عربی خوزستانی

عربی خوزستانی گویشی از زبان عربی و زیر مجموعه لهجه عربی بین‌النهرینی است که مشابه عربی عراقی و عربی خلیجی می‌باشد؛ که در جنوب غرب ایران به ویژه استان خوزستان و نواحی جنوبی استان ایلام توسط مردم عرب بدان تکلم می‌شود.

عربی خوزستانی
زبان بومی درایران
شمار گویشوران
(بدون برآورد دسترسی)
الفبای عربی
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹–
گلاتولوگهیچ کدام

پراکندگی جغرافیایی و لهجه‌ها

زبان عربی در میان عرب‌های خوزستان رایج است. بخش‌های بسیاری از زمین‌های روستایی و شهری استان خوزستان شامل سوسنگرد و هویزه و شادگان[1] تنها بخش‌هایی هستند که به‌طور کلی عرب‌زبان می‌باشند. همچنین در دیگر شهرهای استان خوزستان مانند

اهواز، آبادان، خرمشهر، شوش و امیدیه زبان عربی در کنار سایر زبان‌های رایج شهر را تشکیل می‌دهند. همچنین جنوب استان ایلام در مناطق دهلران، موسیان و دشت عباس زبان عربی بین عشایر عرب رواج دارد.
گویش عربی مردم خوزستان تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارد و لهجه عربی خرمشهر را فصیح‌ترین و اصلی‌ترین لهجه این گویش می‌دانند.[2]

ویژگی‌های زبانی

زبان عربی خوزستان به‌دلیل شفاهی بودن و نیز افزایش سواد و تحصیلات میان مردم عرب و نیز گسترش استفاده از رسانه و مدارس فارسی‌زبان تفاوت‌های زیادی با گویش عربی رایج در منطقه عراق یافته‌است.[3] مهم‌ترین این تأثیرات در ساختار جمله است که ترتیب فاعل(s)فعل(v) و مفعول(o) در زبان عربی خوزستانی متفاوت با سایر لهجه‌ها و گویش‌های این زبان است؛ و دو سبک (SVO) و (VSO) در تمام لهجه‌های عربی رایج است اما عربی خوزستانی بر خلاف این‌ها یک الگوی (SOV) هم دارد که به‌جز عربی ازبکستانی در سایر لهجه‌های عربی دیده نمی‌شود و این تحت تأثیر زبان فارسی در ایران و تاجیکی در ازبکستان رقم خورده‌است.

آواشناسی

از نظر آواشناسی لهجه عربی خوزستان سریع بوده و تمایل به حذف همخوان‌ها در آن وجود دارد.[4] در این لهجه برای مثال واژه أنتَ ('ant-a) در گفتار به صورت إتِّ(e-tt-e) یا در دیگر نمونه قلت لی به معنی (به من گفتی) در میان مردم خوزستان به صورت گلت‌لی (GI-T-LI) تلفظ می‌شود. در لهجه عربی این منطقه صامت «ق» به صورت «گ» و صامت «ک» گاهی به صورت «چ» تلفظ می‌شود. همچنین حرف «ج» نیز بیشتر اوقات به صورت «ی» ادا می‌شود. این تفاوت‌ها یا نظایر آن در تمام لهجه‌های عربی مانند مصری و لبنانی نیز موجود است.

نمونه زبانی

نمونه‌ای از تفاوت‌های آوایی عربی خوزستانی و عربی فصیح:

گویش عربی خوزستانعربی فصیحفارسی
عَیِمعجمغیر عرب
دیایهدجاجهمرغ
إگعَدإقعدبنشین
اُبوچأباکِپدر تو(مؤنث)
ییگولونیَقولونمی‌گویند
چِبیرکبیربزرگ
ماعِدّیما عندیندارم، نزد من نیست
چنتکنتُبودم

جستارهای وابسته

پانویس
  1. «نگاهی به میراث معنوی مردم شادگان». به نقل از ایسنا. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئن ۲۰۱۱. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  2. کتاب خوزستان، عبدالنبی قیم. صفحهٔ ۵۰
  3. "Khuzestani Arabic: a case of convergence". Maryam Shabibi. Retrieved ۳۱-۰۷-۲۰۱۱. Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
  4. "Khuzestani Arabic: Definiteness marking". Maryam Shabibi. Retrieved ۳۱ ژوئن ۲۰۱۱. Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)

منابع
  • About Spoken Arabic of Khoramshahr
  • عبدالنبی قیم (۱۳۸۳)، «نگاهی جامعه‌شناختی به زندگی و فرهنگ مردم عرب خوزستان»، کتاب خوزستان، به کوشش بنیاد خوزستان‌شناسی. محمد جواهر کلام، محمد جعفری قنواتی، تهران: شادگان
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.