یوهان صلیبی
یوهانِ صلیبی (اسپانیایی: San Juan de la Cruz؛ زاده ۲۴ ژوئن ۱۵۴۲ درگذشته ۱۴ دسامبر ۱۵۹۱ ) چهرهٔ برجستهای از اصلاح کاتولیک، صوفی و نویسندهٔ اسپانیایی، قدیس کاتولیکِ رومی، راهب صومعه کارملی (Carmelite) و کشیشی که در فنتیبرس به دنیا آمد.
یوهان صلیبی | |
---|---|
![]() Saint John of the Cross by فرانسیسکو دی زورباران, 1656 | |
Religious founder, priest and Doctor of the Church | |
زادۀ | فنتیبرس، استان آبیلا، اسپانیا |
درگذشت | ۱۴ دسامبر ۱۵۹۱ (۴۹ سال) اوبدا، استان خائن، اسپانیا |
ستایششده در | کلیسای کاتولیک; Anglican Communion; لوتریانیسم |
بئاتیفیه | ۲۵ ژانویه ۱۶۷۵ توسط کلمنت دهم |
قدیسشدن | ۲۷ دسامبر ۱۷۲۶ توسط بندیکت سیزدهم |
بارگاه اصلی | Tomb of Saint John of the Cross, سگوبیا، اسپانیا |
قدیس حامی | Contemplative life; contemplatives; mystical theology; عرفان; Spanish poets[1] |
یوهانِ صلیبی بخاطر نوشتههایش شناخته شدهاست. وی در هر دو عرصهٔ شعر و مطالعاتش در رابطه با تکاملِ روح به عنوان اوج ادبیات عرفانی در اسپانیا ملاحظه شده و از قلههای رفیع در همهٔ ادبیات اسپانیا محسوب میشود. وی در سال 1726 بوسیلهٔ پاپ بندیکت سیزدهم به عنوان فردی پرهیزگار به زمرهٔ قدیسان درآمد. او یکی از سی و شش پزشک کلیسا است.
زندگی
اوایل زندگی و تحصیلات
یوهان در خاندانی متولد شد که در زمرهٔ یهودیان بوده و در اسپانیا و پرتغال به کلیسای کاتولیک پیوستند. پدرش گونزالو، حسابدار بستگان ثروتمندی بود که به تجارت ابریشم مشغول بودند. با این حال وقتی در سال 1529 با کاتالینا (مادر یوهان) ازدواج کرد فرد یتیم و سطح پایینی بهشمار میرفت. پدر در سال 1545 از میان رفت در حالیکه یوهان هنوز سه سال بیشتر نداشت. دو سال بعد برادر بزرگ ترش لوئیس از دنیا رفت. مرگی که احتمالاً به دلیل تغذیهٔ ناکافی ناشی از فقرخانوادهٔ یوهان شکل گرفت. پس از آن بود که مادرش به قصد یافتن کار، همراه او و فرانسیسکو تنها برادر باقی ماندهٔ یوهان به شهرهای دیگری نقل مکان کرد. تا اینکه در سال 1551 توانست در شهر مدینا دل کامپو به کار بافندگی مشغول شود.
یوهان در شهر مدینا به مدرسهای با 160 کودک فقیر وارد شد. کودکانی که اغلب یتیم بوده و به یادگیری مفاهیم پایه، به ویژه در حکمت و معارف مسیحیت میپرداختند. مدرسهای که به آنها غذا، پوشاک و خوابگاه هم میداد. یوهان حین تحصیل در آنجا برای خدمت به عنوان دستیار کشیش نزد راهبههای صومعهٔ آگوستینی انتخاب شد. سالها بعد او در بیمارستانی به کار مشغول شد و از 1559 تا 1563 در مکتب انجمن عیسی به مطالعهٔ علوم انسانی پرداخت. انجمن عیسی در آن زمان سازمانی نوپا بود که فقط چند سالی از تأسیس آن توسط ایگناتیوس لویلایِ اسپانیایی میگذشت. در 1563 یوهان وارد نظام صومعهٔ کارملی شده و نام یوهانِ اس. تی ماتیوس را برگزید.
در سال بعد او به همهٔ تعهدات و نذرهای مذهبی خود به عنوان یک کارملی عمل کرده بود و بدین ترتیب عازم سالامانکا شد. مکانی که او به تحصیل فلسفه و الهیات در کالج دی سان آندرس و دانشگاه معتبر آنجا پرداخت. (دانشگاه سالامانکا در آن زمان در کنار پاریس، آکسفورد و بولونگا یکی از چهار دانشگاه بزرگ اروپا بود). برخی از نویسندگان جدید ادعا میکنند که این سفر و اقامت بر همهٔ نوشتههای بعدی یوهان تأثیر گذاشت. بخصوص آموزههای فرای لوئیس دِ لئون در باب شناخت کتاب مقدس (شرح و تفسیر و آموزش زبان عبری و آرامی ) در این دانشگاه. لئون یکی از زبدهترین متخصصین در مطالعات کتاب مقدس بود و ترجمهٔ مهم و بحث انگیزی به زبان اسپانیایی از متن غزل غزلهای سلیمان به انجام رسانده بود. (آن زمان اجازه نمیدادند که در اسپانیا کتاب مقدس به زبان بومی ترجمه شود چراکه ترجمه از زبان لاتین به اسپانیایی امکان فهم و تعبیرات غلط ایجاد کرده و باعث سردرگمی میشد).
