شهرستان اشنویه

زبان بیشینه ساکنین مردم شهرستان اشنویه به زبان کردی سورانی[5][6][7] است که هم با لهجه محلی (نزدیک به گویش راوندزی و اربیلی (هولیر) است) و هم به لهجه مکریانی صحبت می‌کنند. مردمان ایل هرکی[8][9][10] به کردی کرمانجی صحبت می‌کنند.

اهالی شهرستان اشنویه اهل سنت هستند. نزدیک۹۶٪ سنی شافعی و۴٪ حنفی هستند.[11]

از جمله ایلات شهرستان اشنویه می‌توان به ایل زرزا[12] قره‌پاپاق، سادات،هرکی، مامش، شکاک و سایر ایلات مکری اشاره کرد.[13] بیشتر این ایلات کُردزبان و سنی مذهب هستند، اما ایلات قره‌پاپاق تُرک‌زبان و شیعه مذهب می‌باشند.[14][15]

تقسیمات کشوری این شهرستان، بنابرآنچه در نتایج آمارگیری سرشماری سال ۱۳۸۵ کل کشور آمده‌است، بر حسب بخش، شهر، دهستان و روستا به شرح زیر است:

شهر اشنویه نیز در جنگ ایران و عراق نیز مورد حمله شیمیایی قرار گرفت.[16][17] در روزهای پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت از دو طرف جنگ، یعنی سوی جمهوری اسلامی ایران و رژیم بعث عراق، در تاریخ یازدهم مرداد ماه ۱۳۶۷، هواپیماهای ارتش بعثی عراق به بعضی از منطقه‌های شهر اشنویه حمله کرد و در آن حملات از گاز اعصاب خردل استفاده کرد. به دنبال آن حملات، حدود ۲۷۰۰ نفر مصدوم شدند. در این حمله‌ها که در ساعت دو و چهل و پنج دقیقه بامداد (۱۱ مرداد سال ۱۳۶۷) در زمانیکه مردم اشنویه در خواب به سر می‌بردند، تعدادی از منازل مسکونی و در حوالی آنها در طرف غرب و جنوب غربی شهر در مناطق بردهبرده زرد، کچل آباد و مام‌تمر مورد حمله هواپیماهای گاگارین رژیم عراق قرار گرفتند. همچنین، هیئت اعزامی سازمان ملل متحد نیز در گزارش خود، تعداد مجروحان را ۲۶۰۰ نفر اعلام نمود.[18]