آناکسیمنس

آناکسیمنس در حدود سال ۵۸۵ پیش از میلاد زاده شد[2]؛ حدود ۵۴۵ پیش از میلاد به شهرت رسید؛[1] و در ۵۲۸ پیش از میلاد درگذشت.[2]

اوضاع اجتماعی ملطیه در زمان او بسیار نامساعد بود.[3] آناکسیمنس در یکی از نامه‌هایش به فیثاغورس می‌نویسد: «چقدر بخت یارت بود که به ایتالیا رفتی. کروتونی‌ها نظر خوبی درباره‌ات دارند و مردم بسیار به دیدار تو می‌آیند، حتی از سیسیل. این‌جا برعکس، شاه مادها ما را تهدید می‌کند. چگونه می‌خواهی آناکسیمنس شوق مطالعه دربارهٔ ستارگان را داشته باشد در حالی که هر لحظه در وحشت مرگ یا بردگی به سر می‌برد؟»[3]

آناکسیمنس مفهوم مادهٔ بی‌کران آناکسیماندروسی را رها کرد و به اندیشهٔ عنصر یگانهٔ تالسی بازگشت؛ اما به جای آب، هوا را مادهٔ اصلی سازندهٔ جهان قرار داد.[1] البته رای آناکسیمنس از جهتی نیز مشابه نظریهٔ آناکسیماندروس است، زیرا هوا نیز چون مادهٔ بی‌کران آناکسیماندروسی نامرئی است.[3]

آناکسیمنس دگردیسی هوا را به درجهٔ تراکم آن نسبت داد. می‌گفت آتش، هوایی رقیق شده و آب و خاک، هوایی تراکم یافته‌است.[1] در اندیشهٔ او جهان از هوا ساخته شده و تابع دو پدیده مکانیکی است: انبساط و انقباض. انبساط، تولید گرما می‌کند (آتش) و انقباض تولید سرما (آب) بنابراین سرما و گرما معلول تغییر هواست نه علت آن.[3]

نوآوری این اندیشه در چگونگی و روشی است که عنصری می‌تواند به مادهٔ دیگری تغییر شکل دهد: یعنی زیاد و کم شدن تراکم. به عقیدهٔ آناکسیمنس، هوا برای جهان، سرچشمهٔ زندگی است.

وی همچون طالس تصور می‌کرد که زمین مسطح است. زمین در هوا مانند یک برگ شناور است. به گفته برنت«ایونیا هیچگاه قادر نبود که نظریه علمی زمین رابپذیرد؛ و حتی دوکریتس به این باور که زمین مسطح است ادامه داد.» آناکسیمنس تبیین دقیقی از رنگین کمان ارائه کرد. وقوع رنگین کمان به سبب آن است که اشعه خورشیدبرابر ضخیمی می افتدو نمی‌تواند در آن نفوذ کند. (منبع: تاریخ فلسفه فردریک کاپلستون جلدیک صفحه۳۶ و37[3][1] آناکسیمنس می‌خواست بگوید تمام طبیعت نفس می‌کشد.[3]