محمد یعقوب یسنا

محمد یعقوب یسنا (زادهٔ ۱۰ اسفند۱۳۵۷ - درهٔ نیکپی، شهرستان دوشی، بغلان) اسطوره‌شناس، شاه‌نامه پژوه، منتقد ادبی، نظریه‌پرداز و داستان‌نویس اهل افغانستان است.[1][2] وی نزدیک به دو دهه در دانشگاه البیرونی ولایت کاپیسا تدریس کرده و همزمان آثار چشمگیری در عرصهٔ پژوهش‌های ادبی و فلسفی، شعر و داستان منتشر کرده‌است.[3] یسنا یکی از فعالان حوزهٔ ادبیات و فرهنگ افغانستان است و تقدیرات و جوایز متعددی را در کشورهای افغانستان، ایران و تاجیکستان به پاس فعالیت‌هایش کسب کرده‌است.[3]

یعقوب یسنا
محمد یعقوب یسنا
زادهٔ۱۰ حوت/اسفند ۱۳۵۷
بغلان
ملیتهزاره‌های افغانستان
محل تحصیل
پیشهپژوهشگر - شاعر - نویسنده - اسطوره‌شناس - نظریه‌پرداز - شاهنامه‌پژوه - داستان‌نویس
آثار
  • واژه‌های عربی در شاه‌نامه
  • اهریمن
  • دانایی‌های ممکن متن
  • خوانش متن
  • مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاهنامه‌پژوهی
  • گشودن
  • نگارش و روش تحقیق
  • جایگاه زبان پارسی در افغانستان
  • روشنگری افسون
  • زن‌نامه
  • انسان‌انگاری جهان
  • من و معشوق و ماقبل تاریخ
  • در غیبت
  • در برگشت به مرگ
  • در دیدار با موجودات فضایی چه گذشت
همسر(ها)اورانوس
فرزندانفلورانس
میترا
پروچیستا
دانا

زندگی‌نامه

محمد یعقوب یسنا زاده ۱۰ حوت/اسفند ۱۳۵۷ خورشیدی از درهٔ نیکپی شهرستان (ولسوالی) دوشی از ولایت بغلان افغانستان است.[1] وی تحصیلات ابتدایی و متوسطهٔ خود را در لیسهٔ کلانگذر درهٔ نیکپی، و دورهٔ لیسه/دبیرستان را در لیسهٔ غلام‌حیدر خان کابل سپری کرده‌است. وی بنا به علاقه‌مندی که به ادبیات و فرهنگ داشت، در سال ۱۳۸۰ وارد دانشکدهٔ زبان و ادبیات دانشگاه کابل شد و در رشتهٔ زبان و ادبیات پارسی دری تا درجهٔ ماستری (فوق لیسانس) تحصیل کرد. وی هم‌اکنون در حال تحصیل در مقطع دکترا در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه یزد ایران است.[4][3] یسنا در سال ۱۳۸۰ با همسرش اورانوس ازدواج کرد و اکنون چهار فرزند به نام‌های فلورانس، میترا، پروچیستا و دانا دارد.

فعالیت‌ها

فعالیت‌های محمد یعقوب یسنا:[1][3]

  • معاون مدیر مسئول هفته‌نامهٔ دانشجو از ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴
  • استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه البیرونی در ولایت کاپیسا از ۱۳۸۳ تا اکنون
  • آمر دپارتمنت پارسی دری دانشکدهٔ زبان و ادبیات دانشگاه البیرونی از ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳
  • مدیر مسئول هفته‌نامهٔ «پگاه» از ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶
  • سردبیر و ویراستار مجلهٔ «عدالت» وزارت عدلیه از ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰
  • مسئول کمیتهٔ فرهنگی مرکز دموکراسی و حقوق بشر (انجمن) از ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱
  • معاون شورای اجتماعی و فرهنگی مردم نیکپی از ۱۳۸۷ تا اکنون
  • صاحب امتیاز نشریهٔ «نامه» از ۱۳۹۲ تا اکنون
  • مسئول کمیتهٔ تحقیق «دانشگاه خورشید» از ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵
  • مدیر مسئول «انتشارات مقصودی» از ۱۳۹۳ تا اکنون
  • نمایندهٔ دانشجویان خارجی دانشگاه یزد از ۱۳۹۶ تا اکنون
  • عضو اتحادیهٔ نویسندگان در کابل
  • عضو هیئت داور در بررسی آثار ادبی فرهنگی در وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان
  • عضو هیئت داور در سمینار نشست بین‌المللی استادات ادبیات فارسی در تهران
  • عضو هیئت داور در آثار داستانی زون شمال شرق افغانستان
  • عضو هیئت داور ادبیات داستانی در جشنوارهٔ ادبی مجلهٔ بخارا
  • عضو هیئت داوران جشنوارهٔ ادبی-هنری زخم‌های جنگ

