نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران
نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران نشان رسمی کشور ایران از سال ۱۳۵۹ می‌باشد. از این نشان در پرچم ایران و اسناد رسمی استفاده می‌شود. همچنین از این نشان به عنوان بخشی از نشان‌وارهٔ نهادهای حکومتی (همچون قوهٔ قضائیه و نیروهای مسلح) بهره برده می‌شود.
| نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران | |
|---|---|
 نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران | |
| پذیرفته‌شده | ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹ |
| نگهدارها | چهار هلال و یک شمشیر این پنج جزء به گونه‌ای کنار هم چیده شده‌اند که علاوه بر عبارت لا اله الا الله، به پنج جزء اصول دین نیز اشاره داشته باشند. همچنین نشان به گونه‌ای طراحی شده‌است که به گل لاله شباهت داشته باشد. در فرهنگ اسلامی‌ایرانی، گل لاله نماد شهادت است. |
| سایر عناصر | بالای شمشیر تشدید آمده‌است که تکرار یک حرف می‌باشد. |
| کاربرد | نشان رسمی ایران، وزارتخانه‌ها و دیگر نهادهای دولتی |
ویژگی‌های نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران
نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران در واقع یک نشان‌واره از عبارت اسلامی لا اله الا الله است و طراحی آن به گونه‌ای است تا به صورت کلمه الله دیده شده و همچنین مشابه گل لاله باشد. روییدن لالهٔ سرخ بر مزار سربازی که جانش را در راه پاسداری از میهن فدا کرده، عقیده‌ای کهن نزد ایرانیان است و به اسطوره‌شناسی ایران بازمی‌گردد. اخیراً لالهٔ سرخ نمادی از شهادت در نظر گرفته می‌شود. اجزاء این نشان چهار هلال و یک شمشیر بوده که روی هم رفته به پنج جزء اصول پنج‌گانهٔ مذهب تشیع اشاره می‌کنندکه جزء مهمتر آن (توحید) در وسط قرارگرفته و ظاهر متفاوت‌تری دارد. همچنین رکن اصلی این نماد (شمشیر) نماد از ایستادگی و استقامت است. بالای شمشیر نیز حرکت تشدید (زبان‌شناسی) آمده‌است که در زبان عربی و فارسی نمایانگر تکرار یک حرف می‌باشد. همچنین تقارن کامل این شکل نشان از وجود تعادل در جهان است. دایره‌ای بودن واژه الله نشان از زمین است و تلاش برای ایجاد حکومتی توحیدی در آن که از اهداف انقلاب اسلامی ایران است. این نشان توسط حمید ندیمی طراحی شد و در ۹ مهٔ ۱۹۸۰ برابر با ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹ به صورت رسمی مورد تأیید روح‌الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. این آرم در یونیکد در گروه نمادهای متفرقه جای گرفته و با نویسهٔ U+262B (☫) تحت عنوان FARSI SYMBOL شناخته می‌شود. کودکان ایران زمین در دوران تحصیل (دوره ابتدایی) با این نشان و معنی آن آشنا می‌شوند.
تاریخچه
.svg.png.webp)
.svg.png.webp)
.svg.png.webp)
پس از انقلاب اسلامی، در آغاز نشان شیر و خورشید به کار می‌رفت. در ۱۰ اسفند ۱۳۵۷، آیت‌الله خمینی خواستار برچیده شدن نشان شیر و خورشید شد.[1] پس از این سخنرانی، دولت موقت مسابقه‌ای عمومی برای طراحی نشان جمهوری اسلامی برگزار کرد. اگرچه نشان کنونی جمهوری اسلامی نیز به این مسابقه ارسال شد، ولی نشان دیگری اثر صادق تبریزی که شامل ستاره‌ها و مشت‌هایی گره‌کرده بود، در تاریخ ۱۰ بهمن ۱۳۵۸ از سوی شورای انقلاب پذیرفته شد[2] و بر روی سندهای حکومتی و اسکناس‌های اول انقلاب چاپ شد.[3][4] رسمیت این نشان دیری نپایید و در تاریخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹، نشان کنونی جمهوری اسلامی ایران که پیشتر به تصویب شورای انقلاب رسیده بود از سوی آیت‌الله خمینی تصویب گردید.[5] با وجود طراحی و تصویب این دو نشان، شیر و خورشید تا سال ۱۳۵۹ بر روی برخی اسناد دولتی به کار می‌رفت که اعتراض آیت‌الله خمینی را در ۶ تیر ۱۳۵۹ برانگیخت.[6] وی در ۷ تیر ۱۳۵۹ برای تغییر نشان‌ها و آرم‌های شاهنشاهی مهلتی ۱۰ روزه تعیین کرد.[7] همچنین پرچم کنونی جمهوری اسلامی که دارای نشان جمهوری اسلامی است، در ۱۵ تیر ۱۳۵۹ از سوی شورای انقلاب تصویب شد.[8]
نگارخانه
نشان جمهوری اسلامی ایران در یک فرش زینتی
جستارهای وابسته
منابع
- «مبارزه با فساد و محو آثار طاغوت»، صحیفهٔ امام خمینی، جلد ۶، ص ۲۷۵
- «آرم جمهوری اسلامی به تصویب شورای انقلاب رسید». روزنامه بامداد: ۳. ۱۰ بهمن ۱۳۵۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ آوریل ۲۰۱۹.
- ماهنامهٔ سپیدهٔ دانایی، «گفتگو با دکتر حمید ندیمی، داستان این پرچم مقدس»، اسفند ۱۳۸۶
- «۴۰ نقاشی خط تبریزی در لندن به نمایش در می‌آید». خبرگزاری مهر. خبرگزاری مهر. ۲۹ تیر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۷ نوامبر ۲۰۱۸.
- «گفتگو با دکتر حمید ندیمی؛ داستان این پرچم مقدس». مجلهٔ «سپیدهٔ دانایی». سپیدهٔ دانایی. اسفند ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ مارس ۲۰۱۸.
- «اخطار پیرامون محو آثار طاغوت»، صحیفهٔ امام خمینی، جلد ۱۲، ص ۴۷۷
- «مهلت ده‌روزه برای ایجاد تغییرات در کشور»، صحیفهٔ امام خمینی، جلد ۱۲، ص ۴۸۶
- مصوبهٔ ۶۹۳۰ شورای انقلاب
| کشورهای مستقل | جمهوری آذربایجان • اردن • ارمنستان • ازبکستان • اسرائیل • افغانستان • امارات متحده عربی • اندونزی • ایران • بحرین • برونئی • بنگلادش • بوتان • پاکستان • تاجیکستان • تایلند • ترکمنستان • ترکیه • تیمور شرقی • چین • روسیه • ژاپن • سری‌لانکا • سنگاپور • سوریه • عراق • عربستان سعودی • عمان • فیلیپین • قبرس • قرقیزستان • قزاقستان • قطر • کامبوج • کره جنوبی • کره شمالی • کویت • گرجستان • لائوس • لبنان • مالدیو • مالزی • مصر • مغولستان • میانمار • نپال • ویتنام • هند • یمن | .svg.png.webp) |
|---|---|---|
| دولت‌های با رسمیت محدود | آبخاز • اوستیای جنوبی • تایوان • فلسطین • جمهوری ترک قبرس شمالی • قره‌باغ | |
| قلمروهای وابسته و سرزمینهای دیگر | جزیره کریسمس • جزایر کوکوس • ماکائو • هنگ کنگ | |