سلامتی دولت علیه ایران

سرود سلامتی دولت عِلّیهٔ ایران، مارش ملی ایران در آغاز دورهٔ مشروطه بوده‌است. آهنگساز این سرود غلامرضا خان امیرپنجهٔ سالار معزز موزیکانچی‌باشی بریگاد قزاق می‌باشد. او بعدها در دورهٔ پهلوی نام خانوادگی «مین‌باشیان» را برای خود برگزید. احتمالاً شعر آن نیز توسط خود او سروده شده باشد.
سلامتی دولت علّیهٔ ایران
متن سرود ملی
در پخش این پرونده مشکل دارید؟ ویکی‌پدیا:راهنمای رسانه را ببینید.

تاریخچه
صفحهٔ نخست نت مارش ملی ایران اثر غلامرضا مین‌باشیان

ظاهراً نت این سرود، نخستین بار تحت نام «مارش ملی ایران» (به فرانسوی: Marche Nationale Persane) در غُرّهٔ (روز نخست) رجب ۱۳۲۷ ه‍.ق برابر با ۹ ژوئیهٔ ۱۹۰۹ میلادی (۲۸ تیر ۱۲۸۸ ه‍.خ) یعنی چند روز پس از فتح تهران به‌دست مشروطه‌خواهان و شکست محمدعلی شاه قاجار در «مطبعهٔ فاروس» در تهران به چاپ رسیده‌است.[1]

این سرود جایگزین سرود سلام شاه که در دوره ناصرالدین شاه ساخته شده بود شد.

این سرود توسط سالار معزز برای کلیهٔ سازهای نظامی تنظیم شد و برای دولت‌هایی که انقلاب مشروطیت ایران را پذیرا شدند، ارسال گردید.[2]

این مارش در تاج‌گذاری احمد شاه قاجار نواخته شد و شعر و نت این سرود در نشریهٔ «عصر جدید» در تاریخ شنبه ۲۱ ذیقعدهٔ ۱۳۳۳ (۹ مهر ۱۲۹۴) منتشر گردید.[3]

نت پیانوی سرود ملی در سال ۱۳۰۱ش/۱۳۴۱ق/۱۹۲۲م، در ژنو با عنوان «سرود سلامتی دولت عِلّیهٔ ایران» چاپ شد.[4]

با ساخت مجموعهٔ سه‌گانهٔ «سرود شاهنشاهی»، «سرود پرچم» و «سرود ملی» در دورهٔ رضا شاه پهلوی این سرود کنار گذاشته شد.

به‌دلیل نبود رادیو و تلویزیون در آن زمان، این سرود چندان شناخته نگردید و حتی برخی به‌غلط غلامرضا مین‌باشیان را آهنگساز سرود ملی ایران در دورهٔ پهلوی می‌پندارند در حالی که آهنگساز سرود اخیر داوود نجمی مقدم می‌باشد. ماجرای منقول از دکتر جلال گنجی دربارهٔ دانشجویان ایرانی مقیم آلمان در زمان احمد شاه قاجار و ناآگاهی آنان از سرود ملی کشورشان و اجرای ترانهٔ «عمو سبزی‌فروش» به جای سرود ملی ایران در برابر امپراتور آلمان نیز نشان از کمتر شناخته بودن این سرود دارد.[5]

گریس کرزن همسر لرد کرزن در کتاب خاطراتش از نواخته شدن سرود ملی ایران در مراسم پذیرایی از احمد شاه در بریتانیا یاد کرده‌است که این نیز سندی دیگر برای وجود سرود ملی در دورهٔ احمد شاه قاجار می‌باشد.[6]

شعر
نت سلامتی دولت عِلّیهٔ ایران

قسمت اول

تا خدایْ این کشورِ ایران نمود
بس درِ عزت به رویش برگشود
خسروانش را کُلَه خورشید بود
رایتش را فرق بر خورشید بود
تا که خود چترِ عدالت گسترد
خود چترِ عدالت گسترد
مُلکِ ایران را نشانِ خیر و خوبی بُد لِوا
این لِوا فرخنده بادا باز با دورِ بقا
راست اندرین جهان
افتخارِ ما، شرحِ مامَضیٰ
شرحِ مامَضیٰ تا کی‌ام راست
باز کوششی جوششی یاران

قسمت دوم

چون به فرخ‌رسمِ دورانِ کیان
مُلکِ ملت را یکی یابی روان
بی‌تأمل باز باید داد جان
تا به‌جز نیکی نبیند زین نشان
هر که در تقدیرِ ایران بنگرد
در تقدیرِ ایران بنگرد
بود در مُلکِ کیان آیتِ قدرت عیان
باد با تاجِ کیانی رایتِ عزت به پا
هان ای برادران
موطنِ عزیز بهترین سراست
حفظِ خاکِ آن آبرویِ ماست
باز غیرتی همتی مردان

جستارهای وابسته

پیوند به بیرون

منابع
  1. تصویر صفحهٔ نخست «مارش ملی ایران» به‌تاریخ ۱ رجب ۱۳۲۷ ه‍.ق در وبگاه جواد معروفی
  2. ملاح، حسینعلی (۱۳۵۴). تاریخ موسیقی نظامی ایران. تهران: هنر و مردم. ص. ۱۳۵–۱۳۶.
  3. نشریهٔ عصر جدید، شمارهٔ ۸ (سال دوم)، طهران، شنبه ۲۱ ذیقعدهٔ ۱۳۳۳، صفحه‌های ۵ و ۶
  4. درویشی، محمدرضا، «نگاه به غرب، بحثی در تأثیر موسیقی غرب بر موسیقی ایران» ، انتشارات ماهور، ۱۳۷۳، صفحهٔ ۳۴
  5. رضایی، بابک (بهار ۱۹۹۴ میلادی (۱۳۷۳ ه‍.خ)). فصلنامهٔ ره‌آورد. لس‌آنجلس (۳۴): ۲۴۰–۲۴۱. کاراکتر zero width joiner character در |سال= در موقعیت 25 (کمک); تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک); پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  6. Curzon, Grace (1955). Reminiscences. Great Britain: Hutchinson. p. 133.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.