ورنر هایزنبرگ

وِرنِر کارل هایزِنبرگ (به آلمانی: Werner Karl Heisenberg؛ زاده ۵ دسامبر ۱۹۰۱ – درگذشته ۱ فوریه ۱۹۷۶)، فیزیکدان نامدار آلمانی و برندهٔ جایزه نوبل فیزیک و یکی از بنیانگذاران فیزیک کوانتومی بود. او یکی از پنج فیزیکدان تأثیرگذار در فیزیک نوین به‌شمار می‌رود.

ورنر کارل هایزنبرگ
زادهٔ۵ دسامبر ۱۹۰۱
وورتسبورگ، پادشاهی بایرن، امپراتوری آلمان
درگذشت۱ فوریهٔ ۱۹۷۶ (۷۴ سال)
مونیخ، بایرن، آلمان غربی
ملیت آلمان
محل تحصیلدانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ
دانشگاه گوتینگن
شناخته‌شده برای
جایزه(ها) جایزه نوبل فیزیک (۱۹۳۲)
مدال ماکس پلانک (۱۹۳۳)
همکار انجمن سلطنتی (۱۹۵۵)
پیشینه علمی
رشته(های) فعالیتفیزیک نظری
محل کاردانشگاه گوتینگن
دانشگاه کپنهاگ
دانشگاه لایپزیگ
دانشگاه هومبولت برلین
دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ
استاد راهنماآرنولد زومرفلد
دیگر راهنمایان دانشگاهینیلز بور
ماکس برن
دانشجویان دکتریفلیکس بلوخ
ادوارد تلر
رودولف پیرلز
رینهارد اوهمه
فریدوارت وینتربرگ
اریش باگه
هانس هاینریش اولر
دیگر دانشجویان برجستهجویدو بک
اوگو فانو
اتوره مایورانا
هربرت واگنر
تأثیر گرفته ازرابرت دوپل
کارل فریدریش فون وایتسزکر
دینمسیحیت
امضاء

ورنر هایزنبرگ در سال ۱۹۰۱، در وورتسبورگ و در یک خانواده دانشمند زاده شد. او در رشته فیزیک و زیر نظر آرنولد زومرفلد تحصیل کرد. در سال ۱۹۲۴ دستیار ماکس برن در گوتینگن بود و بعد در کپنهاگ با نیلز بور همکاری می‌کرد.

او مسیحی بود و در سال ۱۹۳۷ ازدواج کرد. وی و همسرش هفت بچه داشتند. هایزنبرگ در سال ۱۹۷۶ در مونیخ درگذشت.

آثار

مهم‌ترین کشف هایزنبرگ نامعادلهٔ مشهور عدم قطعیت است. این نامعادله می‌گوید که در مکانیک کوانتومی، قطعیت اندازه‌گیری تکانه و مکان با هم رابطهٔ معکوس دارند. اصل عدم قطعیت هایزنبرگ، از نظر ریاضی، این‌گونه نوشته می‌شود:

کارهای با ارزش دیگر هایزنبرگ در فیزیک ذره‌ای و هسته‌ای است.

سال‌های جنگ جهانی دوم
تمبر یادبود هایزنبرگ در سال ۲۰۰۱

وی در جنگ جهانی دوم در آلمان ماند و محافظه‌کاری در پیش گرفت؛ با اینکه در پروژه ساخت بمب اتم هیتلر شرکت داشت، عضو حزب ناسیونال سوسیالیست‌های آلمان نشد.[1] وی حتی به دلیل نظراتش در فیزیک نظری («فیزیک آریایی»[2]) از سوی یوهان اشتارک، «یهودی سفید» نامیده شد.[3][4] البته هایزنبرگ از این اتهام توسط هاینریش هیملر فرمانده اس اس (به دلایل خانوادگی[5]) تبرئه شد و به کارهای علمی خود در آلمان در دوره ناسیونال سوسیالیسم ادامه داد.[6] با این‌حال، دستگاه آلمان نازی از روی بی‌اعتمادی به وی، کرسی معتبر آرنولد زومرفلد را، برخلاف توصیه خود زومرفلد، به او نداد.[7]

در هنر

هایزنبرگ مانند ماکس پلانک، نوازنده چیره‌دست پیانو بود، و در کنسرت‌هایی نیز شرکت داشت.[8]

نوشته‌ها

«جزء و کل» یکی از نوشته‌های هایزنبرگ است. این کتاب، خاطرات هایزنبرگ را دربردارد، و برای مثال دربردارندهٔ چگونگی پیوستن او به دانشکدهٔ فیزیک دانشگاه مونیخ، آشنایی او با نیلز بور، رفتار هایزنبرگ در زمان رایش سوم، بحث‌های علمی و فلسفی با افراد مختلف و بسیاری از گوشه‌های زندگی این دانشمند بزرگ است. این کتاب به فارسی ترجمه شده و مرکز نشر دانشگاهی آن را منتشر کرده‌است.

یادمان‌ها

امروزه موزه‌ای از آثار وی در آلمان باقیست.

شبکه بی‌بی‌سی-۴ دربارهٔ آخرین دیدار مشهور هایزنبرگ با (نیلز بوهر) یک فیلم تئاتری بنام کپنهاگ، در سال ۲۰۰۲ پخش کرد. دنیل کریگ (بازیگر نقش جیمز باند) در آن به نقش هایزنبرگ ظاهر شد.[9]

منابع
  1. Who's who in Nazi Germany. Robert S. Wistrich. Publisher Routledge, 2001. ISBN 0-415-26038-8 pp.103
  2. Lise Meitner and the dawn of the nuclear age. Patricia Rife, John Archibald (FRW) Wheeler. Publisher Birkhäuser, 2006. ISBN 0-8176-4559-4 pp.158
  3. Physics and national socialism: an anthology of primary sources Volume 18 of Science networks historical studies. Klaus Hentschel. Birkhäuser, 1996. ISBN 3-7643-5312-0 pp.121
  4. In search of Klingsor. Jorge Volpi Escalante. Publisher Simon and Schuster, 2002. ISBN 0-7432-0118-3 pp.206
  5. Hiroshima: the world's bomb: Making of the modern world. Andrew Jon Rotter. Publisher Oxford University Press, 2008. ISBN 0-19-280437-5. pp.72-73
  6. «Home - Heisenberg Web Exhibit». history.aip.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۹.
  7. Eurekas and euphorias. Walter Gratzer. Oxford University Press, 2002. ISBN 0-19-280403-0 pp.288-289
  8. «Heisenberg Und Die Musik». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ مارس ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۷ مارس ۲۰۱۰.
  9. «BBC - BBC Four Drama - Copenhagen: The Play». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ آوریل ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۷ مارس ۲۰۱۰.

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به ورنر هایزنبرگ در ویکی‌گفتاورد موجود است.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ورنر هایزنبرگ موجود است.
  • Annotated Bibliography for Werner Heisenberg from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues
  • MacTutor Biography: Werner Karl Heisenberg
  • Heisenberg/Uncertainty biographical exhibit by American Institute of Physics.
  • Key Participants: Werner Heisenberg – Linus Pauling and the Nature of the Chemical Bond: A Documentary History
  • Nobelprize.org biography
  • Werner Heisenberg: Atomic Physics Mentorees
  • "Oral history interview transcript with Werner Heisenberg". American Institute of Physics, Niels Bohr Library & Archives. 16 June 1970.
  • "Oral history interview transcript with Werner Heisenberg". American Institute of Physics, Niels Bohr Library & Archives. 30 November 1962.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.