سازمان کارگران انقلابی ایران (راه کارگر)

سازمان راه کارگر سازمانی مارکسیستی و چپ‌گراست که در جریان انقلاب ۱۳۵۷ شکل گرفت و با نام راه کارگر در چهارم تیر ۱۳۵۸ رسماً اعلام موجودیت کرد و در سال ۱۳۶۱ با تغییر اسم و نام سازمان کارگران انقلابی ایران (راه کارگر) را برای خود برگزید.

این سازمان عمدتاً از اعضا و هواداران سابق فداییان و مجاهدین مارکسیست تشکیل شد که در زندان دیدگاه خود را نسبت به مبارزه مسلحانه تغییر داده بودند و مواضع ضد مائوئیستی اختیار کرده بودند. پس از انقلاب ۱۳۵۷، این افراد دور هم جمع شدند و دیدگاه‌های خود را در نشریه رسمی خود به نام «راه کارگر» منتشر کردند.

آن‌ها در تحلیل خود، جمهوری اسلامی را حکومتی مذهبی – بناپارتیستی می‌دانستند.

راه کارگر، پیش از تبعید و بین سال‌های ۱۳۵۸ و۱۳۶۰، در مخالفت هم با آزادی‌خواه‌های اسلامی و هم مکتبی‌ها نقش کوچکی ایفا کرد. در این مقطع سازمان دچار انشعاب شد و برخی اعضای آن به حزب توده پیوستند. در نیمه دهه ۶۰، سازمان کوشید خلأ ناشی از فروپاشی برخی سازمان‌ها را با ادغام گروه‌های کوچک‌تر و ارائه یک برنامه و سیاست منسجم پر کند، اما از آن جا که کل جنبش به نقطه از کار افتادگی و اضمحلال رسیده بود، این تلاش‌ها ثمری نداشت.

در سال ۱۹۸۶ بخشی دو تن از مشاوران کمیته مرکزی ازجمله محمد آزادگر و تعدادی از اعضای حزب توده که از شوروی به غرب مهاجرت کرده بودند به راه کارگر پیوستند.

در سال ۱۹۸۷ بخش دیگری از اعضای حزب توده که در شوروی تحت‌ عنوان «بیانیه‌ی ما» گرد یکدیگر آمده بودند، پس از مهاجرت به غرب، به سازمان راه کارگر پیوستند.

در سال ۱۹۹۶ به هنگام اختلاف‌نظر درباره‌ی موضع‌گیری در قبال اصلاح‌طلبان سازمان راه کارگر رسماً از ۴ عضو خود خواست که این سازمان را ترک گویند، چرا که مواضع آن‌ها در چارچوب مواضع سازمان نمی‌گنجید. کنگره سال ۲۰۰۳ سازمان راه کارگر با رأی بسیار بالایی از تصمیم خود انتقاد کرد و اخراج این بخشی از اعضا را ناعادلانه نامید و تصمیم گرفته شد رسماً از این افراد معذرت‌خواهی شود و از آن‌ها دعوت به همکاری شود.

راه کارگر در سال ۲۰۰۹ دچار انشعابی بزرگ شد. مبنای انشعاب اساساً برپایه اختلافاتی صورت گرفت که از مدت‌های پیش پیرامون درک از تشکیلات و نوع سازمان‌یابی، رابطه‌ی آن با آزادی اندیشه و بیان مشروط یا غیرمشروط و به‌طور ویژه درباره‌ی سازمان یک‌‌تاکتیکی یا چند‌تاکتیکی شکل گرفته بود. دو مقاله «گره‌گاه‌ها، ضوابط و منطق حاکم بر آنها» نوشته تقی روزبه که شامل هفت پرسش‌ و پاسخ بود و متقابلاً پاسخ محمدرضا شالگونی به هفت پرسش بالا، با عنوان «اختلاف ما»، نشان‌دهنده‌ی زمینه‌ها و دلایل عمده انشعاب در سال ۲۰۰۹ بود. [منبع: [اسناد بحران و انشعاب در «راه کارگر» :[1] و[2] - راه کارگر (هیئت اجرائی) و[3] - راه کارگر (کمیته مرکزی). یا:[4]

در پی انتشار نامه‌ای درونی با امضای سی تن از اعضای راه کارگر بخشی از اعضای این سازمان از جمله محمدرضا شالگونی و روبن مارکاریان نظر کمیته‌ی مرکزی سازمان برای باقی‌ماندن در راه کارگر و بحث روی اختلافات در کنگره راه کارگر را نپذیرفتند و به‌همراه بخشی از اعضای راه کارگر خود را راه کارگر نامیدند و رهبری جدیدی را برای بخش منشعب راه کارگر بنام "هیئت اجرائی سازمان کارگران انقلابی ایران (راه کارگر)" تشکیل دادند.

پس از این انشعاب، سازمان راه کارگر در کنگره ۲۰۰۹ خود اعلام کرد هیچ دلیل منطقی برای جدایی اعضای جداشده نمی‌بیند و از بخش منشعب دعوت کرد به سازمان برگردند. در همین کنگره راه کارگر اعلام کرد تشکیلاتی است که تحمل جریانات و فراکسیون‌های گوناگون نظری را دارد و وجود گرایش‌های نظری گوناگون و چند گرایشی نظری در تشکیلات را که مرزبندی با جمهوری اسلامی دارند و برای سوسیالیسم از امروز تلاش می‌کنند از نقاط مثبت راه کارگر می‌داند و نه نقطه‌ضعف آن. علی‌رغم جدایی تشکیلاتی دو بخش راه کارگر تغییر خاصی در مواضع سیاسی و نظری‌شان به وجود نیامده و هر دو بخش گاهی در همکاری‌های مشترک از جمله «اتحاد چپ» و … با هم همکاری می‌کنند.

از آن‌جا که بخش منشعب این سازمان با پسوند هیئت اجرائی خود را همچنان سازمان انقلابی کارگران ایران (راه کارگر) می‌خواند و طی ۴ سال تشابه اسمی این دو سازمان موجب سردرگمی عمومی گشته بود، بخش اصلی سازمان انقلابی کارگران ایران (راه کارگر) تصمیم گرفت به همان اسم ۳۰ سال گذشته خود رجوع کرده و خود را «راه کارگر» بخواند. زیرا هم تشابه اسمی مشکل بزرگی را ایجاد کرده بود و هم این که به هر حال همه این سازمان را «راه کارگر» می‌نامیدند. این سازمان در بدو پیدایش خود در ایران هم نام کوتاه «راه کارگر» را داشت. از این رو، اینک خانواده‌ی راه کارگر دارای دو سازمان است. سازمان مادر که خود را «سازمان راه کارگر» می‌نامد و بخش منشعب که به نام پیشین این سازمان فعالیت می‌کنند. به لحاظ سیاسی هیچ‌گونه اختلاف سیاسی یا ایدئولوژیک میان این دو سازمان وجود ندارد و علت تداوم جدایی اصرار بخش منشعب این سازمان به عدم تحمل گرایش‌های گوناگون نظری در یک سازمان چپ است.