دام (حیوان)
دام یا چارپایان اهلی یا احشام به مجموعه حیوانات چارپای اهلی گفته میشود که در دامداریها یا مزرعهها برای مصرف خوراکی و پوشاکی و کمک در کار، پرورش داده میشوند.

با وجودی که ماکیان و ماهیهای پرورشی هم حیوانات مشابه هستند که انسانها برای مصرف خوراکی آنها را پرورش میدهند ولی در این مقاله در مورد آنها بحث نمیشود.
پرورش دامها به خاطر بدست آوردن سود و منفعت و استفاده از محصولات آنها میباشد که در تقسیمبندیهای مدرن دامداری زیر مجموعه کشاورزی محسوب میگردد.
تاریخچه
از زمانهای دور از زمانی که بشر از کشاورز به شکارچی-گردآورنده تبدیل شد به دامداری نیز میپرداخت.
اهلی کردن حیوانات
تعریف دام در اکثر اوقات فقط به حیواناتی که گوشت قرمز دارند گفته میشود. در زیر فهرستی از حیوانات اهلی شده قرار دارد که در ایران فقط به تعدادی از آنها دام گفته میشود
حیوان / نوع | وضعیت اهلی کردن | گونههای وحشی | اولین بار که اهلی شد | منطقه اهلی شدن برای اولین بار | استفاده تجاری امروز | نگاره |
---|---|---|---|---|---|---|
آلپاکا پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | شترچه | بین ۵۰۰۰ پیش از میلاد و ۴۰۰۰ پیش از میلاد | آند (رشتهکوه) | پشم | ![]() |
بنتنگ پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | بنتنگ | نامعلوم | آسیای جنوب شرقی، جاوه | گوشت، شیر (خوراکی)، بارکشی | ![]() |
بوفالوی آمریکایی پستانداران، گیاهخواران |
شیفته | نامعلوم | اواخر سده ۱۹ میلادی | آمریکای شمالی | گوشت، چرم | ![]() |
شتر پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | شتر یککوهانه وحشی و شتر دوکوهانه | بین ۴۰۰۰ پیش از میلاد و ۱۴۰۰ پیش از میلاد | آسیا | سواری، باربری، گوشت، لبنیاتی، موی شتر | ![]() |
گربه پستانداران، گوشتخوار |
اهلی | گربهوحشی آفریقایی | ۷۵۰۰ پیش از میلاد[1][2][3] | خاور نزدیک | کنترل حیوانات موذی مثل موش، حیوان خانگی، گوشت | ![]() |
گاو پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | نیاگاو (منقرض) | ۶۰۰۰ پیش از میلاد | غرب آسیا، هند، آفریقای شمالی (?) | گوشت (گوشت گاو، خون)، لبنیاتی، چرم، بارکشی | ![]() |
گوزن پستانداران، گیاهخواران |
شیفته | نامعلوم | ۱۹۷۰ | آمریکای شمالی | گوشت، چرم، شاخ، شاخ های مخملی | ![]() |
سگ پستانداران، همهچیزخوار |
اهلی | گرگ | ۱۲۰۰۰ پیش از میلاد | بارکشی، پیام رسانی، شکار، تجسس، نگهبانی، گوشت | ![]() | |
خر پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | خر وحشی آفریقایی | ۴۰۰۰ پیش از میلاد | مصر | باربری، کشیدن کالاسکه یا گاری، سواری، گوشت، لبنیاتی | ![]() |
گیال پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | گااور | نامعلوم | آسیای جنوب شرقی | گوشت، بارکشی | ![]() |
بز پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | بز کوهی | ۸۰۰۰ پیش از میلاد | غرب آسیا | لبنیاتی، گوشت، پشم، چرم، بارکشی | ![]() |
خوکچه هندی پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | Cavia tschudii | ۵۰۰۰ پیش از میلاد | آمریکای جنوبی | گوشت | ![]() |
اسب پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | اسب وحشی | ۴۰۰۰ پیش از میلاد | Eurasian Steppes | باربری ،سواری، لبنیات، گوشت، چهارپایان | ![]() |
لاما پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | گواناکو | ۳۵۰۰ پیش از میلاد | آند (رشتهکوه) | بارکشی، سواری، گوشت، پشم | ![]() |
قاطر پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | ترکیب خرو اسب | باربری، سواری | ![]() | ||
خوک اهلی پستانداران، همهچیزخوار |
اهلی | گراز | ۷۰۰۰ پیش از میلاد | ناحیه آناتولی شرقی | گوشت (گوشت خوک، بیکن و غیره)، چرم، حیوان خانگی، پژوهش | ![]() |
خرگوش پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | وحشی خرگوش | بین ۴۰۰-۹۰۰ پیش از میلاد | فرانسه | گوشت، خز، چرم، حیوان خانگی، پژوهش | ![]() |
گوزن شمالی پستانداران، گیاهخواران |
نیمه اهلی | گوزن شمالی | ۳۰۰۰ پیش از میلاد | شمال روسیه | گوشت، چرم، شاخ, لبنیات، بارکشی, | ![]() |
گوسفند پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | Asiatic mouflon sheep | بین ۱۱۰۰۰ پیش از میلاد-۹۰۰۰ پیش از میلاد | غرب آسیا | پشم، لبنیاتی، چرم، گوشت (گوشت گوسفند، گوشت گوسفند) | ![]() |
گاومیش پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | گاومیش وحشی, (Arni) | ۴۰۰۰ پیش از میلاد | آسیای جنوبی | بارکشی، گوشت، لبنیات | ![]() |
غژگاو پستانداران، گیاهخواران |
اهلی | غژگاو | ۲۵۰۰ پیش از میلاد | تبت، نپال | گوشت، لبنیات، پشم، بارکشی، | ![]() |
تولید گازهای گلخانهای
صنعت دامپروری ۵۱ درصد از گازهای گلخانهای را که انسان تولید میکند را شامل میشود.[4]
جستارهای وابسته
- فهرست حیوانات اهلی شده
- یک الاغ ماده و کره اش
- شترها در مقابل کاروانسرای دیرگچین
- اسب نر ترکمن
- خروس
- گله شتر
- سگ ایرانی
- مرغ و خروس خانگی
- زندگی گروهی کبوترها
- کبوتر
- گله شتر
![]() |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ دام (حیوان) موجود است. |
منابع
- «Oldest Known Pet Cat? 9,500-Year-Old Burial Found on Cyprus». News.nationalgeographic.com. ۲۰۱۰-۱۰-۲۸. دریافتشده در ۲۰۱۱-۱۲-۱۰.
- Muir، Hazel (۲۰۰۴-۰۴-۰۸). «Ancient remains could be oldest pet cat». New Scientist. دریافتشده در ۲۰۰۷-۱۱-۲۳.
- Marsha Walton (۲۰۰۴-۰۴-۰۹). «CNN.com - Ancient burial looks like human and pet cat - Apr 9, 2004». Edition.cnn.com. دریافتشده در ۲۰۱۱-۱۲-۱۰.
- http://vegankind.ir/index.php/component/k2/item/282-احشام-و-تغییرات-آب-و-هوایی-livestock-and-climate-change
- ویکیپدیا انگلیسی