حسینعلی میرزا اعتضادالسلطنه
حسینعلی میرزا اعتضادالسلطنه (۱۲۷۰ خورشیدی-۱۳۳۲ خورشیدی) فرزند ارشد محمدعلی شاه قاجار بود که در تبریز متولد شد.
تحصیلات خود را در اندرون و مکتب‌خانه سلطنتی تبریز انجام داد. بعد از آنکه پدرش به ولایتعهدی مظفرالدین شاه رسید و او نیز به لقب «اعتضادالسلطنه» که پیش‌تر، از آن محمدعلی میرزا بود، ملقب شد. در جوانی مردی فاضل و جامع بود. بعد از خلع پدرش از سلطنت چند سالی او را در روسیه، عثمانی و اروپا همراهی کرد؛ سپس به تهران آمد و حاکم چند شهرستان شد. پس از آن برای مدتی حاکم اصفهان شد. یک بار هم در سال ۱۳۰۱ در غیاب برادرش احمد شاه و محمد حسن میرزا ولیعهد، نایب‌السلطنه گردید. در سال ۱۳۰۴ پس از خلع قاجاریه، دولت مزاحم وی نشد و او در تهران باقی ماند و اوقات خود را به مطالعه و شکار می‌گذرانید.
مادرش ربابه خانم ملیح‌السلطنه دختر میرزا یوسف خان بیان‌الممالک بود و چون از قاجاریه نبود، حسینعلی میرزا به ولیعهدی انتخاب نشد. در جوانی با قمرالدوله دختر ابوالفتح‌میرزا سالارالدوله ازدواج کرد ولی پس از چندی از هم جدا شدند که حاصل این ازدواج دو پسر بود. از همسر دیگر خود نیز چند فرزند پیدا کرد. در ۱۳۳۲ در تهران درگذشت و در کنار قبر ناصرالدین‌شاه دفن گردید.
منابع
- تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، محمدتقی بهار، جلد ۱، ص ۱۹۲، تهران:امیرکبیر، ۱۳۵۷.
- شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، باقر عاقلی، جلد ۱، ص ۱۳۴، تهران:نشر گفتار، ۱۳۸۰.