ابرخس

هیپارخوسِ نیکایی (به یونانی: Ίππαρχος ο Νικαεύς, / به لاتین: Hipparchus de Nicaeus) (زاده ۱۹۰ پ.ز. درگذشته ۱۲۰ پ. ز) یک اخترشناس، جغرافیدان و ریاضیدان یونانی بود. وی برای بنیادگذاری دانش مثلثات گرامی دانسته می‌شود[۱] گرچه شهرتش بیشتر در کاوش اتفاقی اش در پیشروی (حرکت تقدیمی) نقطه برابران است[۲]. هیپارخوس در نیقیه یا نیکایا (Nicaea/Νίκαια)، بیتینیا (Bithynia/Βιθυνία) (ایزنیک (Iznik/İznik) کنونی ترکیه) زاده شد و شاید در جزیره رودس(Rhodes/Ρόδος) درگذشته‌است. وی به عنوان یک ستاره‌شناس که کارش را از ۱۶۲ تا ۱۲۷ پ.ز. شناخته می‌شود[۳]. هیپارخوس به عنوان بزرگترین اخترشناس رصدی باستان و نزد گروهی بزرگترین اخترشناس باستان گرامی داشته می‌شود. وی نخستین کسی بود که الگوهای کمّی و دقیقی برای حرکات خورشید و ماه ارائه داد. او برای ساخت این الگو یقیناً از پایشها و رصدهایی که احتمالاً از روش‌های اندوخته شده ریاضیاتی فرا-کشوری بوده، بهره‌برداری کرده که از بابلیان و میانرودانیها یاری جسته‌است. او مثلثات و جدولهای مثلثاتی رسم شده را توسعه و گسترش داد و بسیاری از مسایل مثلثات کروی را حل کرد. افزون بر نظریه‌های خورشیدی، مَهی و مثلثات او، وی نخستین کسی بود که یک روش موثق برای پیش‌بینی خورشید گرفتگیها را توسعه داد.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Hipparchus». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

1. ^ C. M. Linton (2004). From Eudoxus to Einstein: a history of mathematical astronomy. Cambridge University Press. p. 52. ISBN 0-521-82750-7.
2. G J Toomer's chapter "Ptolemy and his Greek Predecessors" in "Astronomy before the Telescope", British Museum Press, 1996, p. 81.
3. Stephen C. McCluskey (2000). Astronomies and cultures in early medieval Europe. Cambridge University Press. p. 22

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ابرخس موجود است.