آزادی اقتصادی

آزادی اقتصادی یا حق آزادی اقتصادی نشان دهندهٔ قابلیت اعضای یک جامعه برای انجام کنش‌های اقتصادی است. این لفظ در علم اقتصاد و مباحثات سیاست گذاری و نیز فلسفهٔ اقتصاد سیاسی به کار می‌رود. همانند آزادی برای آزادی اقتصادی نیز تعاریف متعددی وجود دارد ولی تعریف واحدی که مورد قبول عمومی باشد وجود ندارد.[1][2]

یک رویکرد به آزادی اقتصادی از سنت‌های لیبرالیسم کلاسیک و لیبرترینیسم برمی‌خیزد که بر بازار آزاد، تجارت آزاد، و مالکیت خصوصی در شرایط آزادی فعالیت‌های اقتصادی کارآفرینانه تأکید می‌کند. یک رویکرد دیگر به آزادی اقتصادی از مطالعهٔ اقتصاد رفاه ی انتخاب فرد و آزادی اقتصادی بیشتر ناشی از انتخاب‌های ممکن «بیشتر» برمی‌خیزد.[3] دیگر مفاهیم آزادی اقتصاد شامل حق آزادی از نیاز،[1][4] و آزادی شرکت در چانه زنی دسته جمعی بر می‌آید.[5]

شاخص آزادی اقتصاد

آزادی اقتصاد یکی از اصول مهم در ارزیابی توسعه یافتگی اقتصاد کشورهاست. درجه آزادی اقتصاد کشورها بر اساس ۵ شاخص تعیین می‌گردد.

نحوه درجه‌بندی شاخص آزادی اقتصاد

۱- مؤسسه فریزر در گزارش آزادی اقتصاد به نظر می‌آید مؤسسه فریزر مستند تر باشد؛ زیرا چند اقتصاددان برند نوبل اقتصاد بر آن نظارت می‌کنند. گزارش سال ۲۰۰۸ آزادی اقتصاد مؤسسه فریزر ۱۴۱ کشور دنیا را بر اساس اطلاعات سال ۲۰۰۶ رده‌بندی کرده‌است. این مؤسسه در سال ۱۹۷۵ گزارش خود بر اساس آزادی اقتصاد را منتشر کرد. شاخص آزادی اقتصاد فریزر شاخصی است موزون متشکل از ۵ شاخص:

  • ۱- حجم و اندازه دولت
    • مصرف دولت به عنوان درصد GDB
    • حجم یارانه‌ها
    • سرمایه‌گذاری دولت
    • نرخ‌های مالیات بر درآمد و حقوق
  • ۲- ساختار قانونی امنیت حقوق مالکیت
    • استقلال از دستگاه قضایی
    • حمایت از مالکیت معنوی
    • دخالت نظامی
    • یکپارچگی دستگاه قضایی
  • ۳- دسترسی به نقدینگی سالم
    • رشد نقدینگی
    • آزادی مالکیت ارزهای خارجی
    • نرخ تورم فعلی
    • تغییر تورم در پنج سال اخیر

۴- آزادی تجارت خارجی

    • مالیات و تعرفه‌های گمرکی
    • موانع تجاری قانونی
    • تفاوت نرخ ارز رسمی و بازار سیاه
    • کنترل بازار سرمایه
    • حجم بخش تجارت

۵- قوانین مالی، بازار کار و تجارت

    • میزان مشارکت بانکهای خصوصی و خارجی
    • محدودیت نرخ سود بانکی
    • سهم سپرده‌ها در بانکهای خصوصی
    • محدودیت در قوانین دستمزد و اخراج نیرو
    • سهم اشتغال زایی دولت

۲- مؤسسه هریتیج شاخص اقتصادی هریتیج از حدود ۵۰ متغیر مستقل اقتصادی که در ۱۰ شاخص دسته‌بندی شده‌اند محاسبه و ارئه می‌شود.[6] آخرین آمار شاخص آزادی اقتصادی بنیاد هریتیج در سال ۲۰۱۳ نیز منتشر شد[7]

رده‌بندی آزادی اقتصاد بر اساس گزارش هرتریج (انتشار توسط نشریه وال استریت) ۲۰۰۸[8]

رده‌بندی جهانی آزادی اقتصاد-۱۵ رتبه بالا و پایین
published by وال استریت ژورنال and the بنیاد هریتج[9]
RankCountryFreedom ٪
۱ هنگ کنگ
۹۰٫۳
۲ سنگاپور
۸۷٫۴
۳ جمهوری ایرلند
۸۲٫۴
۴ استرالیا
۸۲٫۰
۵ ایالات متحده آمریکا
۸۰٫۶
۶ نیوزیلند
۸۰٫۲
۷ کانادا
۸۰٫۲
۸ شیلی
۷۹٫۸
۹ سوئیس
۷۹٫۷
۱۰ بریتانیا
۷۹٫۵
۱۱ دانمارک
۷۹٫۲
۱۲ استونی
۷۷٫۸
۱۳ هلند
۷۶٫۸
۱۴ ایسلند
۷۶٫۵
۱۵ لوکزامبورگ
۷۵٫۲
RankCountryFreedom ٪
۱۴۳ آنگولا
۴۷٫۱
۱۴۴ سوریه
۴۶٫۶
۱۴۵ بوروندی
۴۶٫۳
۱۴۶ جمهوری کنگو
۴۵٫۲
۱۴۷ گینه بیسائو
۴۵٫۱
۱۴۸ ونزوئلا
۴۵٫۰
۱۴۹ بنگلادش
۴۴٫۹
۱۵۰ بلاروس
۴۴٫۷
۱۵۱ ایران
۴۴٫۰
۱۵۲ ترکمنستان
۴۳٫۴
۱۵۳ میانمار
۳۹٫۵
۱۵۴ لیبی
۳۸٫۷
۱۵۵ زیمبابوه
۲۹٫۸
۱۵۶ کوبا
۲۷٫۵
۱۵۷ کره شمالی
۳٫۰

منابع

  1. Bronfenbrenner, Martin (1955). "Two Concepts of Economic Freedom". Ethics. 65 (3): 157–170. doi:10.1086/290998. JSTOR 2378928.
  2. Sen, Amartya. "Rationality and Freedom": 9.
  3. "Economic Freedom and its Measurement". The Encyclopedia of Public Choice. 2. اشپرینگر ساینس+بیزینس مدیا. 2004. pp. M1 161–71. ISBN 978-0-7923-8607-0.
  4. "Franklin Roosevelt's Annual Address to Congress – The "Four Freedoms"". January 6, 1941. Archived from the original on May 29, 2008. Retrieved November 10, 2008.
  5. Jacoby, Daniel (1998). Laboring for Freedom: A New Look at the History of Labor in America (eBook). Armonk, NY: ME Sharpe. pp. 8–9, 148, 166–67. ISBN 978-0-585-19030-3.
  6. روزنامه همشهری شنبه ۲۸ دی۱۳۸۷
  7. «بررسی شاخص آزادی اقتصادی ایران و چند کشور در حال توسعه در سال 2013». پایگاه خبری اقتصادی تراز. 28 مهرماه 1392. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  8. English Wikipedia
  9. Index of Economic Freedom - an annual guide published by The Wall Street Journal and The Heritage Foundation
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.