شهرستان کنارک

جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۹۸،۲۱۲ نفر بوده‌است.[1]

شهرستان کُنارک با مساحتی بالغ بر ۱۱٬۵۶۷ کیلومتر و به مرکزیت شهر کنارک می‌باشد. کل جمعیت آن ۶۷۵۸۲ نفر است که از این تعداد ۴۲۱۳۹ نفر در روستا و ۲۵۴۴۳ نفر در شهر زندگی می‌کنند. در مورد وجه تسمیه این شهر آنچه که بر سر زبان‌ها باقی‌مانده این است که در این مکان درختان کنار زیادی یافت می‌شده که به همین علت این شهر کوچک بندری به کُنارک معروف گشت.

شهرستان کنارک شامل ۲ بخش،۴ دهستان و ۲ شهر به شرح زیر است:

کُنارک رشد خود را مدیون موقعیت مناسب صید و صیادی و نیز موقعیت تجاری بخصوص با کشورهای پاکستان و حوزه خلیج فارس است. وجود دو کارگاه قایق‌سازی در شهر مکمل فعالیت‌های صیادی و تجاری بوده و توان پذیرش جمعیت کُنارک را در سطحی نسبتاً بالا نگه داشته‌است. بعد از انقلاب اسلامی اجرای طرح‌های زیربنایی و توسعه بنادر و احداث اسکله‌های جدید به آن رونق بیشتری بخشیده‌است.

همچنین، نیروگاه گازی کنارک از منابع تأمین انرژی این منطقه است.

کُنارک دارای آب و هوای گرم و مرطوب است. هوای آن در اوج گرمای تابستان به علت وزش بادهای موسمی «مونسون» معتدل می‌باشد. این منطقه گرم‌ترین نقطه کشور در زمستان می‌باشد. داشتن چنین اقلیمی باعث شده‌است که محصولات کشاورزی فراوانی همچون چیکو، پاپایا، موز، کنار، انبه، زیتون محلی، بادام و هندوانه در آن کشت شود.

مهم‌ترین دشت‌های شهرستان کُنارک عبارتند از:

۱- دشت سرگان با ۸۴ هزار هکتار

۲- دشت کهیر با ۸۴ هزار هکتار

۳- دشت لاش و زرآباد با ۱۳۴ هزار هکتار

از مهم‌ترین گونه‌های جنگلی این بخش می‌توان کهور، کلیر، گور گیاه، کلپوره، آویشن و … نام برد.

کلیر: مهم‌ترین محل رویش این گیاه سواحل جنوب استان بیشتر در ارتفاعات صفر تا ۱۰۰۰ متری است.

کلپوره: این گیاه در مناطق کوهستانی از ارتفاع ۱۱۰۰ تا ۱۹۰۰ متری و روی خاک‌های شنی یا در بین درز و شکاف سنگ‌ها رویش دارد. این گیاه برای امراض داخلی و گوارشی مفید است.

گور گیاه: نام محلی این گیاه ندگ (nadag)می‌باشد و بیشتر در آبراهه‌ها ی مناطق دشتی استان رشد و نمو دارد.

آویشن: نام محلی این گیاه ازگند و در نقاط کوهستانی از ارتفاع ۷۰۰ تا ۲۰۰۰ متری روی خاک‌های کم عمق و سبک می‌روید و برای رفع کهیر یا خارش ناشی از حساسیت مفید بوده و همچنین دارویی ضدسرفه است.

خانه قدیمی الریان خان:

تنها اثر ثبت شده در شهرستان کُنارک می‌باشد. این اثر که در حدود ۱۲۰ سال پیش‌ساخته شده جزو اولین بناهای خشت و گلی به حساب می‌آید و متعلق به آقای چهارشنبه الریان از بزرگان کُنارک بوده‌است. اثر مذکور با زیر بنای حدود ۲۰۷ متر مربع در بافت قدیمی شهر کُنارک ساخته شده‌است.

این ساختمان حدود ۳/۵ متر ارتفاع دارد و مصالح آن بیشتر خشت و گل می‌باشد. ستون‌های زیبا و پنجره‌های چوبی قدیمی از عوامل تزئینی این بنا می‌باشد.

زیارت حاج حسین:

این بنا به صورت گنبدی شکل و بر روی تپه بنا شده‌است. این زیارتگاه نزدیک «زیارت شیخ فرج» ساخته شده‌است و مربوط به ۶۰ تا ۷۰ سال پیش است.

صنایع دستی:

شامل سوزن دوزی، حصیربافی، صدف کاری، طلاسازی، لنج‌سازی و توربافی می‌باشد.

سوزن دوزی یا بلوچی وزی

نوعی گلدوزی است با سوزن و دست روی پارچه؛ لباس زن بلوچ جامه خویش را سر دست‌ها تا روی شانه، دور یقه، مچ پا و دامن پیراهن سوزن دوزی می‌کند. نقوش عمدتاً به صورت اشکال هندسی و معمولاً رنگ‌های روشن و گرم مانند نارنجی و قرمز به عنوان رنگ‌های اصلی و رنگ‌های دیگر مثل سبز، سفید، سیاه و قهوه‌ای به عنوان رنگ‌های فرعی انتخاب می‌شود.

صدف کاری:

از صدف‌های دریا برای ساخت مجسمه‌های کوچک و تزئین در قاب و آینه استفاده می‌شود.

طلاسازی:

در برگیرنده نقش و طرح‌های بومی و ریزه کاری‌های فراوان است و تا حدودی تحت تأثیر شبه قاره هند می‌باشد.

1. بتو ماش: نوعی غذای محلی که از ترکیب برنج و ماش می‌باشد. برای تهیه ابتدا ماش را سرخ کرده و با آسیاب دستی آسیاب کرده و ماش، برنج و آب را مخلوط نموده و در دوری می‌گذارند.
2. شودوده: نوعی غذای محلی است که از سرخ کردن خرما با روغن که گاهی به آن کنجد و بادام اضافه می‌شود تهیه می‌گردد.
3. ماشینگ: نوعی سوپ ماش که با نان خورده می‌شود.
4. کیش: مغز درخت خرمای جوان که شیرین و سفیدرنگ است.
5. دلگ: برنج کوبیده شده که با آب به صورت شل تهیه می‌شود.
6. ناروش: خورش که اغلب با خورش ماهی (کو گئرت) و خورش مرغ مصرف می‌شود.
7. بریانی: مانند استامبولی است و طبخ آن با مرغ و ماهی است و به همراه ادویه فراوان و تند مصرف می‌کنند.
8. انباغ: مرغ را ریش‌ریش کرده و به همراه شنبلیله کاملاً سرخ می‌کنند.
9. شیلانچ: کشک را در هاون می‌کوبند و با آب و کمی روغن داغ می‌کنند.
10. تباهگ: گوسفند را در زمستان پس از ذبح و درآوردن پوست در هوای آزاد به ریسمانی می‌آویزند تا خشک شود و به آن کمی آب انار و نمک می‌زنند. این گوسفند خشک شده را در طول زمستان تکه‌تکه کرده و می‌خورند و گاه نیز همراه آن برنج مصرف می‌کنند.

غذای محلی تباهگ

انواع نان‌ها

1. حمیر: مانند نان تافتون است.
2. تی موش: نان نازکی است نازک‌تر از لواش که آن را «فطیر» هم می‌گویند چون با خمیر بی‌مایه درست می‌شود.
3. نان تنوری روغنی: حلکاری
4. نان ذرت: سوهر=ذرت قرمز
5. نان کماچ یا ریگی
6. نان روغنی رو تابه (دک)