکانی از کتاب تاریخ سید عبدالمجید میقانی این چنین ذکر می‌شود «صاحبقران امیر تیمور گورکانی به حوالی هزارگری آمد (دامغان و چهارده کلاته) به صاحبقران رسانیدند، که در پشت این کوه ولایتیست و سید عمادالدین نام، حاکم و والی آن ولایت است. صاحبقران گفت: چرا سید حاضر خدمت نشد؟

امیر برکت که از اعاظم سادات شرفای مکه در خدمت امیر تیمور گورکانی بود و امیر تیمور، سید برکت را تعظیم و تجلیل می‌نمود. سید برکت به حمایت برخاست که او سیدی پارسا و پرهیزگار است. اگر دستور فرمایند ایشان را حضور رسانم.

امیر برکت جانب هزار جریب حرکت کرد و نزد میر عمادالدین رفت و سید را از چگونگی ماجرا آگاه کرد. اوصاف و اخلاق امیر تیمور را برای سید عمادالدین بیان نمود. سید اطاعت نمود و به رسم صوفیان لباس پوشیده و سوار الاغ شد و به همراه امیر برکت به پیشگاه امیرتیمور گورکانی رسید. سید به اولاد خود گفت: بعد از من هدایا و تحف لایقانه شاهانه بیاورید و برادرها با لباس جنگ و رزم حاضر شوید.»

و پسران سید بااسلحه و لباس رزم با هدایا و تحف و اسب‌ها و پیشکش‌های شایسته خدمت امیر تیمور رسیدند. امیر تیمور را خیلی خوش آْمد. [2]

امیر تیمور سید را گرامی داشت و از او خواست گزیدگان سپاه را به سرپرستی یکی از پسران که رزم‌آور آزموده‌تر باشد با او همراه کند. میر عمادالدین به سید جبرییل پیشنهاد کرد که نپذیرفت. امیر حسن‌عزالدین پیرو فرمان پدر شد و با عده‌ای از لشکریان هزارجریب ملازم رکاب امیر تیمور شد. امیر تیمور گورکانی برای دلگرمی میر عمادالدین هزارجریب را به او واگذاشت و مالیات سمنان و دامغان را نیز به او تفویض کرد.[3]

سید میر عماد زوجات متعدد داشت. از مریم بیگم دختر عموی سید، دختر شرف الدین علی هفت پسر داشت: اول - سید جبراییل که پسر بزرگ است. دوم - سید افضل (آرامگاه در میرافضل). سوم - سید میکاییل. چهارم - سید عزراییل. پنجم - سید اسرافیل. ششم - سید عزالدین حسینی (برخی منابع عزالدین‌حسن نوشند). هفتم- سید قوام الدین.

از امیر خان خاتون دختر سعدالله خان آلپی، یک پسر داشت سید عین الدین و از زن دیگر که نام و نسب او را ننوشتند یک پسر داشت بنام سید عبدالله. بعضی سید عبدالله را از دختر سید سعدالله خان می‌دانند و می‌گویند سید عین الدین پسر سید عبدالله است نه پسر میر عمادالدین.[4]

سادات عمادی از دیرباز به عنوان طایفه‌ای از اشراف در مازندران شناخته می‌شدند. بسیاری از سادات عمادی نیز از قرنها پیش به نواحی دیگر مانند سبزوار و نجف هجرت کردند. سادات رفیعی نجف از آن جمله اند که از نسل سید عزالدین بن سید عمادالدین هستند. امروزه نیز بسیاری از سادات عمادی در شهرستان ساری زندگی می‌کنند. جمعی از سادات عمادی نیز ساکن شهرهای بابل، بهشهر و گرگان هستند. این سادات نیز اصالتاً ساروی هستند و اجداد آنان در قرنهای قبل از ساری به بابل، بهشهر و گرگان کوچیده و در آن شهرها ساکن شده‌اند. به نوشته سید حسین بنافتی در حدود 1320 خ، در آن زمان تعداد نوادگان میرعمادالدین که در ایران و عراق میزیستند، در حدود پنجاه هزار تن بوده‌اند.

از سادات عمادی فقها و مجتهدانی نیز برخاسته‌اند که از آن میان می‌توان به سید محمد ثقةالاسلام ساروی (درگذشتهٔ ۱۳۰۳ خ)، سید اسماعیل عمادی حائری (درگذشتهٔ ۱۳۱۰ خ)، سید عباس شریف العلما خاوری (درگذشتهٔ ۱۳۱۸ خ) و سید محمد عمادی استرآبادی (درگذشتهٔ ۱۳۲۵ خ) اشاره کرد.

