قطبیت شیمیایی

قطبیت شیمیایی(به انگلیسی: Chemical polarity) مفهومیست در علم شیمی که بر اساس آن مولکول‌ها از دیدگاه بار الکتریکی به دو دسته قطبی و غیر قطبی تقسیم‌بندی می‌شوند. در مولکول‌های قطبی مانند آب، نسبت پراکنش الکترون‌ها در اطراف مولکول نامتوازن است، در نتیجه قسمتی از مولکول بار مثبت و قسمتی دیگر بار منفی به خود می‌گیرد. در نقطه مقابل ترکیبات غیر قطبی قرار دارند که در آن‌ها پراکنش الکترون‌ها یکنواخت می‌باشد، در نتیجه مولکول از نظر بار الکتریکی خنثی است. هیدروکربن‌ها نمونه مهمی از این نوع مواد هستند.

مولکول آب یکی از مهمترین نمونه‌های مولکول قطبی است. در این مولکول، اتم اکسیژن به علت الکترونگاتیو تر بودن، الکترون‌ها را به خود جذب کرده و قطب منفی را تشکیل می‌دهد و هیدروژن قطب مثبت را ایجاد می‌کند.

قطبیت در مولکول‌ها:

الف) مولکول دو اتمی:

۱)جور هسته: پیوند ناقطبی، مولکول‌های ناقطبی

مثال:

Cl-Cl

O=O

H-H

۲)ناجور هسته: پیوند قطبی، مولکول قطبی

مثال:

H-I

H-Cl

N=O

ب) مولکول چند اتمی:

۱) قطبی: اتم مرکزی حداقل یکی از شرایط زیر را دارا باشد:

یک) اتم جانبی متفاوت

دو) اتم مرکزی دارای جفت ناپیوندی

مثال:

CHCl₃

NH₃

H₂O

H₂S

CH₂O

۲) ناقطبی:

اتم مرکزی دارای هیچ‌یک از شرایط ذکر شده در بالا نباشد.

مثال:

O=C=O CO₂

CH₄

CCl₄

CS₂

قطبیت شیمیائی یکی از سه ویژگی اصلی پیوندهای شیمیایی است؛ دو ویژگی دیگر استحکام پیوند (به انگلیسی: Bond strength) و طول پیوند (به انگلیسی: (Bond length) هستند[1]