ریان بن صلت

ابوعلی ریان بن صلت اشعری قمی معروف به ریان بن صلت از محدثان برجسته عرب شیعی در سده دوم و سوم هجری بود. وی خراسانی یا بغدادی الاصل[1] بود و دوران امامت موسی بن جعفر، علی بن موسی، محمد بن علی و علی بن محمد را درک کرد. وی دو فرزند به نام‌های محمد و علی داشت که هر دو آنها از راویان موثق و مورد اعتماد و از اصحاب و شاگردان علی بن محمد بودند.

شاگردان

ریان در دستگاه خلافت مأمون

می‌گویند او از سخنوران دستگاه خلافت مأمون و از نزدیکان و خواص و صاحب سرّ وی بود. [5] مأمون و فضل بن سهل نیز او را برای انجام کارهای خود مأمور می‌کردند. در حدیثی آمده است:

حضور ریان در دستگاه خلافت به خاطر تقیه بود؛ زیرا بنی‌عباس علویان و شیعیان را مورد آزار قرار داده، اموال آنها را ضبط و برخی را از شهرهایشان آواره کرده بودند.

مقام فقهی

درباره جایگاه و مقام فقهی ریان، کشی روایتی را به نقل از علی بن محمد قتیبی در کتاب رجال خود آورده است که دلیلی آشکار به منزلت فقهی اوست. بر اساس این حدیث، ریان به مذمت کسانی پرداخته‌است که مدعی فقاهت بوده‌اند و آنها را تشویق به تحصیل علم و فهم مسایل و احکام دین کرده است. [6]

فرزندان
  • علی بن ریان[7]
  • محمد بن ریان[8]

آثار
  • کتابی که نجاشی از آن نام برده است و در آن سخنان امام رضا درباره فرق بین آل و امة را جمع کرده است.[9]
  • مجموعه‌ای از روایت و احادیث که از امامان شیعه نقل کرده‌است. عمده این روایت‌ها درباره:
    ولایتعهدی امام رضا [10]
    حرکت امام برای برگزاری مراسم نماز عید[10]
    زمان تولد امام رضا [11]
    آداب جنگ [12]
    و مسائل گوناگون فقهی همچون نماز، روزه، زکات، اجارات و ... می‌باشد.[13]

پانویس
  1. رجال ابن داود، ص ۱۵۴؛ رجال طوسی، ص ۳۷۶.
  2. وی فرزند ریان و از راویان موثق شیعه به شمار می‌رود. از اصحاب امام هادی و امام عسکری(ع) بود و کتاب «منثور الاحادیث» از آثار اوست. عبدالله بن جعفر حمیری و محمد بن علی بن محبوب از او روایت نقل کرده‌اند (معالم العلماء، ص ۵۰؛ المناقب، ج ۴، ص ۳۵۰).
  3. از بزرگان قم و از راویان موثق شیعی بود. وی از اصحاب و راویان امام رضا، امام هادی و امام عسکری(ع) به شمار می‌رود. حمیری در حدود سال ۲۹۰ هجری به کوفه رفت و مردم از وی حدیث شنیدند. کتاب‌های زیادی نیز تألیف کرد که از جمله آنها می‌توان به کتاب «الامامة»، «الدلائل»، «العظمة» و «التوحید» اشاره کرد. (رجال نجاشی، ج ۲، ص ۱۱۶؛ رجال طوسی، ص ۴۱۹ و ۴۳۳؛ رجال برقی، ص ۵۸؛ کامل الزیارات، باب ۹۳، حدیث ۴؛ معجم رجال الحدیث، ج ۱۲، ص .۲۶).
  4. در اصل کوفی بود، اما به قم سفر کرد و مقیم آنجا شد. وی از اصحاب امام رضا (ع) و از شاگردان یونس بن عبدالرحمن بود. گویند: ابراهیم اولین راوی اهل کوفه بود که احادیث شیعه را در قم انتشار داد و به گفته شیخ طوسی و نجاشی از راویان موثق و مورد اعتماد شیعه بود. کتاب‌هایی تألیف کرده‌است که می‌توان به «النوادر» و «قضایا امیرالمؤمنین(ع)» اشاره کرد. شمار احادیث که او نقل کرده، بالغ بر ۶۴۱۴ مورد است. (رجال طوسی، ص ۳۶۹؛ رجال نجاشی، ج ۱، ص ۸۹؛ معجم رجال الحدیث، ج ۱، ص ۳۱۶).
  5. تنقیح المقال، ج ۱، ص ۴۳۶؛ طریحی، جامع المقال، ص .۶۸.
  6. رجال کشی، ص ۵۴۷ و ۵۴۸، ج ۱۰۳۷؛ جامع الرواة، ج ۱، ص ۳۲۳.
  7. از راویان و مؤلفان معروف شیعی است که دوران امامت امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) را درک کرد. (رجال طوسی، ص ۴۱۹ و ۴۳۳). رجال‌نویسان وی را از محدثان موثق و از شاگردان به نام آن دو امام دانسته‌اند. علی بن ریان همانند پدر و برادر خویش، مطیع امر امامان معصوم (ع) بود و از طریق نشر علوم علوی و جعفری به حل مسائل فقهی می‌پرداخت. وی گاه به صورت شفاهی و گاه در قالب نامه، پاسخ سؤال‌های فقهی خود را بدست می‌آورد.
  8. او از راویان برجسته شیعی قرن سوم هجری است که دوران زندگی وی با روزگار امامت امام جواد و امام هادی و امام عسکری(ع) مقارن شد. (معجم رجال الحدیث، ج ۱۶، ص .۸۳). رجال شناسان محمد بن ریان را فردی موثق و قابل اعتماد دانسته و به روایات او عمل می‌کنند. (رجال طوسی، ص ۴۲۳).
  9. رجال نجاشی، ج ۱، ص ۳۷۹؛ فهرست طوسی، ص ۱۴۰؛ الذریعة، ج ۶، ص ۳۳۲.
  10. اعلام الوری، ص ۳۲۲؛ جامع الرواة، ج ۱؛ ص ۳۲۳.
  11. اعلام الوری، ص ۳۲۲؛ جامع الرواة، ج ۱، ص ۳۲۳۶۴؛ قرب الاسناد، ص ۳۴۳.
  12. قرب الاسناد، ص ۳۴۳.
  13. جامع الرواة، ج ۱، ص ۳۲۳.

منابع
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.