به نوشتۀ افضل الملک (در اواخر دورۀ قاجار)، میر عمادالدین از بزرگان و اهل باطن بوده‌است. نتایج اولاد او هنوز باقی و برقرارند. به عزت و احترام زندگانی دارند. به حکومت هزارجریب مداخله ندارند کناره می‌جویند اما در آن دهات ملک و حشم داشته رعایا برای آن‌ها زراعت کرده و خودشان به احترام زندگانی می‌کنند. میرزا عباس خان که از آن اولاد و بسیار آبرومند و عاقل و دارای مکنت بود در زمستان با اهل و عیال به ساری می‌آمد.

بنابر نقل اهالی محلی، یکی از فرزندان میرزا عباس، سید محمداسمعیل (با نام خانوادگیِ میرعمادالدین) بود که دارای سه فرزند پسر بود. فرزند بزرگتر به شهر مشهد سفر کرد و در آنجا اقامت گرفت و بدون ازدواج در گذشت و نسل وی از این شاخه منقطع گشت. دو فرزند دیگر محمد اسمعیل به نام سید حاجی و سید حسن در بخش مرکزی شهر ساری ساکن شدند و تشکیل خانواده دادند.. فرزندان سید حاجی همگی دختر بودند (6 دختر) که یکی از آنها محترم میرعمادالدین می باشد، لذا علی رغم اینکه تقریبا تمامی اراضی وسیع فرزندان میرزا عباس توسط سید حاجی به غارت رفت و برادر کوچکتر گوشه نشین وعزلت نشین گردید، نسل این خانواده از زیرشاخه سید حاجی به طور کلی منقطع و مختومه شد. سید حسن میرعمادالدین که فرزند کوچکتر سید محمداسمعیل میرعمادالدین بود در بخش مرکزی ساری سکنی گزید، مشغول به امور دینی و کتابت شد، خداوند به او فرزندان متعدد پسر و دختر موهبت داشت که ادامه دهنده نسل میرعمادالدین شدند. این فرزندان عبارتند از سید محمداسمعیل، سید ابراهیم، سید حسن، اشرف اسادات و منیرالسادات که همگی زنده میباشند و فرزندان بسیار دارند که عموما از فرهیختگان شهر ساری می باشند.

سید ابراهیم میرعمادالدین ۳۰ سال درارتش خدمت کرد و همچنین در جنگ حق علیه باطل یعنی ۸ سال دفاع مقدس حضور داشت که سر انجام در سن ۷۴ سالگی در سال ۹۹ بدلیل بیماری کرونا در گذشت سید حسین میرعمادالدین در اداره برق ساری خدمت نمود. سید محمد اسمعیل میرعمادالدین تحصیل کرده رشته اقتصاد دانشگاه تهران در دوران پهلوی و نفر اول رشته اقتصاد دانشگاه تهران در مقطع لیسانس در زمان تحصیل خود بود و علی رغم پیشنهادت بورس دولت وقت جهت عزیمت به خارج از کشور برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر، جهت بهبود وضع معیشتی خانواده پدری خود به  شغل آموزگاری دروس ریاضی در ساری مشغول شد. وی در سالهای پس از انقلاب ایران برای مدت کوتاهی ریاست اداره فرهنگ ساری را بر عهده داشت.

• سادات عمادی مازندرانی
• میرجبرئیل پسر میرعمادالدین (فرزند ارشد میرعمادالدین)
• سید عزالدین حسن (فرزند میر عمادالدین)
• سید رضی‌الدین (نوهٔ میر عمادالدین و سر زنجیرهٔ سادات رضی‌الدین)
• امامزاده شمس‌الدین کوات (نیای هفتم میر عمادالدین)
• امامزاده سید تاج الدین پرور (نوهٔ میر عمادالدین)

• خلیلی ازنی، حامد (۹ آبان ۱۳۹۱). «معرفی امامزاده محمود میر عمادلدین - روستای وری». چهاردانگه‌نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۴ مهر ۱۳۹۲.
• دهبندی، رمضان‌علی (۱۲ آذر ۱۳۹۰). «امامزاده میرعمادالدین روستای وَری کیاسر». سادوا. دریافت‌شده در ۱۴ مهر ۱۳۹۲.
• شجره الامجاد فی. تاریخ میرعماد نوشتهٔ سید حسین بنافتی
• تاریخ مازندران نوشتهٔ اسماعیل مهجوری
• تاریخ طبرستان و رویان و مازندران نوشتهٔ ظهیرالدین مرعشی