کاریز کار

کاریزگری یا کاریز کاری یا مقنی‌گری شغلی است بسیار قدیمی که از ابتدای تمدن ایران وجود داشته‌است. تمدن ایران بر دو نوع یا دوپایه رودخانه ای و کاریزی شکل گرفته‌است در حاشیه کویرها شهرها در اطراف کاریز و جوی آب قنات به وجود آمده‌است.

شغل کاریزگر کندن قنات و نگهداری فیزیکی کانال و راهروهای آن است ولی تقسیم آب توسط میرآب صورت می‌گیرد.

فنجان یا ساعت آبی قنات زیبَد

از ابتدای اختراع قنات تقسیم آب بین سهامداران زیر نظر میرآب و با ساعت آبی یا فنجان انجام می‌شده‌است.

یخچال

خانه فنجان یا گاه‌شمار و چار طاقی و همچنین آب‌انبار از سازه‌های جانبی قنات است.

• 
  دهانه قنات‌های در جرقویه جنوب شرقی اصفهان
• 
  جرقویه واقع در ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان

• گزارش سایت یونسکو از ثبت قنات ایران
• مجموعه مقالات کنفرانس ملی قنات ۱۳۸۲ گناباد: مقالهٔ قنات میراث فرهنگی و علمی ایرانیان - محمد عجم و نیز: گفتگوی روزنامه مردم سالاری با دکتر عجم (ویژه نامه ۴۴) در ۲۹/۱۱/۱۳۹۴
• THE PERSIAN EMPIRE
• گوبلو، هانری قنات فنی برای دستیابی به آب؛ ۱۳۷۱، ترجمه سروقد- پاپل یزدی، آستان قدس.
• قنات گناباد، رجبعلی لباف خانیکی - پاپل یزدی، انتشارات مرندیز.
• مجله دریای پارس کاریز کاریز گناباد
• خراسان؛ روزنامه صبح ایران، ۲۹ بهمن ۱۳۹۴ شماره ۱۹۱۹۶
• پژوهش و کار میدانی و مقاله دکتر محمد عجم در سمینار ملی قنات (گناباد ۱۳۸۳)تهیه شده‌است.
• روزنامه مردم سالاری قنات و ساعت آبی (ویژه نامه 44) 29/11/1394
• خراسان روزنامه صبح ایران، ۲۹ بهمن ۱۳۹۴ شماره ۱۹۱۹۶
• روزنامه فرهیختگان اول خرداد ۱۳۹۵ شماره ۱۹۴۹ برابر با ۲۱می ۲۰۱۶
• ساعت آبی چیست؟ روزنامه آفرینش تاریخ ۶ و ۸ تیر ۱۳۹۵ -شماره ۵۳۰۸ و 9

• Paul Ward English. Qanats and Lifeworlds in Iranian Plateau Villages. University of Texas, Austin.
• دیدن کاریزهای ایران با گوگل

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کاریز کار موجود است.