قاسم رسا
قاسم رسا پزشک و شاعر معاصر ایرانی فرزند شیخ محمدحسن رسا به سال ۱۲۹۰ در تهران دیده به جهان گشود، وی در ۱۰سالگی با والدین خود به مشهد رفت و به همین دلیل است که خود را پرورش‌یافته خاک خراسان می‌داند، تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مشهد به پایان رسانید، در سال ۱۳۰۹ به تهران رفت و از دانشکده پزشکی در سال ۱۳۱۵ فارغ‌التحصیل شد سپس به خدمت وزارت بهداری در آمد. دکتر رسا تا آخر عمر، طبابت را به عنوان کار حرفه‌ای خود برگزید، اما مسئولیت‌های متعددی در بهداری خراسان به وی واگذار شد که همه را با پاکدستی انجام داد. دکتر رسا پس از مدت‌ها طبابت در مشهد، معاون اداره بهداری استان خراسان می‌شود.
| قاسم رسا | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۲۹۰ تهران |
| درگذشت | ۱۳۵۶ (۶۶سالگی) |
| محل زندگی | مشهد |
| ملیت | ایرانی |
| دیگر نام‌ها | دکتر قاسم رسا |
| پیشه | پزشک، شاعر |
| عنوان | ملک‌الشعرا ی آستان قدس رضوی |
| مذهب | شیعه |
دکتر با وجود مسئولیت‌ها گوناگون اداری که ربطی با جهان شعر و ادب نداشت الفت و انس دیرینه خود را با ادبیات منظوم قطع نکرده و ذهن خلاق وی سرگرم چیدن واژگان ادبی برای سرانجام یافتن شعرهایی بسیار فاخر و ارزنده گشت و اشعار بسیار زیبا و نغزی سروده است. قاسم رسا پزشکی حاذق و شاعری با استعداد بود و طبعی رسا داشت و ملک‌الشعرا ی آستان قدس رضوی در مشهد بود. وی حافظه‌ای بسیار قوی داشته‌است چنانکه بیش‌تر آثار خود را از حفظ بوده و در مجالس و محافل انس این شعرها را تکرار می‌نمود و وجودش موجب نشاط و انبساط خاطر مردم می‌شده‌است. سروده‌های قاسم رسا همانند بسیاری از شاعران هم‌عصر او در قالب‌های گوناگون به دست مخاطبان رسیده است.[1].[2].[3]
آثار
شعرهای این شاعر بزرگ و توانای یکصدسال اخیر در هفت بخش مدایح و مناقب چهارده معصوم (ع)، قطعات و پندیات، قصاید، غزلیات، کلمات، رباعیات و مثنویات، و مراثی و مداحی ائمه اطهار (ع) گردآوری و منتشر شده که حتی نظم او در چیدمان این شعرها نیز به وضوح قابل مشاهده است.
محتوی آثار
قطعات و قصایدی که قاسم رسا سروده است در پند و نصیحت مردمان دنیا و همینطور مدح و منقبت اهل حق است که در اغلب مجلات و مطبوعات اندک آن روزگار منتشر شده‌است. قاسم رسا در سرودن شعرهایی با مضامین بکر شهرت داشته‌است. چنانکه در همسویی با ایرانیان و همصدایی با جهانیان، در حمایت از مظلومان گیتی، شعرهای فراوانی با مضمون استقلال و آزادی دارد و به نحوی بازگوکننده احساسات پاک ملت ایران است. همچنین در قطعات و پندیات او نوآوری، آینده‌نگری و شوخ‌طبعی مشاهده می‌شود.[7]
نمونه سروده‌ها
طنز: خروس و مرغان
- هر زمان مرغی افکنی در دام
- تا از او کام خویشتن گیری
- گفت مرغان، زنان بی‌خرجند
- خرده نتوان بر این سخن گیری
- نیست حاجت که بهر این مرغان
- کفش و جوراب و پیرهن گیری
- طعنه کم زن که صد از این زن‌ها
- گر تو باشی به جای من گیری!»
پند: زمانه
- با اهل زمانه مهربان باید بود
- آسوده ز محنت جهان باید بود
- هم سرِّ درون خود نهان باید داشت
- هم محرم راز دگران باید بود.[8]
- پند: خوشا
- خوشا آنانکه با عزت ز گیتی
- بساط خویش برچیدند و رفتند
- زکالاهای این آشفته بازار
- محبت را پسندیدند و رفتند
- خوشا آنانکه در این باغ چون گل
- صباحی چند خندیدند و رفتند
- خوشا آنانکه در میزان وجدان
- حساب خویش سنجیدند و رفتند
- نگردیدند هرگز گرد باطل
- حقیقت را پرستیدند و رفتند
- خوشا آنانکه بر این صحنهٔ خاک
- چو خورشیدی درخشیدند و رفتند
- خوشا آنانکه از پیمانهٔ دوست
- شراب عشق نوشیدند و رفتند
- خوشا آنانکه در راه عدالت
- بخون خویش غلطیدند و رفتند
- خوشا آنانکه بذر آدمیت
- در این ویرانه پاشیدند و رفتند
- خوشا آنانکه پا در وادی حق
- نهادند و نلغزیدند و رفتند
- ز تقوی جامه بر تن کن که پاکان
- ز تقوی جامه پوشیدند و رفتند
- خوشا آنانکه بار دوستی را
- کشیدند و نرنجیدند و رفتند
- (رسا) در راه خدمت باش کوشا
- خوشا آنانکه کوشیدند و رفتند
- پند: الهی
- الهى بى پناهان را پناهى
- به سوى خسته حالان كن نگاهى
- مرا شرح پريشانى چه حاجت
- كه بر حال پريشانم گواهى
- خدايا تكيه بر لطف تو دارم
- كه جز لطفت ندارم تكيه گاهى
- دل سرگشته ام را رهنما باش
- كه دل بى رهنما افتد به چاهى
- نهاده سر به خاك آستانت
- گدايى، دردمندى، عذرخواهى
- گرفتم دامن بخشنده اى را
- كه بخشد از كرم كوهى به كاهى
- خوشا آن كس كه بندد با تو پيوند
- خوشا آن دل كه دارد با تو راهى
- زنخل رحمت بى انتهايت
- بيفكن سايه بر روى گياهى
- به آب چشمه لطفت فرو شوى
- اگر سر زد خطايى، اشتباهى
- مران يا ربّ زدرگاهت “رسا” را
- پناه آورده سويت بى پناهى
درگذشت
قاسم رسا به سال ۱۳۵۶ هجری شمسی دار فانی را وداع گفت.
منابع
- ملک‌الشعرای آستان قدس؛ شاعری که خبرها را می‌سرود
- «ویکی پی جی - بیوگرافی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۵.
- آفتاب
- «کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۵.
- «کنسرسیوم محتوای ملی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۵.
- ویستا
- فارس نیوز
- گلچین شعرهای قاسم رسا
- قاسم رسا، در کتاب «حساس‌ترین فراز تاریخ»۸۰، صفحه اوّل دیباچه، و ص۹۰.
پیوند به بیرون
- حلقه کاتبان هزاره شیخ طوسی
- مه انجمن بنیاد دعبل خزاعی
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ قاسم رسا موجود است. |
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به قاسم رسا در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
| سبک |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| مراسم | |||||
| مداحان |
| ||||
| مدیحهسرایان | |||||
| جستارهای وابسته | |||||
| |||||