آثار

از یعقوب یسنا مقاله‌های زیادی در نشریه‌های افغانستان، ایران و تاجیکستان نشر شده‌است. در ضمن نوشتن مقاله، ۱۲ کتاب نیز از ایشان تاکنون به چاپ رسیده‌است. وی همچنین در سمینارها و همایش‌های علمی، ادبی و فرهنگی در کشورهای ایران و تاجیکستان نیز اشتراک کرده‌است.[3]

پژوهش:[1]
  • واژه‌های عربی در شاه‌نامه: نخستین تحقیق در بارهٔ واژه‌های عربی شاه‌نامهٔ فردوسی در افغانستان است. در این کتاب ۶۶۹ واژهٔ عربی با استناد به بیت‌های شاه‌نامه مشخص شده‌است.
  • اهریمن بررسی اسطوره‌های اوستایی در شاه‌نامه (تحول اسطوره از اوستا تا شاه‌نامه): در این کتاب اسطوره‌های اوستایی در شاه‌نامه بررسی شده‌است. ۷۰ چهره و مفهوم اساطیری اوستایی در شاه‌نامهٔ فردوسی نشان داده شده‌است. این کتاب مشخص کرده‌است‌که شاه‌نامه از نظر معرفتی، تداوم اوستا است.[5]
  • دانایی‌های ممکن متن (نظریه‌هایی دربارهٔ چگونگی معناداری متن ادبی): این کتاب از نخستین کتاب‌های فلسفی در بارهٔ فلسفهٔ ادبیات در افغانستان است‌که به چگونگی شکل‌گیری معنای متن ادبی از چشم‌انداز نظریه‌های فلسفی پساساخت‌گرا به معنا و ادبیات پرداخته‌است.[6][7][8]
  • خوانش متن (نقد ادبی): در این کتاب شعر و داستان معاصر را نقد شده‌است. نقد عملی شعر و داستان معاصر به صورت گسترده‌است.[9]
  • مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاه‌نامه‌پژوهی (ارایهٔ چشم‌انداز انتقادی از فردوسی‌شناسی و شاه‌نامه‌پژوهی): این کتاب مطالعات فردوسی‌شناسی و شاه‌نامه‌پژوهی را به صورت انتقادی بررسی کرده‌است. در کتاب چهار نظریه دربارهٔ مطالعات فردوسی‌شناسی و شاه‌نامه‌پژوهی ارایه کرده‌است: رابطهٔ گفتمانی فردوسی، شاه‌نامه و محمود؛ جدایی انتقاد از اندیشهٔ فردوسی و شاه‌نامه؛ شاه‌نامه، حماسهٔ بنی بشر؛ و جغرافیای پدیدارشناسانهٔ ایران فرهنگی در شاه‌نامه.[10][11][12][13]
  • نگارش و روش تحقیق : در این کتاب مشکلات تحقیق در نهادهای تحقیقی و دانشگاه‌های افغانستان بررسی شده و راه‌حل‌هایی برای رفع مشکلات تحقیق در نهادهای تحقیقی و دانشگاه‌های افغانستان ارایه کرده‌است.[14][15]
  • روشنگری افسون (نقد معرفت در افغانستان): این کتاب اندیشه‌های فلسفی یعقوب یسنا در بارهٔ چهار ساده‌انگاری فرهنگی و فکری مردم افغانستان است. ساده‌انگاری معرفتی، ساده‌انگار هستی‌شناختی، ساده‌انگاری هنری و ساده‌انگاری آموزشی.[16]
  • گشودن (مقاله‌های پژوهشی): مقاله‌های پژوهشی و آکادمیک دربارهٔ پست‌مدرنیسم، استعاره، عشق، شراب و… است.[17]
  • جایگاه زبان پارسی در افغانستان (مقاله پژوهشی)[18]
  • بررسی شگردهای زبانی و بیانی نفثه‌المصدور به اساس مولفه‌های پسامدرنیسم: (مقاله پذیرفته و چاپ شده در هشتمین همایش ملی نقد و نظریه‌ی ادبی ایران) [19][20]
  • بررسی تشبیه و استعاره به اساس نظریه‌ی ساخت‌گرا و زایاگشتاری: (مقاله پذیرفته و چاپ شده در هشتمین همایش ملی نقد و نظریه‌ی ادبی ایران) [19][20]
  • تحلیل و بررسی نفس در آرای نجم‌الدین رازی و ابن سینا: (مقاله پذیرفته و چاپ شده در هشتمین همایش ملی نقد و نظریه‌ی ادبی ایران) [19][20]
  • زن‌نامه (در نقد فرهنگ مردسالار جامعه افغانستان) - آماده چاپ
  • انسان انگاری جهان (نظریه‌ای دربارهٔ شکل‌گیری معرفت و فرهنگ) - آماده چاپ
  • جریان‌شناسی تطبیقی شعر معاصر ایران و افغانستان - آماده چاپ

