قازان قایه

روستای قازانقایه تا مهرماه سال ۱۳۸۷ خورشیدی بخش دهستان مراوه‌تپه بود که با تغییر تقسیمات کشوری و ارتقاء شهر مراوه تپه به شهرستان در آن سال این روستا نیز مرکز دهستان پالیزان ارتقاء یافت، تغییرات دهستان پالیزان به مرکزیت روستای قازانقایه در بخش مرکزی (حومه) شهرستان مراوه تپه ایجاد شد.که ۳۰ کیلومتر از مراوه فاصله دارد[1]

این روستا در دهستان پالیزان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱،۹۹۲ نفر (۵۵۹ خانوار) بوده‌است.[2]

دهستان قازانقایه از لحاظ جغرافیایی در شمال شرقی استان گلستان واقع شده‌است. این دهستان از طرف شمال به کشور ترکمنستان و از طرف شرق به استان خراسان شمالی و از سوی جنوب به به روستای حاجی آمان و از طرف غرب به شهرستان مراوه تپه منتهی می‌شود.

قازانقایه بین دو رشته کوه قرار دارد. در شرق قازانقایه کوه‌های پالیزان به ارتفاع ۱۴۰۰ متر از سطح دریا بلند ترین کوه شهرستان مراوه تپه می‌باشد از جنوب کوههای سنگو داغ به ارتفاع ۱۱۲۰ متر قرار دارد.

در جنوب قازانقایه رودخانه مرزی اترک عبور می‌کند. (آرامگاه بالقی بابا در کوه دام دامی در دهستان پالیزان قرار دارد.)

روستای قازانقایه در سال ۱۳۸۹ به دهستان تبدیل و پالیزان نام‌گذاری شد.

یکی از مزیت‌های این روستا عبور رودخانه بزرگ و مرزی اترک از کنار این روستا می‌باشد که زیبایی خاصی را به این روستا داده‌است.و از خوبی‌های دیگر آن وجود پاسگاه انتطامی می‌باشد.و همچنین وجود مدرسه ابتدایی و دبیرستان نوبت اول ( راهنمایی ) و دبیرستان پسرانه شهدای گمنام ( دبیرستان ) نیز باعث شده‌است از نظر علمی در منطقه سرآمد باشد.و از دیگر امکانات روستا وجود حوزه علمیه ، مرکز بهداشت و خانه بهداشت و اورژانس شبانه روزی و پایگاه آتش نشانی با پرسنل بومی می‌باشد.شغل اکثر مردم کشاورزی می‌باشد.

از نظر صنعت و اقتصاد این روستا می‌توان به بافت ۲۰۰۰ مترمربع تابلو فرش دست بافت کارگاه قالی بافی در روستای قازانقایه اشاره کرد.که باعث شاغل شدن زنان در روستا شده‌است که حدود ۱۰۰ نفر را مشغول به کار کرده‌است . همچنین به همت محقق و پزوهشگر جوان روستا به شناسایی گیاهان دارویی این منظقه و تولید عطریات و عرقیجات طبیعی و فروش آن به شهر و استان همجوار قازانقایه را از نظر گیاهان دارویی زبانزد خاص و عام استان نموده است. و کشت اکثر مردم نیز به ترتیب گندم، جو، برنج، هندوانه، آفتابگردان، سویاو... اشاره کرد.

از نظر آب و هوایی در منطقه پالیزان خشک و بیابانی و در ناحیه کوه راسه و آق چشمه سرد و مرطوب است.

"قازانقایه" تنها بازمانده پسته اصیل ایرانی:

باغ هفت هزار هکتاری پسته وحشی واقع در روستای قازانقایه شهرستان مراوه تپه، تنها بانک ژنتیکی این نوع محصول در ایران و تنها بازمانده پسته اصیل ایرانی است.

• آرامگاه بالقی بابا این آرامگاه در ناحیه دام دامی در اله نور قرار دارد.
• کوه پالیزان از جادبه‌های این روستا کوه پالیزان می‌باشد که جنگل‌های طبیعی را دارا می‌باشد که در عید نوروز پذیرای گردشگران این شهرستان را به خودش جلب می‌کند.
• مسجد جامع قازانقایه در مسجد جامع، حوزه علمیه نیز دایر می‌باشد که حدود ۵۰ طلبه در آن مشغول به فراگیری علوم دینی می‌پردازند.
• پل تاریخی قازانقایه
• آرامگاه ایشان آقا
• آبشار قارری کوه
• پسته قازانقایه

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: گیتاشناسی ۱۳۸۳خ.
• مختصات جغرافیایی
• بخش جغرافیا و جاذبه‌ها : نگاهی به قازانقایه، نوشته علی پرنیا.

• فهرست شهرهای ایران