فهرست رؤسای مجلس شورای ملی

فهرست رؤسای مجلس شورای ملی، فهرستی از افرادی است که در جریان جنبش مشروطه و بر پایه اولین قانون اساسی ایران در ۸ دی ۱۲۸۵ خورشیدی[1] به سمت ریاست مجلس شورای ملی برگزیده شده‌اند. اولین رئیس مجلس شورای ملی مرتضی‌قلی صنیع‌الدوله و آخرین آن‌ها جواد سعید بود. در برخی موارد این پست به صورت متوالی در اختیار یک فرد قرار گرفته‌است؛ برای مثال حسین دادگر سه دوره متوالی (دوره هفتم، دوره هشتم و دوره نهم) برای این سمت انتخاب شد.

مجلس شورای ملی
صحن مجلس در سال ۱۹۰۶ میلادی
نوع
نوع	تک‌مجلسی (۱۳۲۸–۱۲۸۵) مجلس نمایندگان (۱۳۵۷–۱۳۲۸)
تاریخچه
بنیادگذاری	۱۴ مهر ۱۲۸۵
انحلال	همزمان با انقلاب ۱۳۵۷
ساختار
مدت هر دوره	۲ ساله (۱۳۲۸–۱۲۸۵) ۴ ساله (۱۳۵۷–۱۳۲۴)

مطابق ماده ۲۵ قانون انتخابات مجلس شورای ملی، شیوهٔ رای‌گیری در این انتخابات به صورت رأی‌گیری مخفی بود.[persian-alpha 1]

تا پیش از ریاست رضا حکمت در دوره پانزدهم (۱۳۲۶ خورشیدی)، مدت زمان هر دوره، دو سال بود که پس از آن به چهار سال ارتقاء یافت و در نتیجه زمان ریاست بر مجلس شورای ملی برای هر منتخب مردمی، دو برابر گشت.[2]

شاکله مجلس شورای ملی از ابتدای شکل‌گیری تا سال ۱۳۲۸ (دوره پانزدهم) به صورت تک‌مجلسی بود اما پس از آن به شکل مجلس نمایندگان درآمد. محل برگزاری جلسات مجلس شورای ملی در عمارت بهارستان که در گذشته با نام ساختمان مجلس شورای ملی شناخته می‌شد، قرار داشت.[3]

آخرین دوره مجلس شورای ملی مربوط به دوره بیست و چهارم و به ریاست جواد سعید بود که تا اوائل انقلاب ۱۳۵۷ ایران ادامه پیدا کرد و در نهایت منجر به انحلال آن و ایجاد شورای انقلاب اسلامی گشت. این شورا پیش از تأسیس مجلس شورای اسلامی نهاد قانون‌گذار در ایران به‌شمار می‌آمد که ریاست آن در ابتدا بر عهده مرتضی مطهری بود[4] و پس از درگذشت او سید محمود طالقانی جای او را گرفت و با درگذشت وی، ابوالحسن بنی‌صدر به ریاست آن رسید.[5] سرانجام با انحلال این شورا، مجلس شورای اسلامی در ۷ خرداد ۱۳۵۹ افتتاح گردید.[6]

از زمان صدور فرمان مشروطیت در سال ۱۲۸۵ خورشیدی تا انقلاب ۱۳۵۷ ایران، در مجموع ۲۴ دوره مجلس شورای ملی تشکیل شد[7] که البته در میان برخی از این دوره‌ها ایام فترت پیش می‌آمد و ایران بدون مجلس می‌ماند.[8] در مجموع، این مجلس در دوره ۷۲ ساله خود، توسط هفده نفر ریاست شد.