شعر:[1]
  • من و معشوق و ماقبل تاریخ (مجموعه شعر)
  • در غیبت (مجموعه شعر)[21][22]

نویسندگی:[1]
  • در برگشت به مرگ (داستان): این رمان سرنوشت کودکی را بنام غلام‌حسین روایت می‌کند که توسط روس‌ها در افغانستان اسیر شده‌است. به روسیه برده می‌شود. از روسیه به افغانستان برمی‌گردد. غلام‌حسین درگیر مفهوم عشق، زندگی و مرگ می‌شود.[23][24][25]
  • در دیدار با موجودات فضایی چه گذشت (داستان علمی-تخیلی)
  • زنی که بار سوم کشته شد (داستان) - آماده چاپ
  • هذیان عصر کرونا - آماده چاپ

تقدیر و جوایز ادبی و فرهنگی
  • تحسین‌نامه و مدال طلا از طرف بنیاد احمد شاه مسعود - ۱۳۸۳[3]
  • تحسین‌نامه و جایزه نقدی از طرف وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان - ۱۳۹۱[3]
  • دریافت لوح تقدیر برای فعالیت فرهنگی از طرف معاون دوم ریاست جمهوری افغانستان (محمد کریم خلیلی) - ۱۳۸۵[3]
  • تقدیرنامه برای فعالیت مطبوعاتی از طرف ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت پروان - ۱۳۸۶[3]
  • لوح سپاس برای فعالیت علمی و فرهنگی از طرف اداره و طریقه تعلیمات مذهبی شیعه امامی اسماعیلی برای افغانستان - ۱۳۹۳[3]
  • تقدیر و برگزاری همایش علمی با عنوان «جایگاه یعقوب یسنا در ادبیات افغانستان» از طرف کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی - ۱۳۹۵[3]
  • دریافت لوح دانشجویان برتر دانشگاه یزد به مناسبت سی‌امین سال تأسیس دانشگاه یزد.[3]
  • دریافت تقدیرنامه از وزارت آموزش و پرورش ایران به مناسبت سخنرانی در بارهٔ «اسطوره در ادبیات فارسی و جایگاه اسطوره در ادبیات کودک» - ۱۳۹۷[3]
  • تقدیر از طرف شهرداری و شورای شهر یزد - ۱۳۹۹[26][27][3]
  • احوال‌گیری و تقدیر رئیس‌جمهور ایران به پاس کارهای فرهنگی - ۱۳۹۹[28][29][3]

