روش اثبات
روش اثبات در علم و فلسفه راه مشخص از فعالیت منطقی است برای تعیین درستی یا نادرستی یک گزاره . روشهای اثبات مختلفی وجود دارد که مهمترین آنها (بدون بحث در این که کدام بهتر است یا بدتر) از این قرار است:
- برهان عقلی به روشهای عقلی مختلف سعی در اثبات داریم . روشهایی چون:
قیاس روشی عقلی است که سعی می کنیم گزاره مورد نظر را منتج از چند گزارهٔ اثبات شده بیابیم.
برهان خلف گزاره مورد نظر را نادرست فرض می کنیم و سعی می کنیم نشان دهیم این فرض جدید، غیرممکن است. (هر چند ممکن است هر دو ناممکن بوده باشد!)
- استقراء جزء جزء از جمع را بررسی می کنیم اگر در همه آنها گزاره درست بود آن را درست اعلام می کنیم. (در این روش استثنائات بی اهمّیّت فرض شده است!)
استقراءریاضی یک فرمول خاص را برای اعضای مجموعه اعداد مورد بحث امتحان می کنیم.
روش تجربی این روش استقرائی که خود، مهمترین روش اثبات علوم امروزی است؛ با آزمایش، سعی در اثبات دارد. حال میتواند آزمایش عقلی باشد مثل روش جرج برکلی یا آزمایش حسی مثل بسیاری از فیزیکدانان و دیوید هیوم.
فلسفه علم به بررسی روش اثبات میپردازد.
منابع
منطق صوری دکتر محمد خوانساری دانشگاه تهران (1733)
چیستی علم آلن چالمرز ترجمه دکتر سعید زیبا کلام (سمت)