گولاگ

گولاگ مخفف اداره کل کار اصلاحی اردوگاه‌ها و مستعمرات (روسی: Г‎лавное управление исправительно-трудовых лагерей и колоний; Glavnoye upravlyeniye ispravityel'no-trudovih lagyeryey i koloniy) در سال ۱۹۲۹ به عزم حزب کمونیست اتحادیه شوروی اردوگاه کار اصلاحی نامیده شد.

از سال ۱۹۲۹ میلادی تا ۱۹۵۳ حدود ۱۴ میلیون نفر از مردم روسیه محکوم به کار اجباری شدند که بعدها نیز حدود ۶ الی ۷ میلیون اضافه شد. ساکنین سالیانه این اردوگاه‌ها بین ۵۱۰٬۳۰۷ (سال ۱۹۳۴ میلادی) تا ۱٬۷۲۷٬۹۷۰ (سال ۱۹۵۳ میلادی) متغیر بوده‌است. اکثر این افراد در اصل بی‌گناه بودند یا خطایی جزئی داشتند. در آن زمان هر مخالفتی با حزب سرخ حاکمه، حکم اعدام داشت. گاه توطئه خبرچینی علیه افراد یا اخبار غلط همسایه‌ها یا حتی غیبت غیر موجه از کار یا خطای جزئی آماری در شمارش اجناس یا گفتن یک جک ضد کمونیستی حکم اعزام به گولاگ را داشت.

در شب ۲۴ فوریه سال ۱۹۵۶ میلادی، درجلسه کنگره بیستم حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی، خروشچف در یک سخنرانی محرمانه در یک گزارش چهار ساعته جنایات استالین را آشکارا محکوم نمود و وجود گولاگ‌ها را مایه شرم و نهایت بی رحمی خواند. بعد از آن، آزادی و رجوع بازماندگان گولاگ‌ها به جامعه و موقعیت قبلی مهیا شد.[2]

اتحادیه حمایت از زندانیان سیاسی کره جنوبی در سال ۲۰۰۹ با استناد به شهادت زندانیان آزاد شده و نگهبانان، وجود گولاگ را در کره شمالی تأیید کرد. حداقل ۲۰۰ هزار زندانی سیاسی در این اردوگاه‌های کار اجباری وجود دارد.[3][4]

• ساخت کانال دریای سفید-بالتیک سال ‎۱۹۳۱–۱۹۳۳
• ساخت کانال بزرگ بیابان قره‌قوم ترکمنستان بطول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر که فاز اول در سال‌های ۵۹–۱۹۵۴ به طول ۴۰۰ کیلومتر بدست زندانیان گولاگ اجرا گردید.
• جاده و راهسازی در باتلاق‌های تایگا و سیبری بطول ۲۰۰۰ کیلومتر
• استخراج معادن زغال‌سنگ و اورانیوم
• راه‌آهن سراسری اتحاد شوروی
• متروی مسکو
• پناهگاه‌های زیرزمینی
• تأسیس و راه اندازی کلخوزها (مزارع شوراها)

مجمع الجزایر گولاگ مجموعه تحقیقاتی هنری-تاریخی آلکساندر سولژنیتسین دربارهٔ اردوگاه‌های کار اجباری در ‎۱۹۱۸–۱۹۵۶ است.

چند کتاب به فارسی، از جمله کتاب «اجاق سرد همسایه» تألیف اتابک فتح‌الله‌زاده در مورد خاطرات زندانیان اردوگاه‌های شوروی منتشر شده‌است.