منابع
  1. «رونمایی از «مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاه‌نامه‌پژوهی» در کابل – خانهٔ ادبیات افغانستان – Afghanistan Litrature House». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۱.
  2. «معرفی کتاب «خوانش متن» از یعقوب یسنا». www.khorasanzameen.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۶.
  3. «یعقوب یسنا». فصل‌نامه حجت (۱۲۳): ۲۰۵. ۱۳۹۸.
  4. یسنا، یعقوب. «نویسنده: یعقوب یسنا». خبرگزاری خامه پرس – فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۱.
  5. «BBC فارسی - فرهنگ و هنر - مجله فرهنگی: بحثی در مورد اسطوره‌شناسی». www.bbc.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  6. «خوانشیاز "دانایی‌های ممکن متن" – هفته نامه اقتدار ملی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  7. «کابل ناتهـ، /معرفی کتاب: دانایی‌های ممکن متن». www.kabulnath.de. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  8. «در جستجوی آن گویندهٔ مخفی». khorasanzameen.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۶.
  9. «معرفی کتاب «خوانش متن» از یعقوب یسنا». www.khorasanzameen.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  10. «مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاهنامه‌پژوهی | سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی». library.razavi.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  11. dailyetilaatroz (۲۰۱۵-۱۰-۳۱). ««مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاهنامه پژوهی» اثر جدید یعقوب یسنا منتشر شد». روزنامه اطلاعات روز. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  12. «نگاهی به کتابِ / «مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاهنامه‌پژوهی» اثر یعقوب یسنا | روزنامه ماندگار». ۲۰۱۵-۱۲-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۶.
  13. «رونمایی از «مقدمه‌ای بر فردوسی‌شناسی و شاه‌نامه‌پژوهی» در کابل – خانه ادبیات افغانستان – Afghanistan Litrature House». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۷-۲۱.
  14. سکوت، ساره؛ سکوت، ساره (2018-06-16). «معرفی کتاب نگارش و روش تحقیق- یعقوب یسنا». شهرگان | Shahrgon. بایگانی‌شده از اصلی در 9 اكتبر 2020. دریافت‌شده در 2020-10-06. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  15. «به مناسبت ارجگزاری از روز معلم». khorasanzameen.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۶.
  16. «انسان دچار و اغواشدهٔ عقایدِ خویش». ماهنامه نون. ۲۰۲۰-۰۹-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  17. «معرفی کتاب گشودن اثر یعقوب یسنا». www.kabulnath.de. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  18. یسنا, محمد یعقوب (2019-05-22). "جایگاه زبان پارسی در افغانستان". کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی. 20 (40): 181–209. ISSN 1735-9589.
  19. 2188 (۲۰۲۰-۱۰-۱۴). «دانشگاه نیشابور میزبان هشتمین همایش ملی نقد و نظریه ادبی شد». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۱۷.
  20. «محورهای همایش «نقد و نظریه ادبی» اعلام شد». ایسنا. ۲۰۱۹-۰۷-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۱۷.
  21. «در «درهایی» «در غیبت» یعقوب یسنا». www.khorasanzameen.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  22. «در محضر «در غیبت»». www.kabulnath.de. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  23. «مواجهه نزدیک با عدم: خوانشی از رمان «در برگشت به مرگ» | کاظم‌رسا حمیدی». مجله نبشت. ۲۰۱۹-۰۲-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  24. «مرگ، عشق و انتقاد در رمان «در برگشت به مرگ»». هشت صبح. ۲۰۱۹-۰۹-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  25. «زندگی و دایرهٔ معنا خوانشی از رمان «در برگشت به مرگ» | روزنامه ماندگار». ۲۰۱۹-۰۳-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  26. «تقدیر رئیس شورای شهر یزد از یعقوب یسنا». shoaresal.ir. ۶ تیر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۲۰.
  27. «شهردار یزد تصریح کرد: زبان مشترک بین دو ملت افغانستان و ایران موجب هم افزائی و گسترش زبان فارسی است». yazd.ir. ۴ تیر ۱۳۹۹.
  28. «ارتباط ویدئویی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران با محمد یعقوب یسنا شاعر افغانستانی». Parstoday. ۱۳۹۹-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
  29. Karimi، Ebrahim. «گفتگوی رئیس‌جمهور ایران با شاعر افغانستانی مبتلا به کرونا+ویدیو | خبرگزاری شیعیان افغانستان | Afghanistan - Shia News Agency». دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.