عربی قبرسی

عربی قبرسی، عربی مارونی قبرسی یا عربی سانّا[3] (به عربی: لهجة عربیة قبرصیة) یک گویش درخطر زبان عربی است که در بین جامعهٔ مارونی‌های قبرس تکلم می‌شود. در گذشته بیشتر سخنوران این گویش در کورماکیتیس به سر می‌بردند، اما در پی تجاوز نظامی ترکیه به قبرس در سال ۱۹۷۴ بیشتر آن‌ها به جنوب رفتند و پراکنده شدند[4] که منجر به نابودی تدریجی این زبان شد.[5]

عربی قبرسی
سانّا
زبان بومی درقبرس
منطقهکورماکیتیس و مناطق شهری جنوب
قومیتمارونی‌های قبرس
شمار گویشوران
۱۴۰  (۲۰۱۳)[1]
یونانی و لاتین
خط عربی (تاریخی)
وضعیت رسمی
زبان اقلیت
شناخته‌شده در
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹acy
فهرست لینگوییست
acy
گلاتولوگcypr1248[2]
زبان‌شناسی12-AAC-ehx

تا پیش از سال ۲۰۰۰، همه سخنوران این زبان بالای ۳۰ سال سن داشتند و به زبان یونانی نیز مسلط بودند. طی یک سرشماری در سال ۲۰۱۱ در قبرس انجام گرفت، ۳٬۶۵۶ مارونی قبرسی در این کشور حضور داشتند که هیچ‌کدام از عربی قبرسی به عنوان زبان مادری خود یاد نکردند.[6]

پراکندگی

عربی قبرسی در کرانهٔ شمالی ناحیه گیرنه، کرانهٔ جنوبی ناحیه لیماسول، نیکوزیا و در روستاهای کوهستانی پرشمار مارونی‌نشین یافت می‌شود.[7]

واژگان

عربی قبرسی شمار زیادی وام‌واژه از سریانی و یونانی دارد.

قبرسی با الفبای لاتینقبرسی با الفبای عربیقبرسی معیارعربی معیار
Ismi o Kumetto. Ayşo ismak l-idإسمی أُو کومیتّو. أیشو إسمک لإد؟اسمی هو کومیتّو. ایش اسمک لإنت؟اسمی کومیتّو. ما اسمک؟
Ismi l-ana o Pavlo. Ayşo ismik l-idiإسمی لأنا أُو پاڤلو. أیشو إسمک لإیدی؟اسمی لأنا هو پاڤلو. ایش اسمِک لإلِک إنتی؟اسمی پاڤلو. ما اسمکِ؟
L-aδa aş pikululluلآذا أش پِکولُلّو؟ ایش بقولوله لهادا؟ما اسمه؟ (هذا ماذا یقولون له؟)
L-ism tel l-yapati o Antonالإسم تل لیاپاتی أُو أنتونالاسم تاع أبوی هو أنتوناسم والدِی أنتون.
Xmenye u tisca aşka pisawnna?ٱخمِانیِة وُ تسعة أشکا پِسَوْنَّ؟تمانة وتسعة ایش بساووا؟ما مجموع ثمان وتسع؟
Pisawnna caşra u sapcaپِسَوْنَّ عشرة وُ سبعةبساووا عشرة وسبعةیساویان سبعة عشر
Aş xar kan imps? Imps kan Yamuxmisأش خار کان إمپس؟ إمپس کان یاموخْمیسأی نهار کان امس؟ امس کان یوم الخمیسأی یوم کان أمس؟ أمس کان الخمیس
Aş xar tte kun pukra? Pukra tte kun Yamussiftأش خار ٱتّی کُون پُکرا؟ پُکرا ٱتّی کُون یاموسِّفتأی نهار تیکون (حیکون) بکرا؟ بکرا حیکون یوم السبتماذا سیکون یوم الغد؟ الغد سیکون السبت
Yamuxxat marrux fi li kniseیاموخَّت مَرُّوخ فی لِکنیسةیوم الأحد منروح فیه (بنروح فیه) الکنیسة/لکنیسةیوم الأحد نذهب فیه للکنیسة
Kilt xops ma zaytun, xaytċ casel u şraft xlip tel pakraکلت خُپس ما زیتون، خَیْتْش عسل وشرفت ٱخلیپ تل پکرةأکلت خبز مع زینتون وشویّةْ عسل وشربت حلیب تاع بقرةأکلت خبزًا مع زیتون وبعضًا من العسل وشربت حلیب البقرة
Yeییإیهنعم
Laلالالا

سامانه نوشتاری

عربی قبرسی با دو الفبای یونانی و لاتین نوشته می‌شود. در ماه مه سال ۲۰۰۹، «کمیته خبرگان در نوشتار عربی مارونی قبرسی» پیشنهادی برای نوشتار عربی قبرسی را به دولت قبرس ارسال کرد. معلوم نیست که آیا این به خط یونانی خواهد بود یا لاتین اما ظاهراً هر دو پیشنهاد شده‌اند. در قبرس یک واژه‌نامهٔ عربی قبرسی-یونانی موجود است که از الفبای یونانی استفاده کرده‌است.

الکساندر بورگ زبان‌شناس یک الفبای لاتین برای نوشتار عربی قبرسی ابداع کرد که سازمان غیردولتی «هکی فی سانّا» در سال ۲۰۰۷ آن را تأیید کرد و ظاهراً برخی متون کوتاه نیز به آن ترجمه شده‌اند.

الفبای لاتین عربی قبرسی
ABCDΔ EFGĠĊ IJKLM NOPΘR STUVW XYZŞ
abcdδ efgġċ ijklm nopθr stuvw xyzş

جستارهای وابسته

منابع
  1. "Arabic, Cypriot Spoken". Ethnologue. Retrieved 2018-08-08.
  2. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Cypriot Arabic". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  3. http://www.naharnet.com/stories/en/221537-cyprus-maronite-minority-sees-chance-to-save-ancient-language
  4. Versteegh, Kees (2001). The Arabic Language. Edinburgh University Press. ISBN 0-7486-1436-2.
  5. Hadjioannou, Xenia; Tsiplakou, Stavroula; Kappler, Matthias (2011). "Language policy and language planning in Cyprus". Current Issues in Language Planning. Routledge. 12 (4): 503–569.
  6. Council of Europe (2014-01-16). "European Charter for Regional or Minority Languages. Fourth periodical presented to the Secretary General of the Council of Europe in accordance with Article 15 of the Charter. CYPRUS" (PDF).
  7. "Arabic, Cypriot Spoken". Ethnologue. Retrieved 2018-07-16.

پیوند به بیرون
پروژهٔ ویکی‌پدیا عربی قبرسی آزمایشی در ویکی‌مدیا انکوباتور موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.