شکگرایی
شکگرایی یا شکاکیت (به انگلیسی: Skepticism) بیشتر یک نوع رفتار است تا یک فلسفه. در واقع شکگرایی ضد فلسفه (هر فلسفهای) است. [1]
یقین |
---|
|
شکگرایی مطلق (le scepticisme radical) یا فرا-شکگرایی (le méta-scepticisme) را شکگرایی پیرُنی (le scepticisme pyrrhonien) یا پیرُنیسم (le pyrrhonisme) مینامند. از نگاه یک شکگرای پیرُنی حتی جملههایی مانند «باید به همه چیز شک کرد» هم دُگم محسوب میشوند. سکستوس امپریکوس (Sextus Empiricus) در کتابی (les esquisses pyrrhoniennes) به بررسی پیرُنیسم پرداخته است.
شکگرایی علمی (le scepticisme probabiliste یا le scepticisme scientifique یا la zététique) نوع دیگری از شکگرایی است. برای مثال باور به اینکه احتمال طلوع مجدد خورشید از طلوع نکردن آن بیشتر است از نظر یک شکگرای پیرُنی یک دُگم محسوب میشود، در حالی که یک شکگرایی علمی آن را میپذیرد.
برتراند راسل اعتراف میکند شکگرا هست، اما نه به اندازۀ یک شکگرای پیرُنی. افرادی چون رنه دکارت به اشتباه شکگرا نامیده میشوند.
منابع
- فرهنگ تشریحی ایسمها (مشتمل بر ۱۹۹۰ ایسم از علوم مختلف): عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس، ۱۳۹۱ (گالینگور، وزیری) ۶۵۶ صفحه. ISBN 978-964-320-482-2
- م. ماشین. شک گرایی.