علامه

علّامه (Allama, Allameh, Allamah) در لغت، صیغهٔ مبالغهٔ عربی است؛ به معنی کسی که بسیار می‌داند، دانشمند و بسیار داناست.[1] از نظر اصطلاحی، علامه از القاب خاصی است که صرفاً به بعضی از دانشمندان برجستهٔ علوم اسلامی اطلاق شده و به آن شهره شده‌اند. هرچند به معنی پروفسور و Polymath نزدیک است، اما این لقب مانند آیت‌الله از القاب خاص دانشمندان مسلمان در کشورهای فارسی، عربی و اردو زبان است و همسانی در زبان‌های دیگر (به‌خصوص انگلیسی) ندارد.

علامه لقبی برای دانشمندان اسلامی است که در چندین رشته دست داشته، دارای معلومات وسیع بوده و صاحب‌نظر و تأثیرگذار بوده باشند. این لفظ جزء الفاظ رسمی حوزوی محسوب نمی‌شود؛ و حتی به همهٔ دانشمندان مسلمان با این ویژگی‌ها نیز اطلاق نمی‌شود، بلکه تنها عده‌ای از این دانشمندان به این لقب مشهور شده‌اند.

غالباً دربارهٔ اساتید صاحب‌نظر در فلسفه و گاه فقه و حتی ادبیات و فرهنگ — که معمولاً مطالعات دینی نیز دارند — اطلاق می‌شود. در مطالعات دینیِ معاصر، در اغلب موارد، علامه به‌تنهایی اشاره به علامه طباطبائی می‌باشد؛ و در گذشته در فقه معمولاً اشاره به علامه حلی است.

علامه دانش خود را از طریق استدلال کسب می‌کند؛ ازاین‌رو اکثر معروفین به «علامه»، فیلسوف نیز بوده‌اند. در عصر پیش از اسلام، میان اعراب، کسی را که آگاه به انساب مردمان بوده علامه می‌گفتند.[2][3]

مشتهرین به لقب علامه

در حوزهٔ دینی [و بعضاً ادبی] افراد زیر مشهور به علامه می‌باشند:

معروف‌تر به علامه

کم‌تر معروف به علامه

غیر ایرانی

  • علامه سید صفدر حسین نجفی (پاکستانی)، روحانی و نویسنده شیعی معاصر
  • علامه سیدابوالاعلی مودودی (پاکستانی) متفکر مسلمان[20]
  • علامه کوکب نورانی اکاروی (پاکستانی) متفکر مسلمان[21]
  • علامه شبلی نعمانی (شبه قاره هند) متفکر مسلمان[22]
  • علامه شبیر احمدعثمانی (شبه قاره هند) متفکر مسلمان معاصر[23]
  • علامه انور شاه کشمیری (شبه قاره هند) محدث و فقیه حنفی (درگذشته ۱۳۵۲ قمری)[24]

حوزه ادبی

  • علامه قزوینی؛ شاعر، ترانه‌سرا، ادیب معاصر و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران[25]
  • علامه دهخدا؛ سیاستمدار، روزنامه‌نگار، شاعر، ادیب معاصر و نویسنده بزرگترین لغتنامه فارسی[26]
  • علامه همایی، شاعر و ادیب معاصر[27]
  • علامه مهدی محقق، ادیب، و فقیه معاصر و پژوهشگر تاریخ پزشکی اسلامی[28]

منابع

  1. لغت علامه واژه‌یاب.
  2. علامه بایگانی‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine لغت‌نامهٔ دهخدا
  3. چه دانشی سودمند است؟ حوزه‌نت
  4. گفتگو با استاد فرزانه علامه حضرت آیت الله محمدتقی مصباح یزدی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
  5. در ستایش آن زمستان مهرنیوز
  6. «علامه سید منیرالدین حسینی(ره) تنها فیلسوف انقلاب است». www.598.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۲۰.
  7. علامه جلال الدین دوانی دائرةالمعارف طهور
  8. علامه علی دوانی حوزه نت
  9. تلاش‌های علامه سیدهاشم بحرانی برای نشر احادیث شیعه نیوز
  10. مجموعه تألیفات حضرت علامه آیت‌الله سید محمد حسین حسینی طباطبایی بایگانی‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine سایت معارف اسلام
  11. روایتی از شکوه معماری روزنامه ایران
  12. رواج بافتن زیارت کبیره باشگاه خبرنگاران جوان
  13. «محمدباقر محمودی». ويکی شيعه. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  14. سفارش علامه شعرانی برای رفع کسالت و خستگی دی سایت خبر آنلاین
  15. نگاهی به سیره علمی و عملی علامه کرباسچیان، بنیانگذار مدارس علوی وبگاه کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
  16. علامه سید حیدر آملی معارف قرآن
  17. علامه حسن مصطفوی ویستا
  18. «دانشگاه علامه محدث نوری». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۵.
  19. «دیدگاه مراجع و علما دربارهٔ شخصیت علامه سعیدالعلما و ملامحمد اشرفی». حوزه. دریافت‌شده در ۱۱ مرداد ۱۳۹۰.
  20. http://www.samenea.com/calender/4138/درگذشت-علامه-ابوالعلي-مودودي-متفكر-و-دانشمند-مسلمان.aspx%5Bپیوند+مرده%5D
  21. http://parstoday.com/ps/news/pakistan-i35161
  22. http://www.ensani.ir/fa/content/252392/default.aspx
  23. http://nadawi.ir/farsi/?p=3826%5Bپیوند+مرده%5D
  24. https://www.taleemulislam.net/bashpar.php?id=9226
  25. فاتح تهران، راوی تاریخ بختیاری خبرگزاری کتاب ایران
  26. زندگینامه علی اکبر دهخدا همشهری آنلاین
  27. زندگینامه استاد جلال الدین همایی راسخون
  28. وب‌سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) علامه مهدی محقق: با ادبیات و شعر می‌توانیم فرهنگ خود را صادر کنیم بایگانی‌شده در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.