پیوستن به اصلاحات سانتا ترسا
در سال 1567 تقدیر یوهان به عنوان یک کشیش رقم خورد و عزم خود را برای پیوستن به نظام سختگیرانهٔ کارتزین ها نشان داد. این نظام برای او جذابیت داشت چراکه به تشویقِ سکوت و خلوت گزینی و تعمق درونی میپرداخت. ظاهراً در سپتامبر 1567 سفری از سالامانکا به مدینا او را تغییر داد. او در مدینا راهبهٔ پر جذبه و کاریزماتیکِ کارملی، یعنی سانتا ترسا را ملاقات نمود. سانتا در مدینا به دنبال دومین صومعهٔ خود برای زنان میگشت و در این ملاقات بلافاصله با یوهان در ارتباط با طرحهای اصلاحی خود برای نظام جاریِ مسیحیت وارد بحث شد. او در جستجوی بازیابیِ خلوص و پاکی در نظام کارملی بود. امری که مستلزم آغاز رسوم و مقررات "قانون نخستین" سال 1209 بود. اجرای این مقررات بوسیلهٔ اوژن چهارم در سال 1432 رها شده بود.
بواسطهٔ این قوانین کشیشان باید بیشتر زمان روز و شب را به از بر خوانیِ ذکرهای مراسم ربانی پرداخته و به مطالعهٔ متون مذهبی میپرداختند. راهبهها نیز بیشتر وقت خود را باید در پیرامون صومعه و نزد مردم به تبلیغ آیین و مکتب خود میگذراندند. انجام مجموعهای از پرهیزات شامل عدم مصرف گوشت و روزه داریهای طولانی که از عید تجلیل از صلیب (14 سپتامبر) تا عید پاک طول میکشید. دورههای طولانی پیشه کردن سکوت، بخصوص بین دعای شب و دعای سحر گاهی و محدود نمودن عادات نیز شامل چنین پرهیزاتی میشد. آنها طرفدار دستور منع پوشیدن کفش بودند. (که در 1432 حذف شده بود). بخاطر همین مقرره آخر بود که پیروان ترسا در میان کارملیها به "پابرهنگان" مشهور شدند. صفتی که بواسطهٔ آن خود را از راهبها و راهبههای غیر اصلاح گرا متمایز میساختند.
یوهان یکسال پایانی تحصیلات خود درا سالامانکا را با سانتا ترسا گذراند و به پیشنهاد او از گرایش خود به نظام کارتزینها کاسته و به مکتب ترسا گروید. در آگوست 1568 جان در همراهی با ترسا از مدینا به وایادولید سفر کرد. سفری که به قصد یافتن صومعههایی دیگر برای راهبهها انجام گرفت و یوهان را بیشتر با شکل جدید زندگیِ کارملی آشنا ساخت. در اکتبر 1568 یوهان در همراهی با فریار آنتونیو، وایادولید را بقصد یافتن صومعهٔ جدیدی برای راهبها ترک نمود. یعنی ابتدا برای مردانِ پیرو اصول ترسا به چنین اقدامی دست زدند. آنها خانهٔ متروکهای را یافتند که به ترسا بخشیده شده بود. در 28 نوامبر 1568 صومعه تأسیس گردید و در همین روز یوهان نام خود را به یوهان صلیبی تغییر داد.
بلافاصله پس از آن در سال 1570 راهبها این صومعه را بیش از حد کوچک دیده و به شهر مجاور آن حرکت کردند. پس از حرکت این اجتماع از راهب ها، یوهان اجتماعی دیگر از راهبان را در شهر پاسترانا تشکیل داد که به نوعی خانهٔ مطالعات آکادمیک برای تربیت راهبان تبدیل گردید.
یوهان در سالهای بین 1574 تا 1577 در حالیکه به عبادت در صومعهای در آویلا مشغول بود، در اتاق زیر شیروانی و مشرف به محراب صومعه در مکاشفهای به رویت تصلیب عیسی نایل شد. رویتی که او را به خلق نقاشی مشهورِ مسیح "از بالا" واداشت. این نقاشی در 1641 در صومعه قرار داشته و بعدها به آویلا برده شد. این نقاشی الهام بخش سالوادور دالی در خلق اثر مسیحِ قدیس یوهان صلیبی گردید.
دوران حبس، نوشته ها، شکنجه، مرگ و بازشناسی ارزشهای یوهان
در شب 2 دسامبر 1577 گروهی از کارملیهای مخالف اصلاحات به سمت محل اقامت یوهان در آویلا یورش برده و وی را به اسارت گرفته و زندانی کردند.
کارهای ادبی
یوهان صلیبی به عنوان یکی از برجستهترین شعرای زبان و ادب اسپانیایی شناخته شدهاست. هرچند که مجموعهٔ اشعار کامل وی کمتر از 2500 بیت است. دو مجموعه از این اشعار یعنی سرایش معنوی و شب تاریکِ روح بشکلی گسترده به عنوان شاهکاری از شعر و ادب اسپانیایی ملاحظه شدهاند. هم بخاطر فن نگارش رسمی و هم برای نمادشناسی و صنایع غنیِ ادبی که در این دو مجموعه بکار رفتهاست. کارهای مذهبی (وابسته به الهیات) یوهان اغلب عبارت از تفاسیری است که بر این اشعار نوشته است. همهٔ این آثار بین سالهای 1578 و تا مرگ وی یعنی 1591 نگاشته شدهاند که همین انسجام والایی را به نقطه نظرات موجود در آنها بخشیده است.
جستارهای وابسته
منابع
- In 1952, the Spanish National Ministry for Education named him Patron Saint of Spanish poets. The same ministry repeatedly authorised and approved the inclusion of John's writings among the canon of Spanish writers.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «John of the Cross». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۶ مارس ۲۰۱۴.
- «John of the Cross». دریافتشده در ۱۶ مارس ۲۰۱۴.